"Trăng mộng du"- hai cách cảm, hai cách nghĩ

“Trăng mộng du“ là thi phẩm in chung của hai thi sĩ: Võ Tấn Cường và Lê Quang Vui. Tập thơ do Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ ấn hành năm 2019. Tập thơ thể hiện sự kết hợp tình cảm giữa hai giọng thơ khác biệt, một sự hòa điệu giữa truyền thống và hiện đại, giữa sự tự do và khuôn khổ câu thức. Tập thơ được chia làm hai phần: Giấc mơ bay và Tiễn trăng. Hai tác giả Võ Tấn Cường và Lê Quang Vui đều là hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật Tiền Giang.

Ở phần “Giấc mơ bay” là thơ của thi sĩ Võ Tấn Cường. Với những bài thơ độc đáo về cấu tứ, tìm tòi chữ nghĩa, Võ Tấn Cường như chạm tới nỗi khắc khoải về cái đẹp và cuộc sống. Đó có thể là một đóa hoa bên đường, nở trong diệu kỳ khắc khoải, mà tác giả một lần trực nhận với niềm xao xuyến khôn tả. Bài thơ ngắn gọn thể hiện sự đột sáng của cái đẹp trong khoảnh khắc giác ngộ Thiền tâm:

“Khoảnh khắc tôi gặp em
 Rực rỡ và diệu kỳ
Em đứng nép bên vệ cỏ ven đường
Tôi đi qua và ngoái đầu lại”.

Thơ Võ Tấn Cường trong tập này thường cô đọng hàm súc. Ý thơ như chắt lọc từ tận cùng nỗi đau và sự hân hoan lan tỏa trên từng con chữ. Trong bài “Hoa tặng”, anh đem tặng một đóa hồng cho nỗi cô đơn, hoa để tặng riêng mình, sự cô đơn như nhân lên gấp bội: 

“Nỗi cô đơn xòe cánh đỏ thắm
  Hôn lễ trái tim và cái đẹp xa xăm”.

Thế nhưng, cõi đời vẫn thờ ơ, cái giá lạnh của tình người là đáng sợ. Nhà thơ cảm nhận được sự giá lạnh đó, một lần anh muốn đốt cháy bài thơ mình viết để sưởi ấm trái tim. Bài “Thơ mùa đông”, anh viết hai câu đặc sắc:

“Đốt bài thơ mùa đông
Nhóm lửa sưởi trái tim lạnh giá”.

Thi sĩ là người đi tìm cái đẹp ẩn khuất trong bóng đêm muôn trùng của thế giới. Can đảm đối diện sự tăm tối của tâm thức để phát hiện, nâng niu giá trị của cái đẹp là nhiệm vụ xuyên suốt của người thi sĩ muôn thuở. Trong bài “Tạ lỗi hoa quỳnh”, một lần thi sĩ nhìn ra được hệ luận đó, có lần anh không dám đối diện bóng đêm, và bài thơ tràn ngập sự nuối tiếc cho cái đẹp bỏ quên, vụt mất. Đoạn thơ viết :

“Đêm thiêng tạ lỗi hoa quỳnh
 Hoa nở chờ tôi. Tôi thao thức
            nhớ người xa
 Yêu hoa mà không đối diện bóng tối
Tôi vô tình thành kẻ tội đồ
Bỏ hương hoa cô đơn gió cuốn miền xa”.

Võ Tấn Cường có những câu thơ tình yêu thật sâu sắc, quyết liệt. Những câu thơ như vặn xoắn vào nhau, diễn tả trực tiếp một thứ tình cảm muôn đời của nhân loại. Đôi lúc anh đưa những hình ảnh ca dao vào thơ, làm cho tình yêu trở thành thi vị:

 “Yêu như giây phút cuối cùng cách biệt
Yêu như đinh vít xoắn xuýt thớ gỗ trầm
Yêu cho trầu quyến luyến thân cau
Yêu cho gàu sòng ấp iu ánh trăng vàng”.

Có lúc thi sĩ nhìn ra sự chi phối của định mệnh. Anh như một con rối trong bàn tay phù phép của định mệnh nhân sinh. Cái nhìn thi sĩ như xuyên thấu vào bản chất cuộc nhân sinh, bản chất con người. Câu thơ có hơi hướm thuyết Định Mệnh của triết học Đông phương:

“Định mệnh giật dây rối
 Bàn tay nhung vô hình
Biết chốn nào nguồn cội
Bạc đầu vẫn vô minh”.

