Chơi kiểng bonsai - thú vui tao nhã

 

Để không gian sống không đơn điệu, gần đây, thú chơi bonsai và bonsai mini ra đời như một làn gió mới cho những người yêu cây xanh và mê trồng bonsai. Với nhiều người, không có gì thú vị hơn được chăm sóc, ngắm cảnh sắc thiên nhiên thu gọn trong những chậu bonsai mini muôn hình, muôn vẻ.

 

Vốn dĩ theo nghề y, song niềm yêu hoa, yêu cây kiểng quá lớn nên ông Nguyễn Văn Diệp, phường Trung An vừa sản xuất, bào chế thuốc Đông y; thời gian còn lại ông Diệp đều dành hết cho hoa, kiểng. Ông Diệp bộc bạch: “Lúc đầu, tôi chỉ chơi vài cây cho thư giãn và có dịp kết giao với bạn bè. Thế nhưng, cây kiểng lại có một sức hút kỳ lạ, càng chơi càng say mê, càng khám phá ra nhiều điều kỳ diệu”.

 

Chỉ vài năm sau, ông Diệp trở thành một người chơi kiểng “chính hiệu”, am hiểu rất nhiều loại cây kiểng cũng như thế kiểng cổ, kiểng bonsai. Theo ông Diệp, chơi cây kiểng ngoài thư giãn tinh thần, còn giúp con người gần gũi với thiên nhiên và yêu cuộc sống nhiều hơn. Ngoài ra, cây kiểng còn có thể mang đến cho con người một nguồn thu nhập không nhỏ.

Hiện vườn của ông Diệp có rất nhiều loại kiểng khác nhau, mỗi cây, mỗi chậu đều là một tác phẩm nghệ thuật sắc sảo vừa thâm trầm, kín đáo, vừa kiểu cách, thể hiện sự tài hoa, lịch lãm của người chơi.

 

Mặc dù bận công việc kinh doanh, nhưng vì niềm đam mê mà mỗi lần nghe bạn bè báo tin có cây nào hay, đẹp, đặc biệt là kiểng cổ, bonsai là ông Diệp liền tìm đến, không bỏ lỡ cơ hội sở hữu 1 cây kiểng đẹp.

 

Ông Diệp tâm đắc, để cho ra tác phẩm kiểng đẹp, ngoài niềm đam mê thì chưa đủ, mà người chơi kiểng cần phải đặt cái tâm của mình vào trong cây kiểng, tinh túy hơn là người chơi phải hiểu và nắm rõ thuộc tính của các loại cây để từ đó có lối chăm sóc cũng như uốn nắn cây kiểng hợp lý theo các dáng kiểng mình yêu thích.

 

Bên cạnh sự phá cách thế chơi kiểng hiện nay, ông Diệp vẫn còn giữ những dáng cây cảnh bonsai cơ bản như: Dáng trực, dáng xiên, nghiêng dáng tà là, dáng hoàng, dáng huyền…

 

Nhiều nghệ nhân cho biết, tùy vào từng loại cây mà có thể tạo ra những cây kiểng bonsai với hình dáng khác nhau; trong đó có cây mai chiếu thủy nu thường được các nghệ nhân “biến hóa” thành những cây kiểng bon sai đại, trung.

 

Gần 50 năm trồng mai nu, ông Huỳnh Văn Nghĩa, xã Vĩnh Bình có hơn 1.000 gốc loại cây kiểng cổ mai chiếu thủy nu với giá trị tiền tỷ. Ông Nghĩa cho biết: “Thời gian đầu, tôi trồng mai nu vì say mê, về sau, tôi thấy giá trị của cây mai nu cho hiệu quả kinh tế cao nên trồng nhiều để bán, tăng thu nhập cho gia đình”.

Chơi kiểng bonsai - thú vui tao nhã đối với nhiều người.

Mai chiếu thủy nu có bông chiếu xuống đất, trên thân có nhiều u nần giống mặt khỉ nên còn gọi là nu mặt khỉ. Trồng mai nu cũng khá công phu, từ cây nguyên liệu đến tạo hình, tạo dáng cho cây.

 

Tuy nhiên để tạo dáng, tạo hình cho cây mai nu thành sản phẩm nghệ thuật thì người trồng phải có nghề. Giá trị của cây mai nu ở chỗ là có nhiều u nần, lâu năm tạo thành dãy nu, da có màu xám đặc trưng.

 

Có trực tiếp trò chuyện với những nghệ nhân, chúng tôi mới phát hiện ra nhiều điều thú vị của cái thú nhàn hạ này. Kiểng bonsai đa dạng kiểu dáng, có người thích dáng thác đổ hoặc dáng bay, có người thích kiểu dáng cổ kính nhân văn.

