Hội thảo quốc tế về Hoàng Sa, Trường Sa
 |
| Đoàn chủ trì Hội thảo. Ảnh: VGP/Thế Phong |
Ngày 20-6 tại Đà Nẵng, Đại học Đà Nẵng và Đại học Phạm Văn Đồng (Quảng Ngãi) đã phối hợp tổ chức Hội thảo quốc tế lần thứ hai về Hoàng Sa và Trường Sa với chủ đề “Hoàng Sa - Trường Sa: Sự thật lịch sử”.
Tham dự hội thảo có gần 120 đại biểu gồm các học giả, các nhà nghiên cứu uy tín đến từ các nước Mỹ, Đức, Nga, Pháp, Bỉ, Nhật Bản, Australia, Italy, Ấn Độ, Hàn Quốc, Philippines…; các học giả Việt Nam ở trong nước và ngoài nước; đại diện một số cơ quan, ban ngành và địa phương trong nước, phóng viên báo chí quốc tế và trong nước.
Phê phán tính phi lý của “đường lưỡi bò”
21 tham luận trình bày tại Hội thảo cùng hàng chục ý kiến tập trung thảo luận về các nội dung chính bao gồm: Vị trí và tầm quan trọng của hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; thực tế tranh chấp chủ quyền đối với hai quần đảo và các tác động đối với hòa bình và ổn định khu vực châu Á - Thái Bình Dương; luật pháp quốc tế về việc xác lập chủ quyền và giải quyết tranh chấp lãnh thổ; việc xác lập và thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa qua các thời kỳ...
Phát biểu tại hội thảo, các học giả quốc tế Dmitry Mosyakov (Nga), K.Raja Reddy (Ấn Độ), Jean-Pierre Ferrier (Pháp) đã đề cập đến các tư liệu pháp lý lịch sử khẳng định các Nhà nước phong kiến Việt Nam đã xác lập và thực thi chủ quyền hoà bình, liên tục đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa như: Châu bản triều Nguyễn, sách Đại Nam thực lục tiền biên, Đại Nam nhất thống chí, Phủ biên tạp lục... viết về hoạt động của các đội Hoàng Sa, Bắc Hải thực hiện lệnh của nhà vua đi khai thác và quản lý hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa…
Các học giả nhấn mạnh dưới thời Pháp thuộc, Pháp đã nhân danh Việt Nam thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và khi rút khỏi Việt Nam, Pháp bàn giao quyền quản lý hai quần đảo này cho Việt Nam; các tư liệu pháp lý lịch sử cho thấy Việt Nam đã sở hữu “hiệu quả, liên tục và lâu dài” hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Vũ lực không thể tạo ra chủ quyền
Các ý kiến cũng cho rằng Trung Quốc không có bất cứ bằng chứng thuyết phục nào chứng minh Trung Quốc chiếm hữu hai quần đảo này trước khi dùng vũ lực đánh chiếm phi pháp quần đảo Hoàng Sa năm 1974 và một số bãi ngầm thuộc quần đảo Trường Sa năm 1988.
Đồng thời, các học giả phê phán chiến lược và hành động trên Biển Đông với mức độ ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Chuyên gia Bộ Quốc phòng Pháp về vấn đề Biển Đông, Tướng Daniel Schaefferđã phê phán mạnh mẽ tính phi lý của “đường lưỡi bò”, cho rằng Trung Quốc đưa ra yêu sách “đường lưỡi bò” không kèm theo bất cứ lời giải thích nào nên hoàn toàn không có giá trị. Trong thời gian qua, Trung Quốc đã ráo riết hiện thực hóa yêu sách phi lý “đường lưỡi bò” bằng các hành động xâm phạm chủ quyền các nước Philippin, Việt Nam, Malaysia.
Tại Hội thảo, các đại biểu nhất trí rằng, việc căn cứ vào những chứng cứ pháp lý, lịch sử dựa trên luật pháp quốc tế về quyền thụ đắc lãnh thổ để giải quyết tranh chấp về chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa có ý nghĩa quan trọng đối với việc duy trì hòa bình, ổn định, đảm bảo tự do, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông. Những hành động sử dụng sức mạnh cố ý phá vỡ nguyên trạng, gây bất ổn khu vực, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ nước khác nhằm thực hiện ý đồ độc chiếm Biển Đông của bất kỳ bên nào đều không thể chấp nhận.
Các ý kiến tại Hội thảo cho rằng hành động của Trung Quốc sử dụng vũ lực xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa năm 1974 và chiếm đóng bất hợp pháp một số bãi ở quần đảo Trường Sa năm 1988 là vi phạm luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hợp Quốc, vi phạm chủ quyền Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh hành động xâm chiếm bằng vũ lực không thể tạo ra chủ quyền.
Sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC)
Các học giả nhấn mạnh, để duy trì hoà bình, ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, các bên liên quan cần kiềm chế, tăng cường xây dựng lòng tin, tránh những hành động đơn phương, phá vỡ nguyên trạng. Các học giả kêu gọi Trung Quốc sớm cùng với các nước ASEAN xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) với tính ràng buộc cao để ngăn ngừa những hành động leo thang, gây căng thẳng ở Biển Đông.
Nhiều ý kiến tại Hội thảo cho rằng các nước đang tranh chấp cần coi trọng hơn các công cụ pháp lý và cơ chế trọng tài quốc tế theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Việt Nam có thể sử dụng công cụ pháp lý thông qua Toà Trọng tài UNCLOS để bảo vệ các quyền lợi và lợi ích của mình trước hành vi xâm lấn của Trung Quốc ở Biển Đông.
Phát biểu tại Hội thảo, Giáo sư Jerome Cohen, Chủ tịch Viện Luật pháp Hoa Kỳ - châu Á, đề xuất Việt Nam có thể tham gia vụ kiện với Philippines hoặc tự khởi kiện Trung Quốc và khuyến nghị các nước liên quan nên tận dụng sự trợ giúp của Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) hay hệ thống thể chế pháp lý của UNCLOS để giải quyết tranh chấp với Trung Quốc.
Ông Cohen nhấn mạnh việc Việt Nam sử dụng cơ chế tài phán quốc tế chứng tỏ sự cố gắng của Việt Nam tận dụng mọi biện pháp hoà bình để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông. Tuy sử dụng công cụ pháp lý là phức tạp và đi kèm với những rủi ro nhưng đối với các nước nhỏ thì việc sử dụng pháp lý là cơ hội để bảo vệ các lợi ích của mình phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế và Hiến chương của Liên Hợp Quốc.
Các ý kiến tại hội thảo bày tỏ quan điểm với xu thế chung của khu vực Đông Nam Á và thế giới, đó là hướng tới sự phát triển hòa bình và ổn định và thịnh vượng chung cho khu vực Biển Đông.
Ngày mai (21-6), các đại biểu sẽ dự Lễ khai mạc Triển lãm “Hoàng Sa-Trường Sa: Phần lãnh thổ không thể tách rời của Việt Nam” và các cuộc tọa đàm chuyên đề đánh giá sâu về hành vi hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.
Buổi chiều cùng ngày, các đại biểu tham dự Hội thảo cũng đến thăm tàu cá ĐNa 90152, con tàu bị tàu Trung Quốc đâm chìm hôm 26-5 và gặp gỡ các nhân chứng.
(Theo chinhphu.vn)