Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi

(ABO) Ngày Dân số Thế giới diễn ra vào ngày 11-7 hằng năm, nhằm nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu. Đây cũng là dịp để nhân loại tự hào về những thành tựu trong lĩnh vực dân số, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, cải thiện đời sống, nâng cao chất lượng dân số và tuổi thọ của người dân, góp phần phát triển đất nước.

Tại Nghị quyết 21 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII ngày 25-10-2017 về công tác dân số trong tình hình mới, Đảng ta xác định dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết vừa lâu dài; là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân; đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển… để đến năm 2030 duy trì vững chắc mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con), quy mô dân số 104 triệu người.

Trong 31 năm thực hiện Chương trình hành động Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển, công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tốc độ gia tăng dân số Việt Nam đã được khống chế thành công, đạt mức sinh thay thế từ năm 2006 cho đến nay tiếp tục duy trì xung quanh mức sinh thay thế. Cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực. Dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh.

Từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng. Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện. Dân số đã có sự phân bố hợp lý hơn, gắn với quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Công tác tuyên truyền, giáo dục, nhận thức về dân số và kế hoạch hóa gia đình của các cấp, các ngành và toàn dân có bước đột phá. Mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội. Dịch vụ dân số và kế hoạch hóa gia đình được mở rộng, chất lượng ngày càng cao. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình của Việt Nam còn có những khó khăn, thách thức như: Chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng, đối tượng và nguy cơ không đạt được mục tiêu duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc; tốc độ già hóa dân số nhanh và sớm trở thành quốc gia dân số già; tỷ số giới tính khi sinh vẫn luôn ở mức cao; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết vẫn chậm khắc phục...

Để hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới năm 2025, Việt Nam lựa chọn chủ đề: “Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi”. Đây là thông điệp chính thức được Văn phòng Quỹ Dân số Liên Hợp quốc tại Việt Nam công bố và được Bộ Y tế đưa vào Kế hoạch truyền thông dân số năm 2025 nhằm đẩy mạnh nhận thức cộng đồng về vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản. Các hoạt động chính như: Tổ chức Lễ mít tinh cấp quốc gia vào ngày 11-7-2025 tại Hà Nội. Tổ chức các hoạt động truyền thông hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới nhằm lan tỏa chủ đề và thông điệp của Ngày Dân số Thế giới năm nay tới mọi tầng lớp nhân dân với một số khẩu hiệu tuyên truyền quan trọng như: “Sinh con là quyền - Nuôi dạy con tốt là trách nhiệm”, “Không mang thai ở tuổi vị thành niên vì sức khỏe, tương lai và hạnh phúc của chính bạn”, “Không tảo hôn, kết hôn cận huyết thống để bảo vệ giống nòi”, “Dân số khỏe - Gia đình hạnh phúc - Đất nước phồn vinh”... Các khẩu hiệu này hướng đến việc nâng cao chất lượng dân số, đảm bảo quyền sinh sản và thúc đẩy phát triển bền vững.

      M.T