Thực trạng & lời giải thực hiện 2 tiêu chí về văn hóa

Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM) có 19 tiêu chí, trong đó có 2 tiêu chí thuộc ngành VH-TT&DL, đó là: Cơ sở vật chất văn hóa (tiêu chí 6) và văn hóa (tiêu chí 16). Trong 29 xã điểm được tỉnh chọn xây dựng NTM thì phần lớn đã đạt danh hiệu xã văn hóa, các xã còn lại cũng đang trong lộ trình xây dựng xã văn hóa. Tuy nhiên, về cơ sở vật chất văn hóa thì hiện không có xã nào đạt theo Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM.

Hầu hết nhà văn hóa xã đều không đạt theo tiêu chí xây dựng NTM.

NHÀ VĂN HÓA - THỰC TRẠNG VÀ LỜI GIẢI

Đối với tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa trong Bộ tiêu chí xây dựng NTM, tiêu chuẩn trung tâm văn hóa - thể thao xã quy định đạt chuẩn như sau: Nhà văn hóa đa năng có diện tích sử dụng 1.000 m2, hội trường 150 chỗ ngồi, có 5 phòng chức năng (phòng hành chính, thông tin, đọc sách - báo, truyền thanh, phòng sinh hoạt câu lạc bộ) và phòng tập thể thao 38m x 18m có đủ trang thiết bị nhà văn hóa: bàn ghế, giá, tủ, âm thanh, ánh sáng, thông gió, đài truyền thanh…

Ông Nguyễn Văn Giang, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Chợ Gạo tâm tư: Trong 5 xã điểm xây dựng NTM của huyện thì có 4 xã có nhà văn hóa, nhưng chưa đạt chuẩn của tiêu chí xã NTM về diện tích, chưa có phòng chức năng, trang thiết bị chưa đảm bảo về số lượng và chất lượng. Toàn huyện hiện có 129/132 ấp văn hóa, trong đó có 128 ấp có trụ sở. Tuy nhiên, hầu hết trụ sở ấp văn hóa đều không đạt theo quy định của Bộ tiêu chí NTM, vì các trụ sở ấp rất chật hẹp, cơ sở vật chất ọp ẹp, chưa đảm bảo sinh hoạt cộng đồng.

Cụ thể như xã Bình Phục Nhứt. Là xã đạt danh hiệu văn hóa khá sớm, ông Nguyễn Văn Vũ, Chủ tịch UBND xã Bình Phục Nhứt (Chợ Gạo) cho biết: Căn cứ theo Bộ tiêu chí xây dựng NTM thì Nhà văn hóa của xã không đạt, vì diện tích chỉ có 500 m2. Chính vì vậy, trong lộ trình xây dựng NTM, xã đã quy hoạch khu văn hóa bao gồm: Nhà văn hóa, thư viện, các phòng chức năng…, với diện tích hơn 5.000m2. Xã đã tổ chức họp dân để công bố quy hoạch, được người dân đồng thuận, tuy nhiên cái khó hiện nay là chưa có kinh phí để áp giá đền bù.

Tương tự, trong 6 xã điểm xây dựng NTM ở huyện Cái Bè thì hiện có 4 xã có nhà văn hóa, nhưng các nhà văn hóa đều không đạt theo Bộ tiêu chí NTM. Ông Nguyễn Thanh Sơn, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cái Bè cho biết, để giải quyết “bài toán” về xây dựng nhà văn hóa đạt chuẩn NTM, các xã đều đã có phương án cụ thể để trình UBND huyện phê duyệt. Theo đó, xã Mỹ Đức Tây sẽ mở rộng khuôn viên nhà văn hóa hiện hữu, còn xã Tân Thanh dự kiến sẽ tiến hành giải tỏa, đền bù để xây dựng nhà văn hóa mới ở nơi khác.

Hiện nay, các xã văn hóa đều có nhà văn hóa và trụ sở ấp văn hóa. Tuy nhiên, toàn tỉnh chỉ có trụ sở ấp văn hóa Mỹ Hưng (Mỹ Phong, TP. Mỹ Tho) là đạt chuẩn NTM. Một số nhà văn hóa thì đạt tiêu chuẩn về diện tích, nhưng các tiêu chuẩn còn lại thì không có nhà văn hóa nào đạt.

