Tiễn biệt Nghệ sĩ Ưu tú Thanh Hùng

Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Thanh Hùng tên thật là Nguyễn Công Phước, sinh năm 1940 ở xã An Thái Đông (Cái Bè, Tiền Giang) trong một gia đình lao động nghèo. Là người con của quê hương Tiền Giang, NS Thanh Hùng đã có nhiều đóng góp trong sự nghiệp cách mạng, đặc biệt là trên lĩnh vực nghệ thuật sân khấu cải lương - thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

NS Thanh Hùng đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 15 giờ 50 phút ngày 29-7-2012, hưởng thọ 72 tuổi.

Quá ham thích ca hát, nên năm 14 tuổi anh đã vào đoàn hát, và từ năm 1953-1960 anh đã có nhiều cố gắng tìm chỗ đứng nghề nghiệp qua nhiều đoàn hát. Cuối năm 1960, anh được tuyển dụng vào Kịch đoàn Thủ đô, hát kép nhì, kép ba, đứng sau kép Thanh Hải và danh ca Út Trà Ôn. Nghệ danh Thanh Hùng do Kịch đoàn Thủ đô đặt từ đây.

Ở Kịch đoàn Thủ đô, Thanh Hùng được nghệ sĩ Ba Vân (Lê Long Vân - sau này được Nhà nước phong tặng NSND) nhận làm học trò và dốc sức đào tạo; từ đó, Thanh Hùng diễn tốt được nhiều vai, được khán giả và đồng nghiệp mộ điệu.

Từ đây anh hát rất vững vàng bên cạnh các nghệ sĩ mà sau này trở thành những tài danh của sân khấu cải lương ở Sài Gòn như: Ngọc Hương, Thanh Thanh Hoa, Tấn Tài, Dũng Thanh Lâm, Phước Hậu, Trương Ánh Loan.

Soạn giả Thiếu Linh - Thu An phát hiện ở Thanh Hùng ngoài khả năng biểu diễn còn có năng khiếu sáng tác nên ra sức kềm cặp, thử việc và Thanh Hùng sáng tác từ đó.

Năm 1961, ông bầu Năm Công lập gánh cải lương mới, mời cô đào Ngọc Hoa đang hát cho Đoàn Thống Nhất về lập Đoàn cải lương Ngọc Hoa, mời kép Thanh Hùng về hát kép chánh cùng với Ngọc Hoa. Năm 1962 hai người đã thành hôn với nhau, từ đây trong giới cải lương ở Sài Gòn có đôi đào kép Thanh Hùng - Ngọc Hoa.

Từ năm 1963, Thanh Hùng - Ngọc Hoa được soạn giả Phi Hùng, Mai Quân (cán bộ cách mạng hoạt động nội thành của Tiểu ban Văn nghệ Sài Gòn - Gia Định) giác ngộ cách mạng. Đến năm 1965, anh Thanh Hùng - chị Ngọc Hoa chính thức thoát ly ra vùng giải phóng. Năm 1967, đôi vợ chồng nghệ sĩ được tổ chức điều ra Hà Nội, nhận nhiệm vụ tại Đài Phát thanh Giải phóng từ Xuân Mậu Thân năm 1968.

Chính ở đây, tên tuổi đôi nghệ sĩ Thanh Hùng - Ngọc Hoa và nhiều giọng ca cải lương khác được đồng bào, chiến sĩ cả nước biết đến qua làn sóng của Đài Phát thanh Giải phóng như: Thanh Nhanh, Thanh Thoảng, Thanh Mộng, Trúc Linh, Kim Hà, Ngọc Mai, Thành Điển, Thanh Vũ, Bích Diệp... Riêng Thanh Hùng - Ngọc Hoa với giọng ca độc đáo, không lẫn vào ai, đã hát rất thành công nhiều bài ca vọng cổ bằng trái tim yêu nước rực lửa, truyền đi ý chí cách mạng đến đồng bào, chiến sĩ cả nước.

