Làm thế nào để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ?

(ABO) Anh Lê Văn H., 37 tuổi, nhà ở TP. Mỹ Tho, vừa đi du lịch nước ngoài về, bỗng nhiên da bị đỏ ửng và nổi mụn nước. Anh H. lo lắng nghĩ rằng mình mắc đậu mùa khỉ, nên đi khám bệnh. Bác sĩ hỏi rất chi tiết chuyến đi du lịch của anh H., rồi khám vùng da tổn thương. Cuối cùng bác sĩ trấn an: “Anh đừng lo, đất nước anh vừa đi du lịch không phải là vùng dịch tễ bệnh đậu mùa khỉ, tổn thương trên da là tình trạng viêm da tiếp xúc với côn trùng, không phải đậu mùa khỉ”.

Về chuyên môn, bệnh đậu mùa khỉ gần đây xảy ra trên khắp Hoa Kỳ, châu Âu, Úc và Trung Đông đã gây bối rối cho các chuyên gia y tế và đang làm dấy lên lo ngại về một đợt bùng phát rộng lớn hơn. Hiện đã có 346 trường hợp được xác nhận và nghi ngờ ở 22 quốc gia bên ngoài châu Phi, nơi vi rút là đặc hữu, theo Our World in Data. Các quốc gia có xuất hiện bệnh đậu mùa khỉ được gọi chung là vùng dịch tễ.

Một số các trường hợp mới đã lây lan qua quan hệ tình dục, đặc biệt ở những người đàn ông có quan hệ tình dục với những người đàn ông khác. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo rằng bất cứ ai cũng có thể có nguy cơ nhiễm vi rút. Trẻ em, phụ nữ mang thai và suy giảm miễn dịch được coi là đặc biệt có nguy cơ.

Đậu mùa khỉ là một bệnh hiếm gặp gây ra bởi vi rút monkeypox, một phần của cùng một gia đình với bệnh đậu mùa, mặc dù thường ít nghiêm trọng hơn. Tiêm phòng bệnh đậu mùa đã chứng minh 85% hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ.

Các chuyên gia y tế đồng ý rằng rủi ro đối với cộng đồng là thấp, để phòng ngừa mọi người thực hiện một số biện pháp để giảm nguy cơ nhiễm vi rút như sau:

1. Tránh tiếp xúc với những người gần đây được chẩn đoán nhiễm vi rút hoặc những người có thể đã bị nhiễm bệnh.

2. Đeo khẩu trang nếu tiếp xúc gần với người có triệu chứng.

3. Sử dụng bao cao su và để ý đến các triệu chứng nếu gần đây bản thân đã thay đổi bạn tình.

4. Tránh tiếp xúc với động vật có thể mang vi rút, bao gồm động vật bị bệnh hoặc chết và đặc biệt là khỉ, động vật gặm nhấm, sóc và chó mèo hoang dã.

5. Thực hành vệ sinh bàn tay tốt, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với động vật hoặc người bị nhiễm bệnh, hoặc nghi ngờ bị nhiễm bệnh. Rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng dung dịch sát trùng tay có cồn.

6. Chỉ ăn thịt đã được nấu chín kỹ.

Đậu mùa khỉ cũng có thể được truyền qua các bề mặt và vật dụng xung quanh, vì vậy nên tránh chạm vào các vật dụng đã tiếp xúc với người hoặc động vật bị bệnh. "Đây là một loại vi rút siêu ổn định bên ngoài vật chủ của con người, vì vậy nó có thể sống trên các vật thể như chăn và những thứ tương tự", Tiến sĩ Scott Gottlieb, cựu ủy viên FDA, cho biết.

Phải làm gì nếu bị bệnh đậu mùa khỉ?

Nếu ai đó nghi ngờ rằng mình có thể đã mắc bệnh đậu mùa khỉ, thì nên tự cách ly tránh tiếp xúc với người khác và tìm kiếm lời khuyên y tế ngay lập tức.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh đậu mùa khỉ bao gồm sốt, đau đầu, đau cơ, sưng và đau lưng. Phát ban và tổn thương,  sau đó thường xuất hiện trên mặt, bàn tay, bàn chân, mắt, miệng hoặc bộ phận sinh dục trong vòng 1 đến 5 ngày. Những phát ban biến thành vết sưng lớn lên và sau đó phồng rộp, có thể chứa đầy chất lỏng trắng trước khi phá vỡ và tróc vẩy.

Tuy nhiên, nhiều triệu chứng của vi rút có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với các bệnh khác, chẳng hạn như thủy đậu, giang mai, vì vậy việc xác nhận của y tế là rất quan trọng.

Nếu bà con được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ, bà con sẽ cần phải cách ly cho đến khi vi rút đã âm tính. Bệnh thường nhẹ và hầu hết mọi người hồi phục trong vòng 2 đến 4 tuần.

 BS NGUYỄN THÀNH ÚC