 

Người thì thích dáng phụ tử giao chi, gió lùa, long thăng - long giáng, phượng vũ, tiều phu quải tử, mục đồng, lão tử cưỡi trâu dáng huyền chi lạc địa, quần tụ tam sơn… Tuy nhiên, cũng có người thích một chậu kiểng bonsai có nhiều cây, tượng trưng cho một rừng cây tự nhiên.

 

Anh Lê Tấn Thanh Bình với hàng ngàn chậu bonsai của mình.

Trước đây, các nghệ nhân thường sáng tạo những tác phẩm bonsai loại trung và loại lớn. Nhưng ngày nay, nhiều người lại ưu chuộng kiểng bonsai “siêu bé”.

 

Anh Lê Tấn Thanh Bình, xã Bình Ninh tuy tuổi đời chưa nhiều nhưng anh tiếp xúc với những dáng, thế của bonsai từ rất sớm. Niềm đam mê bonsai ngày một lớn dần trong anh, đến nay anh sở hữu hàng ngàn cây kiểng bonsai các loại và trong đó có bonsai mini và siêu mini. 

 

Bonsai với rất nhiều vẻ đẹp được người chơi nâng niu, tạo tác thành những tác phẩm hút hồn người chiêm ngưỡng. Và thật không thể rời mắt khỏi những cây bonsai tí hon, có kích thước chỉ cao bằng nửa chiếc bật lửa.

 

Tuy cây nhỏ và siêu nhỏ nhưng cây có nhiều dáng, thế độc đáo. Ngoài ra, những chiếc chậu siêu nhỏ, đường kính chỉ 2-3 cm nhưng vẫn có thể trồng được cây khiến nhiều người ngưỡng mộ.

 

Để có được một thân cây bonsai “tí hon”, anh Bình phải “ép” cây không cho sinh trưởng theo tự nhiên. Cây đâm chồi mạnh là phải cắt đọt, chủ yếu là “ép” cho thân cây to ra, hạn chế tối đa phát triển chiều cao.

 

Thường giống cây tạo nên những chậu kiểng bonsai mini đúng chuẩn, anh Bình chọn loại sam hương, sam núi bởi những giống cây này dễ trồng, thân dẻo dễ uốn thành tác phẩm theo sở thích của mình.

 

“Để tạo dáng cho cây, nghệ nhân dùng dây đồng nhỏ uốn tạo dáng cho từng tác phẩm. Mỗi cây phải nghĩ ra một kiểu dáng riêng biệt, không cây nào giống cây nào” - anh Bình cho biết thêm.

 

 

Để có thể chăm sóc những cây kiểng bonsai, bonsai mini và siêu mini như vậy, ngoài sự kiên trì, lòng đam mê thì việc học hỏi thêm cách chăm sóc cũng rất quan trọng. Bởi đây là dòng bonsai khá kén người chơi, với quy trình chăm sóc hoàn toàn khác những cây cổ thụ được ép dáng bonsai theo phương pháp truyền thống.

 

Anh Bình cho biết thêm, dòng bonsai mini này chậu rất nhỏ, lượng đất cũng rất ít, nếu chăm sóc không kỹ thì dễ bị mất nước và chết cây. Mình phải xử lý, bổ sung thêm đất, tưới nước hợp lý.

Những chậu bonsai mini, siêu mini hút hồn người chơi cây cảnh nghệ thuật.

Những cây bonsai có gốc, rễ, dáng vóc như cây cổ thụ lại nằm lọt thỏm trong những chậu mini hoặc chum uống trà, cao chưa đến 10 cm. Càng ngắm nhìn, những cây bonsai mini và siêu mini như có khả năng thôi miên người xem.

 

Nhiều nghệ nhân cho biết, bonsai là cô đọng nét tinh hoa cổ thụ thành nét tinh hoa trong chậu. Cái tinh túy của nghệ thuật bonsai mini là có thể dùng những kỹ thuật đặc sắc để tạo ra một cây cảnh mang dáng dấp cổ thụ cả trăm năm. Bonsai có các dáng (thế): Trực, siêu, bay và huyền (dáng thác đổ). Được chia thành 5 cấp độ (chiều cao cây, tính từ mặt chậu đến ngọn cây): Bonsai siêu mini (dưới 7 cm), bonsai mini (từ 7 - 15 cm), bonsai tiểu (từ 15 - 50 cm), bonsai trung (từ 51 - 80 cm) và bonsai đại (từ 80 cm - 1,5 m).