Giỗ Tổ Hùng Vương trong tâm thức dân tộc ta

Người Việt Nam may mắn có chung một đạo là đạo thờ cúng ông bà. Hơn thế nữa, có chung một Tổ để hướng về, có chung một miền Đất Tổ để nhớ, có chung một đền thờ Tổ để tri ân. Cây có gốc. Nước có nguồn. Chim tìm tổ. Người tìm tông. Trở về Đền Hùng, chúng ta như giọt máu trở về tim.

Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng nhằm giáo dục truyền thống yêu nước “Uống nước nhớ nguồn”, biết ơn sâu sắc các Vua Hùng đã có công dựng nước và các bậc tiền nhân kiên cường chống giặc ngoại xâm để giữ nước. Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày hội chung của toàn dân, ngày mà mọi trái tim dầu ở muôn nơi vẫn đập chung một nhịp, mọi cặp mắt đều nhìn về cùng một hướng - Đền Hùng.

“Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba”. Câu ca đã được lưu truyền bao đời nay chính là lời nhắc nhở để con Lạc cháu Hồng đất Việt luôn nhớ rằng chúng ta cùng một tổ tiên, cùng chung một cội nguồn.

Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (10-3 âm lịch) đã trở thành ngày hội lớn ở khắp mọi miền đất nước, ngày hội tinh thần trong lòng mỗi người dân Việt Nam dù ở bất cứ đâu, theo bất cứ tôn giáo nào. Hướng về cội nguồn, tri ân công đức tổ tiên, mỗi người con đất Việt mang trong mình dòng máu Lạc Hồng luôn tự nhủ và mong ước làm sao để xứng đáng với tổ tiên, với công lao của các Vua Hùng.

Ngày này cả nước hướng về vùng Đất Tổ, người người trẩy hội Đền Hùng. Tổ tiên người Việt luôn muốn nhắc nhở con cháu làm tròn bổn phận, nhiệm vụ của mình, giữ đúng kỷ cương thì gia đình sẽ yên ổn, xã hội được an cư lạc nghiệp và phát triển.

Thông qua ngày Giỗ Tổ, tổ tiên ta còn có nhắc nhở hậu thế những kế sách giữ nước an dân. Lời của Chư Tổ còn vang vọng mãi khắp núi sông: “Hãy chôn ta trên núi Cả/ Để đứng trên núi cao ta còn trông nom bờ cõi cho con cháu”.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, do chiến tranh ác liệt nên việc đèn hương nơi mộ Tổ giao cho nhân dân quanh Đền Hùng đảm nhiệm. Kháng chiến thắng lợi với thiên sử vàng Điện Biên Phủ (ngày 7-5-1954), ngày 19-9-1954 tại Đền Hùng, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã căn dặn cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân tiên phong trước khi về tiếp quản thủ đô: “Các vua Hùng đã có công dựng nước/ Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Lời căn dặn cũng là lời hứa quyết tâm của vị đứng đầu đất nước đã được thực hiện vào mùa Xuân 1975 nhân dân ta đã quét sạch bọn xâm lược ra khỏi bờ cõi, giang sơn thống nhất, quy về một mối vẹn toàn.

Có lẽ không một dân tộc nào trên thế giới có chung một gốc gác tổ tiên - một ngày Giỗ Tổ như dân tộc ta. Từ huyền thoại mẹ Âu Cơ đẻ ra trăm trứng, nửa theo cha xuống biển, nửa theo mẹ lên rừng đã khơi dậy ý thức về dân tộc, nghĩa đồng bào và gắn kết chúng ta thành một khối đại đoàn kết. Hai chữ đồng bào là khởi nguồn của yêu thương, đùm bọc, của sức mạnh Việt Nam.

Mấy nghìn năm trông coi và gìn giữ, đánh giặc và dựng xây, Đền Hùng đã trở thành biểu tượng của tinh thần dân tộc, là cội nguồn của sức mạnh, niềm tin, chói sáng của một nền văn hóa. Từ trong ý thức tâm linh cả dân tộc luôn hướng về: “Nước mở Văn Lang xưa/ Dòng vua đầu viết sử/ Mười tám đời nối nhau/ Ba sông đẹp như vẽ/ Mộ cũ ở lưng đồi/ Đền thờ trên sườn núi/ Muôn dân đến phụng thờ/ Khói hương còn mãi mãi”.

Năm 1963, Bộ Văn hóa (nay là Bộ VH-TT&DL) đã xếp hạng Đền Hùng là di tích lịch sử Quốc gia. Lúc đó, Tổng Bí thư Lê Duẩn khi thăm Đền Hùng đã căn dặn: “Là người Việt Nam ai mà không nhớ đến tổ tiên. Đồng bào khắp mọi miền rất thiết tha về thăm Đất Tổ Hùng Vương... Chúng ta phải xây dựng Đền Hùng để từ Đền Hùng nhìn khắp cả nước và cả nước nhìn về Đền Hùng”.

Có thể nói, lịch sử như một dòng chảy liên tục, trải qua mấy nghìn năm, trước bao biến động thăng trầm, trong tâm thức của cả dân tộc, Đền Hùng vẫn là nơi của bốn phương tụ hội, nơi con cháu phụng thờ công đức tổ tiên. Không chỉ người Việt chúng ta tự hào về Đền Hùng, mà tìm vào những dòng lưu bút của các đoàn đại biểu quốc tế cùng bạn bè khắp năm châu từng đến thăm viếng Đền Hùng, chúng ta thật sự xúc động khi được biết Đền Hùng và các di tích trên Nghĩa Lĩnh đã làm cho cả thế giới phải cúi đầu vị nể ý thức cội nguồn dân tộc của chúng ta.

Nhiều dòng lưu bút thừa nhận: “Đền Hùng là nơi đặt nền móng cho lịch sử Việt Nam. Đền Hùng là một di tích vô giá của nhân dân Việt Nam. Đây là biểu tượng của tổ tiên dân tộc Việt Nam - một dân tộc đã có truyền thống dựng nước và giữ nước hàng nghìn năm”.

Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương hằng năm sẽ trở thành “Ngày Di sản văn hóa Việt Nam”. Trong ngày ấy, mọi người dân Việt sẽ hướng về Đất Tổ, tưởng nhớ các Vua Hùng cùng các thế hệ những người có công đối với sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc, là biểu tượng của khối đại đoàn kết dân tộc Việt Nam.

Tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay trong không khí toàn Đảng, toàn quân và toàn dân tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” gắn với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo sự chuyển biến mới, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng Đảng ta trong sạch vững mạnh, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Chúng ta nguyện luôn hướng về cội nguồn dân tộc với sự trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc, lòng tự hào và niềm hãnh diện về tổ tiên, nòi giống của mình, từ đó ra sức kế thừa, đóng góp công sức, trí tuệ xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng văn minh, giàu đẹp, xứng đáng với truyền thống Lạc Hồng.

NGUYỄN THANH HOÀNG