Ký ức tát nước đêm trăng

Minh họa: Lê Duy

Cứ mỗi lần về thăm quê, nhìn chiếc gàu sòng, gàu dai, sa quạt nước được treo, dựng bên hiên nhà là tôi lại bồi hồi nhớ về những kỷ niệm xưa ở vùng quê yên ả đã nuôi tôi khôn lớn.

Quê tôi Gò Công, nằm dọc theo Biển Đông, hàng năm có 2 mùa mưa, nắng rõ rệt. Mùa mưa, đường sình lầy, trơn trợt nhưng được cái là khí hậu mát mẻ, mùa màng xanh tốt. Mùa nắng thì thật vất vả do thiếu nước ngọt và bị nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền, gió biển chan chát vị mặn làm cho con người, cây cối càng thêm tiều tụy.

Cuộc sống tuy khổ cực nhưng vui nhờ tình làng nghĩa xóm luôn “chia ngọt sẻ bùi”, “tắt lửa tối đèn có nhau” không chỉ trong sinh hoạt mà cả trong lao động sản xuất. Thú vui thì nhiều lắm, nhưng thích nhất vẫn là những đêm trăng sáng tháp tùng cùng anh em, bạn bè đi tát nước vào ruộng.

Theo chu kỳ vòng xoay nước lớn, nước ròng, nhiều khi 1 - 2 giờ đêm vẫn phải ra đồng để lấy nước. Dưới ánh trăng vằng vặc, trên các thửa ruộng, bóng người nhấp nhô, người tát gàu sòng, gàu dai, người đạp sa quạt, nước chảy ào ào vào ruộng.

Bên tiếng rì rào của nước là tiếng cười, tiếng nói bông đùa để quên đi nỗi nhọc nhằn, hay nhất là những câu hò:

Người Gò Công bùn lấm chân tay
Lo ruộng nương sớm hôm cày cấy
Dù đi đâu cũng nhớ đất quê
Thương người dân trái tim thật thà.
Hay xa xa nghe văng vẳng đâu đó một câu cải lương mùi mẫn của Soạn giả Châu Thanh:
Hò ơi....
Tát nước đêm trăng anh tát gàu dai em tát bằng sa quạt
Đồng khô nắng hạn lúa đứng chờ mưa
Nhà nông tát nước thay mưa, cho đồng lúa mới
Hò ơi....
Cho đồng lúa mới kịp mùa trổ bông.

Ngày nay, với Chương trình Ngọt hóa Gò Công và khoa học -  kỹ thuật hiện đại được áp dụng vào sản xuất nông nghiệp, thay cho những chiếc gàu sòng, gàu dai, sa quạt là những chiếc máy bơm nhỏ gọn nhưng hiệu quả cao, bớt đi công sức của nhà nông.

Nhìn những cánh đồng, vườn tược tươi tốt, ai nấy đều thỏa lòng. Nhưng mỗi khi nhìn chiếc gàu sòng, gàu dai hay chiếc sa quạt là tôi không khỏi nhớ về những ký ức tuổi thanh xuân tuy gian nan nhưng thật thú vị về đồng quê yên ả của một thời để nhớ.

NGUYỄN MẠNH THẮNG