Tình dục an toàn giảm nguy cơ lây bệnh đậu mùa khỉ

(ABO) Bệnh đậu mùa khỉ (mpox) thường lây truyền qua tiếp xúc cơ thể gần gũi, kéo dài và gần như chỉ liên quan đến quan hệ tình dục trong đợt bùng phát hiện nay. Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến cáo các biện pháp nhằm giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Đặc điểm của bệnh đậu mùa khỉ hiện nay

Các đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ trước đây ở những nơi không lưu hành, chủ yếu liên quan đến du lịch quốc tế. Tuy nhiên, đợt bùng phát từ tháng 5-2022 lây lan nhanh trên khắp thế giới thông qua tiếp xúc giữa người với người, những người đồng tính nam và song tính, những người đàn ông khác có quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và người chuyển giới. Theo tổng hợp của CDC, tính đến ngày 27-9-2023, trên toàn thế giới đã có 90.630 ca đậu mùa khỉ được xác định.

Trong số các trường hợp mắc bệnh ở Hoa Kỳ, 99% xảy ra ở nam giới, 94% có quan hệ tình dục gần gũi hoặc quan hệ tình dục giữa nam với nam. Hầu hết bệnh nhân mắc bệnh đều nhẹ, mặc dù một số người, đặc biệt là những người nhiễm HIV giai đoạn nặng hoặc không được điều trị, có thể gặp hậu quả nghiêm trọng hơn.

Tổn thương do bệnh đậu mùa khỉ thường xảy ra ở vùng sinh dục và hậu môn, trực tràng hoặc trong miệng. Phát ban không phải lúc nào cũng lan rộng khắp nhiều vị trí trên cơ thể. Phát ban có thể chỉ giới hạn ở một vài tổn thương hoặc chỉ một tổn thương duy nhất.

Các biện pháp phòng lây nhiễm

Tránh tiếp xúc gần gũi với người khác. Tránh tiếp xúc gần với vật nuôi trong nhà và các động vật khác. Không tham gia vào hoạt động tình dục có liên quan đến tiếp xúc cơ thể trực tiếp. Không dùng chung các vật dụng có khả năng bị ô nhiễm như khăn trải giường, quần áo, khăn tắm, khăn lau, ly uống nước hoặc dụng cụ ăn uống.

Bảo vệ bản thân và người khác

Dữ liệu cho thấy người đồng tính nam, song tính và những người đàn ông có quan hệ tình dục đồng giới chiếm hầu hết trong đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ hiện nay. Tuy nhiên, bất kỳ ai, bất kể khuynh hướng tình dục, giới tính, những người đã tiếp xúc, gần gũi với người mắc bệnh đậu mùa khỉ đều có nguy cơ mắc bệnh.

Để giúp ngăn chặn đợt bùng phát mới, CDC kêu gọi các bác sĩ lâm sàng cảnh giác với các trường hợp nhiễm bệnh đậu mùa khỉ mới và khuyến khích tiêm chủng cho những người có nguy cơ. Khai thác bệnh sử kỹ lưỡng của bệnh nhân để đánh giá khả năng phơi nhiễm bệnh đậu mùa khỉ hoặc các yếu tố nguy cơ. Bệnh đậu mùa khỉ thường lây truyền qua tiếp xúc vật lý gần gũi, kéo dài và hầu như chỉ liên quan đến quan hệ tình dục trong đợt bùng phát toàn cầu hiện nay.

Điều quan trọng là phải biết chi tiết về lịch sử tình dục của bất kỳ bệnh nhân nào nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ. Nếu nghi ngờ, hãy xét nghiệm ngay cả khi bệnh nhân trước đó đã được tiêm phòng hoặc mắc bệnh đậu mùa khỉ. Thực hiện khám sức khỏe toàn diện, bao gồm kiểm tra da và niêm mạc kỹ lưỡng: Miệng, bộ phận sinh dục, hậu môn. Xác định nguyên nhân gây phát ban lan tỏa hoặc cục bộ, kể cả ở những bệnh nhân trước đây đã bị nhiễm bệnh đậu mùa khỉ hoặc đã được tiêm phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ.

Giảm nguy cơ khi quan hệ tình dục. Cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và những người khác là tránh quan hệ tình dục dưới bất kỳ hình thức nào, hôn hoặc chạm vào cơ thể nhau khi bị bệnh hoặc nghi ngờ. Đặc biệt tránh chạm vào bất kỳ vết phát ban nào.

Hạn chế lây lan qua dịch tiết đường hô hấp khi tiếp xúc gần, trực diện. Rửa tay, dụng cụ cá nhân, đồ chơi tình dục và bất kỳ loại vải nào (giường, khăn tắm, quần áo) sau khi quan hệ tình dục. Tìm hiểu thêm về kiểm soát nhiễm trùng.

Đeo khẩu trang, tránh tụ tập, đặc biệt nếu có sự tiếp xúc gần gũi, cá nhân, da kề da. Nếu người nào cảm thấy ốm hoặc bị phát ban, thì không tham dự bất kỳ cuộc tụ họp nào và hãy đến khám tại các cơ sở y tế.

Tiêm chủng theo khuyến cáo là biện pháp quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của bệnh đậu mùa khỉ giúp bảo vệ bản thân và cộng đồng.

BS LÊ ĐĂNG NGẠN
(Cập nhật tài liệu của CDC)