Đình thần Phú Kiết: Địa chỉ văn hóa bên dòng Bảo Định

Đình Phú Kiết là cơ sở tín ngưỡng dân gian có nhiều giá trị văn hóa, lịch sử của huyện Chợ Gạo. Từ khi thành lập đến nay, đình được sử dụng thờ Thần Thành hoàng bổn cảnh và tín ngưỡng dân gian của người dân địa phương. Đồng thời, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đình còn là cơ sở cách mạng vững chắc tại địa phương.

Tọa lạc cặp kinh Bảo Định, thuộc ấp Phú Lợi A, xã Phú Kiết, đình Phú Kiết nổi bật như một công trình kiến trúc nghệ thuật - một trong những địa chỉ văn hóa tiêu biểu của huyện Chợ Gạo nói chung và của xã Phú Kiết nói riêng. Đình được xây dựng theo kiểu chữ tam, gồm vỏ ca, vỏ quy, chánh điện trong khuôn viên đình rộng hơn 2.000 m2. Mái đình lợp ngói âm dương, bó nền bằng đá ong, nền móng kè cao 80 cm. Sau năm 1819, sau  khi kinh Bảo Định được đào xong, Ban Hội hương đã dời đình về vị trí hiện nay để thuận tiện cho việc duy trì các sinh hoạt cộng đồng, tổ chức lễ hội hằng năm của đình.

Đến năm 1841, đình được hai hương chức trong làng hiến đất và đứng ra vận động nhân dân trong làng cùng nhau đóng góp nhân lực, tài lực, vật lực để kiến tạo lại ngôi đình, được xây dựng tương đối quy mô: Cột gỗ, kèo khắc chạm, vách ván cây, mái lợp ngói âm dương…; thờ Thần Thành hoàng bổn cảnh, còn là nơi để nhà vua và các quan của triều đình đi kinh lý dừng chân tại địa phương lo việc an dân, cũng như các quan chức địa phương dùng làm nơi hội họp trước khi về kinh chầu vua.

Bên cạnh đó, đình Phú Kiết vào những năm 20 của thế kỷ XX còn được tổ chức Hội Liên gia trợ táng tại đình. Cũng từ đây, cơ sở cách mạng của hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ được gầy dựng. Từ năm 1945 - 1954, đình là cơ sở hội họp của Ủy ban Hành chánh kháng chiến xã. Ngày 12-7-1954, sau khi đánh trận Bàu Ông Bình, lực lượng du kích địa phương đã về đình họp rút kinh nghiệm. Từ 1954 - 1960, đình Phú Kiết là trụ sở của Hội Nông dân xã. Năm 1968, đình là nơi quần chúng nhân dân tổ chức giấu hơn 20 thi thể các chiến sĩ cách mạng hy sinh, không để địch làm nhục.

Đình Phú Kiết ngoài giá trị văn hóa, còn chứa đựng nhiều giá trị lịch sử quan trọng đối với nhân dân trong khu vực. Đình là cơ sở cách mạng vững chắc của xã, huyện và còn là vật chứng của sự hình thành và phát triển vùng đất huyện Chợ Gạo và xã Phú Kiết. Mặc dù đã trải qua gần 200 năm tồn tại với nhiều lần tu bổ và thay đổi địa điểm, nhưng di tích vẫn giữ được nét kiến trúc ban đầu và còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể có giá trị, đặc biệt là các nghi thức cúng bái từ trước đến nay và nhiều hiện vật quý giá.

Đình hiện còn 6 sắc phong được bảo quản và lưu giữ cẩn thận cho đến nay gồm: 4 sắc phong Thiệu Trị ngũ niên (năm 1845) và 2 sắc phong Tự Đức tam niên (năm 1850); trong đó có 3 sắc phong Đại càn Quốc gia Nam Hải và 3 sắc phong Bảo An Thành hoàng. Hằng năm, đình có 2 lệ cúng: Cúng hạ điền (ngày 16, 17-6 âm lịch) và cúng thượng điền (ngày 16 và 17-12 âm lịch).

Mỗi dịp lệ đình, Ban Hội đình tổ chức nhiều hoạt động lễ, hội sôi nổi, thu hút đông đảo người dân địa phương đến tham gia. Đình đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh và được công nhận là “Cơ sở thờ tự văn hóa”. Đây là niềm vinh dự lớn để nâng cao ý thức của người dân địa phương trong việc giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, đồng tâm góp sức trong việc giữ gìn và trùng tu ngôi đình quý giá này.

 VĂN NGHỆ