Lý giải về sự thành công này, đôi nghệ sĩ Thanh Hùng - Ngọc Hoa chỉ nói rằng: “Chúng tôi là người trong cuộc”. Vâng, chính là người trong cuộc và cũng chính tài năng nên gần nửa thế kỷ qua đi mà trong nhiều người vẫn không quên những bài ca vọng cổ qua Đài Giải phóng như: Bài ca địa đạo (của Phạm Ngọc Thanh), Anh hùng Nguyễn Văn Trỗi (của Phạm Trường Hùng), Tiếng chân em bước qua cầu (của Châu Thanh), Đậm tình quê mẹ (của Hồng Quân), Tiếng sóng biển, Tiếng quê hương (của Thanh Hiền) và một số bài do Thanh Hùng sáng tác như: Gửi gió mùa xuân, Quê hương dũng sĩ, Em hát tặng anh bài ca.

Trong thời gian hoạt động tại Đài Phát thanh Giải phóng, đôi nghệ sĩ Thanh Hùng - Ngọc Hoa vinh dự được gặp Bác Hồ hai lần, được hát cải lương phục vụ Bác trong dịp Tết Mậu Thân năm 1968 và đầu năm 1969, trước khi Bác mất. Năm 1974, đôi nghệ sĩ Thanh Hùng - Ngọc Hoa cũng được cử đi biểu diễn phục vụ kiều bào vui Tết ở Paris (Pháp).

Sau thắng lợi lịch sử mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, NS Thanh Hùng - Ngọc Hoa về miền Nam công tác ở Đoàn Văn công TP. Hồ Chí Minh.

Từ tháng 10-1975 đến tháng 5-1979, NS Thanh Hùng là Phó đoàn chỉ đạo nghệ thuật Đoàn Văn công Giải phóng; từ năm 1979 đến năm 1981 là Trưởng đoàn Cải lương Sống Chung, nay là Đoàn Phước Chung; từ năm 1981 đến năm 1982 làm cán bộ nghiên cứu và sáng tác kịch bản Phòng Sân khấu thuộc Sở Văn hóa - Thông tin TP. Hồ Chí Minh.

Năm 1982, NS Thanh Hùng chuyển về công tác tại tỉnh nhà và được phân công giữ chức vụ Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thông tin, Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Tiền Giang, năm 1990 được Nhà nước cho nghỉ hưu.

Trong quá trình hoạt động cách mạng, hoạt động nghệ thuật, NS Thanh Hùng được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương và danh hiệu cao quý như:

+ Nghệ sĩ Ưu tú.

+ Huân chương Kháng chiến hạng III.

+ Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng

+ Nhiều bằng khen, giấy khen.

Cuộc đời hoạt động của NSƯT Thanh Hùng là cả một tấm gương sáng chói về sự nghiêm túc trong lao động nghệ thuật và tinh thần nhiệt tình sẵn sàng phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân ngay cả những lúc khó khăn ác liệt nhất phải hát trong địa đạo, dưới chiến hào, hay dưới làn mưa bom của máy bay B52 rải thảm.

Với nỗi đau của người trong cuộc, nỗi đau của quê hương bị địch tạm chiếm, tiếng hát NS Thanh Hùng đã thấm đậm tình người, đọng mãi trong trái tim của biết bao chiến sĩ, nghệ sĩ và nhân dân cho đến ngày nay.

Vĩnh biệt NSƯT Thanh Hùng, quê hương Tiền Giang mất đi một người con, người nghệ sĩ cách mạng chân chính, đã làm rạng rỡ cho quê nhà trên con đường nghệ thuật; bạn bè, đồng nghiệp mất đi người anh, người thầy luôn tận tình giúp đỡ, chỉ bảo thế hệ trẻ từng câu hát, điệu hò; gia đình mất đi người cha gương mẫu, người ông đáng kính, vừa hoạt động cách mạng, vừa xây dựng tổ ấm gia đình, vững tay lèo lái vượt qua bao cơn sóng gió của cuộc đời.

NGUYỄN NGỌC MINH

(Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tiền Giang)