Thơ của thi sĩ Võ Tấn Cường cho thấy một sự trầm tích văn hóa, những ẩn dụ thi ca và chiều cao tư tưởng.

Nếu thơ Võ Tấn Cường kỳ công trong cách lập tứ và chiều tư tưởng thâm sâu, thì thơ của thi sĩ Lê Quang Vui lại là những phơi trải tâm trạng một cách hồn nhiên, nhẹ nhàng. Đôi lúc anh triết lý giản đơn về cuộc đời, như một quy luật sinh diệt, và dòng chảy thời gian vụt mau:

“Kiếp người ngỡ chậm mà nhanh
Đi chưa mấy bước quẩn quanh mịt mờ
Cuối đường sương nhuộm giăng mưa
Tôi ơi đừng tiếc giấc xưa dại lầm”.

Thơ Lê Quang Vui hầu như không có những tứ chặt chẽ, mà chỉ là những cảm xúc tràn ngập, con chữ tuôn trào tự nhiên. Đó có thể là một ký ức đẹp đẽ nằm trong góc lòng của thi sĩ, một lần nào anh nhớ lại:

“Trót bỏ quên lỡ hờ hững tình cờ
 Ký ức lang thang dòng sông hoài niệm
 Trong sâu thẳm cơn mê lục tìm dĩ vãng
Đằm thắm tinh khôi lảng vảng khóc cười”.

Thơ Lê Quang Vui thường hay hoài niệm quá khứ và nhắc đến cái đẹp tàn phai hiện tại. Có lúc anh nhớ đến một giọt nắng quá vãng đã bay mất trong đời: 

“Mấy chục năm dài giọt nắng đã về đâu
 Bỗng dưng bồi hồi nhớ
 Thăm thẳm mùa xưa muôn đời cách trở
 Sao tiếc thương hoài
 Một giọt nắng long lanh”.

Con người khi trôi xa về cuối đời mà còn giữ được sự hồn nhiên trong trẻo trong cách nhìn đời là một điều đáng quý. Chất thi sĩ ở chỗ này, tức là anh nhìn đời như mới lần đầu:

“Trái tim héo qua mấy lần lửa cháy
Vẫn nhìn đời bằng ánh mắt trong veo”.

Nhà thơ Lê Quang Vui phát hiện ra một nghịch lý cuộc sống, một sự chuyển hóa giữa hai mặt đối lập: Những lúc tỉnh mà như say, vui lại khóc, buồn thì cười. Con người vốn là một sinh vật phức tạp trong tâm lý cảm xúc, những điều nghịch lý trái ngược ấy vẫn thường xuyên xuất hiện. Đây là một khổ thơ hay:

“Tỉnh mà có khác chi say
  Trong mê hạnh phúc hơn cay đắng đời
 Đôi khi nát dạ phải cười
Nhiều phen vui lại rối bời giọt tuôn”.

Tâm thế Lê Quang Vui hướng về phía tích cực, cái lạc quan cần thiết. Cuộc đời anh vui với niềm vui được cống hiến, làm đẹp cho đời. Cuộc đời anh là một cuộc đời luôn dựng xây vun đắp. Anh viết rất tự nhiên:

“Như kẻ âm thầm đi dạo chơi
  Làm thơ, viết vẽ để yêu đời
 Xây dựng, mồ hôi và cuộc sống
Nhà đẹp người vui tôi cũng vui”.

Anh viết rất giản dị về cuộc sống hiện đại. Cái cảm thức đời sống trong anh là một quy luật hợp logic, một sự dĩ nhiên, là một tất yếu khách quan. Cuộc sống đô thị quay cuồng, những mặt người ngả xám vì nỗi lo cơm áo, đoạn thơ ghi lại:

“Tôi đang sống những ngày vui có phải
Tôi đang mơ nên chiều sớm quay cuồng
Chốn đô thị vòng vo con mắt mở
Những mặt mày ngả xám nhạt mây vương”.

Để kết thúc về phần thơ Lê Quang Vui, xin trích dẫn một đoạn thơ rất hay và cũng rất nhẹ nhàng trong tập:

“Quá nửa đời long đong
   Mơ làm tên hành khất
  Tìm lại người thương nhất
  Xin mấy dòng thơ đau”.

VƯƠNG HUY