Ông Huỳnh Văn Hiệp, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL bức xúc: Khó khăn lớn nhất hiện nay trong việc xây dựng nhà văn hóa, trụ sở ấp văn hóa là nguồn quỹ đất và kinh phí. Kinh phí xây dựng 1 nhà văn hóa đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí NTM phải từ 2 đến 4 tỷ đồng (chưa kể kinh phí giải tỏa, đền bù). Còn kinh phí xây dựng trụ sở văn hóa ấp đạt chuẩn NTM khoảng 500 triệu đồng, trong đó phần kinh phí mua đất khoảng 300 triệu đồng.

Ngành VH-TT&DL quyết tâm từ nay đến cuối năm phải thành lập cho được 10 trung tâm văn hóa - thể thao ở các xã điểm xây dựng NTM. Các trung tâm văn hóa - thể thao sẽ được đầu tư xây dựng theo hướng đạt tiêu chuẩn NTM.   

NÂNG CHẤT CÁC TIÊU CHÍ VĂN HÓA  

Đối với tiêu chí văn hóa, yêu cầu xã đạt tiêu chuẩn NTM phải có từ 70% xóm, ấp trở lên đạt tiêu chuẩn văn hóa. Ông Nguyễn Thanh Sơn, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cái Bè cho biết: Trong 6 xã điểm xây dựng NTM của huyện thì chỉ còn 1 ấp thuộc xã Mỹ Trung là chưa đạt ấp văn hóa. Như vậy, đối với tiêu chí văn hóa trong Bộ tiêu chí thì các xã điểm xây dựng NTM đều đạt. Tuy nhiên, ngành Văn hóa - Thông tin của huyện vẫn tiếp tục nâng chất các ấp văn hóa để các chỉ tiêu đạt cao hơn nhằm giữ vững danh hiệu ấp văn hóa.

Toàn huyện Chợ Gạo hiện có 129/132 ấp văn hóa, riêng 3 ấp còn lại đang trong quá trình hoàn thiện các tiêu chí để được công nhận ấp văn hóa vào cuối năm nay. Tại 5 xã điểm xây dựng NTM đều đạt 100% ấp văn hóa.

Bà Hướng Thu Hương, Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và Gia đình (Sở VH-TT&DL) cho biết: Trong 29 xã điểm xây dựng NTM trong toàn tỉnh thì có 17 xã văn hóa, các xã còn lại đang trong lộ trình xây dựng xã văn hóa. Dự kiến từ nay đến cuối năm sẽ có thêm 6 xã ra mắt xã văn hóa. Đối với cấp ấp ở các xã trong lộ trình xây dựng xã văn hóa đều đã đạt ấp văn hóa.

Riêng đối với xã Tân Thới (Tân Phú Đông) thì chỉ có 2/8 ấp đạt danh hiệu ấp văn hóa. Hiện nay, xã Tân Thới đang nỗ lực xây dựng ấp Tân Hiệp để cuối năm đạt ấp văn hóa. Tuy nhiên, Tân Thới gặp rất nhiều khó khăn do tỷ lệ hộ nghèo còn cao.

Trong thời gian qua, thực hiện lộ trình xây dựng NTM, Sở VH-TT&DL đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm nâng chất các tiêu chí văn hóa ở cơ sở. Cụ thể, ngành Văn hóa đã hỗ trợ kinh phí cho 10 xã điểm xây dựng NTM tổ chức văn nghệ quần chúng hoặc liên hoan đờn ca tài tử.

Năm 2012, ngành Văn hóa tiếp tục hỗ trợ kinh phí để các xã điểm xây dựng NTM tổ chức các hoạt động hội thi, hội diễn, liên hoan văn nghệ và đã cấp 31 bộ karaoke, dàn âm thanh, nhạc cụ tân cổ cho các ấp văn hóa trong tỉnh, trong đó ưu tiên cho các ấp thuộc xã điểm xây dựng NTM.

NGUYÊN CHƯƠNG