ASEAN và Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng COC

Trong hai ngày 14 và 15-9, tại thành phố Tô Châu, Trung Quốc diễn ra Hội nghị quan chức cấp cao lần thứ 6 về thực hiện Tuyên bố ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC). Tại phiên họp lần này, ASEAN và Trung Quốc tiến hành phiên tham vấn đầu tiên về Bộ quy tắc ứng xử các bên ở Biển Đông (COC). Phóng viên đã phỏng vấn Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh, Trưởng đoàn Việt Nam tham dự phiên họp về vấn đề này.

PV: Xin Thứ trưởng cho biết những quy định gì mới nổi bật trong phiên tham vấn đầu tiên về COC giữa  ASEAN và Trung Quốc lần này?

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Cuộc họp ASEAN - Trung Quốc, trong đó lần đầu tiên tham vấn chính thức về COC, vừa mới kết thúc. Để tổ chức cuộc họp này, đã trải qua rất nhiều tham vấn và không ít phức tạp.

Có thể thấy một số điểm nổi bật như sau: Thứ nhất, cuộc họp tham vấn chính thức lần này đã thực sự khởi động quá trình đàm phán và tham vấn chính thức giữa ASEAN và Trung Quốc về Bộ quy tắc ứng xử COC.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh.

Thứ hai, tại cuộc họp lần này ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí con đường đi tới là phải tích cực tham vấn và đẩy mạnh tham vấn chính thức giữa ASEAN và Trung Quốc về COC. Thế nên trong cuộc họp lần này, hai bên nhất trí với nhau: mục tiêu chung của ASEAN và Trung Quốc là phải đóng góp vào việc đảm bảo hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải cũng như tự do hàng hải ở Biển Đông.

Để làm được điều đó, hai bên nhất trí đẩy mạnh nỗ lực để xây dựng Bộ quy tắc ứng xử COC. Lần này, cả hai bên quyết định cùng với việc khởi động quá trình tham vấn chính thức này, khẳng định và nhất trí với nhau sẽ tăng cường các cuộc họp cấp cao (SOM) và đưa vào chương trình nghị sự của SOM (tức là các quan chức cấp cao ASEAN và Trung Quốc). Nội dung, chương trình nghị sự chính thức là COC.

Cũng trong cuộc họp lần này, hai bên cũng thống nhất với nhau cách tiếp cận là đẩy mạnh nỗ lực tham vấn về COC, đi đôi với việc tiếp tục thực hiện tốt quy tắc, những quy định trong DOC. Tôi cho rằng, việc khởi động đàm phán và việc định hướng ASEAN và Trung Quốc sẽ được tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa nỗ lực để trao đổi một cách chính thức về COC là rất quan trọng.

PV: Tại phiên họp, ASEAN và Việt Nam đã chia sẻ quan điểm của mình như thế nào về vấn đề này, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Thứ nhất, khi đến cuộc họp này, ASEAN đã có nhiều cuộc trao đổi mà đây là kết quả một quá trình mà ASEAN đã trao đổi với nhau về tính cần thiết, về nội hàm có thể có cũng như những mục tiêu mà cần có được của Bộ quy tắc ứng xử COC. Đây là một quá trình tính từ năm 2011.

Đến đây, Việt Nam ủng hộ quan điểm của ASEAN và cùng các nước ASEAN chia sẻ mấy nội dung chính sau: Thứ nhất, qua một quá trình thực hiện Bộ quy tắc, qua quá trình thực hiện Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) đã đạt được một số tiến bộ. Đồng thời trong thời gian qua, tình hình Biển Đông có cả những mặt thuận và thách thức. Cho nên có sự nhất trí rất cao trong ASEAN là càng sớm có bộ quy tắc ứng xử càng tốt nhằm đảm bảo tốt hơn cho hòa bình, ổn định, an ninh tại đây.

Từ góc độ đó, ASEAN cho rằng để đảm bảo mục tiêu như vậy, Bộ quy tắc ứng xử COC cần phải là bộ quy tắc quy định một cách tổng thể về những nguyên tắc, những hành vi ứng xử cũng như những biện pháp xây dựng lòng tin đối với khu vực Biển Đông và trên cơ sở đó, Bộ quy tắc này phải kết cho được những nguyên tắc tích cực trong bản tuyên bố DOC nhưng đồng thời nó cũng phải được nâng cao hơn.

Nâng cao ở chỗ người ta phải rà lại quá trình thực hiện trong thời gian vừa qua. Bộ quy tắc ứng xử COC trong tương lai cần phải có những quy định làm sao có thể ngăn ngừa những sự cố, những rủi ro, ngăn ngừa những leo thang căng thẳng trở thành xung đột. Khi có rủi ro hay sự cố xảy ra thì phải có cơ chế để quản lý được những xung đột đó, đồng thời tăng cường hơn nữa những biện pháp xây dựng lòng tin.

Đặc biệt phải có cơ chế để bảo đảm những quy tắc được đề ra trong Bộ quy tắc ứng xử COC trong tương lai là phải được thực hiện trên thực tế. Tất cả những điều này là mong muốn của ASEAN và trong quá trình bắt đầu từ hôm nay khi đi vào tham vấn chính thức với Trung Quốc, ASEAN sẽ tiếp tục chia sẻ và Việt Nam sẽ tiếp tục chia sẻ với Trung Quốc để làm sao càng tăng cường những điểm tương đồng giữa hai bên để có thể sớm  đi đến thống nhất Bộ quy tắc ứng xử COC.

PV: Thứ trưởng đánh giá thế nào về triển vọng đàm phán COC giữa ASEAN và Trung Quốc trong thời gian tới?

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Hôm nay, các quan chức cấp cao (SOM) ASEAN và Trung Quốc đạt được bước khởi đầu tích cực và rất quan trọng. Nhưng chúng ta biết rằng, vấn đề bảo đảm hòa bình ổn định và bảo đảm hòa bình, giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông là một quá trình không dễ. Chính vì vậy đi vào Bộ quy tắc ứng xử COC với cách tiếp cận như của ASEAN cũng không phải là dễ.

Cho nên đây sẽ là một quá trình dài, mà chắc chắn trong thời gian tới, hai bên còn phải tiếp tục chia sẻ với nhau, làm sao bảo đảm được tốt nhất cho hòa bình và ổn định và an ninh an toàn hàng hải cũng như là việc tuân thủ luật pháp quốc tế. Đây là một quá trình mà sắp tới sẽ phải chia sẻ quan điểm trao đổi với nhau, đi đến thống nhất thì không phải là dễ, chắc chắn là quá trình trao đổi rất nhiều.

Chúng tôi cho rằng, nếu các bên với mục tiêu chia sẻ là đảm bảo hòa bình an ninh ở khu vực Biển Đông và cùng một quyết tâm thì sẽ có tiến triển dù rằng quá trình này còn nhiều khó khăn phức tạp. Mỗi một bước tiến triển sẽ tiến được gần đến Bộ quy tắc COC.

PV: Xin cảm ơn Thứ trưởng.

(Theo VOV)