Từ bài học mở đường đến điều chỉnh tiêu chí xây dựng nông thôn mới

Là xã thuần nông nhưng đất hẹp, người đông, không có những trục giao thông quan trọng, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, Hữu Đạo (Châu Thành) nhận rõ những trở ngại và đang tích cực điều chỉnh để có những bước đi thích hợp trên đường xây dựng nông thôn mới (NTM).

KHÔNG TRÔNG CHỜ

Chúng tôi về xã Hữu Đạo trong những ngày đầu tháng 8, con đường dal liên ấp dẫn về ấp Hữu Thuận rộng thênh thang, dưới những vườn cây rợp bóng mát. Người dân ở đây cho biết, con đường rộng 2,5 m này vừa được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Đây là công trình xây dựng theo chương trình xây dựng NTM mà xã Hữu Đạo là một trong những xã điểm. Điều càng phấn khởi hơn khi chúng tôi biết được rằng, con đường này trước đây chỉ rộng khoảng 0,5 m, rất khó đi.

Người dân sinh sống khu vực này được xem là một trong những “vùng sâu vùng xa” của xã do việc đi lại rất khó khăn. Khi có chủ trương mở rộng tuyến đường này người dân rất phấn khởi. Anh Trần Văn Đông, người dân sống gần tuyến đường bày tỏ: “Đường này trước đây rất nhỏ, đi lại đã khó khăn nói gì đến vận chuyển hàng hóa. Mỗi lần bán heo, trái cây… phải tìm cách vận chuyển ra đường dal lớn mới có xe chở đi. Giờ thì khỏe rồi, xe vào tận nơi để chở”.

Hiện xã đang triển khai mở rộng, trải dal từ tuyến giao thông liên ấp hướng về trung tâm xã. Anh Đông là một trong những người tích cực hiến cả trăm mét vuông đất để mở rộng con đường.

Đường liên ấp được trải dal rộng rãi.

Để mở rộng các tuyến giao thông này, ngoài tự nguyện hiến đất, những hộ dân hiến đất còn bỏ tiền ra bơm cát làm nền hạ, những người dân sống phía trong tuyến đường ủng hộ tiền. Với nguồn vốn huy động của người dân (hiến đất, tiền mặt) cùng với vốn phân cấp (lúc đó xã chưa được cấp vốn xây dựng NTM), xã tiến hành triển khai xây dựng giao thông ngỏ xóm, ấp, liên ấp theo tiêu chí NTM.

Với cách làm trên, thời gian qua xã đã triển khai xây dựng và hoàn thành đưa vào sử dụng 3 tuyến giao thông nông thôn nội ấp, liên ấp (đường Cây Thị, ấp Hữu Bình)  dài 265 m, ngang 2 m;  Tổ 1 (ấp Hữu Hòa) dài 184 m, ngang 2m; Tổ 7 (ấp Hữu Thuận) dài 471 m, ngang 2,5 m). Ngoài ra, có 2 tuyến đường giao thông nông thôn khác (đường Tổ 7, ấp Hữu Lợi dài 750 m, ngang 2,5 m; Tây Kinh 20 dài 1.200 m, ngang 2 m) tiếp tục thực hiện theo phương thức trên. Đến nay, hộ dân dọc 2 tuyến giao thông đang triển khai đã bàn giao mặt bằng và bơm cát làm nền hạ, chỉ còn chờ vốn để tiến hành xây dựng.

Có được kết quả này là nhờ các ngành trong xã chủ động, không trông chờ, ỷ lại vào nguồn lực Nhà nước. Ông Lê Văn Dung, Phó Chủ tịch UBND kiêm Phó Trưởng Ban Quản lý chương trình NTM xã cho biết xã được chọn xây dựng NTM cách nay hơn 1 năm nhưng mới vừa được cấp vốn và nguồn vốn phân bổ không nhiều (chỉ trên 700 triệu đồng), trong khi theo lộ trình đầu tư cho chương trình xây dựng NTM hàng năm phải lên đến hàng tỷ đồng nên không thể trông chờ quá nhiều vào nguồn lực từ Nhà nước.

“Chúng tôi xác định tự thân vận động là chính; bởi ngân sách khó có thể đảm bảo để thực hiện các công trình xây dựng NTM, phải chủ động lồng ghép các chương trình, dự án gắn với chương trình xây dựng NTM, vận động dân đóng góp, hiến đất… để giảm bớt vốn đầu tư từ ngân sách. Trong khi chờ nguồn vốn của cấp trên đưa xuống, xã chủ động thực hiện những công trình, hạng mục có khả năng tự lực làm trước. Và kết quả, đến nay dù chưa có vốn xây dựng NTM, xã vẫn triển khai xây dựng 5 tuyến giao thông nông thôn, trong đó 3 tuyến đã hoàn thành”- ông Dung cho biết. 

ĐIỀU CHỈNH TIÊU CHÍ PHÙ HỢP

Không có trục đường quan trọng chạy qua địa bàn, sản xuất lại manh mún, nhỏ lẻ với diện tích sản xuất bình quân trên người lao động chỉ 0,11 ha; không có chợ, giao thương buôn bán kém phát triển, trên địa bàn không có cơ sở sản xuất, kinh doanh lớn (rất khó để thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư). Từ đó, lãnh đạo xã nhận định xây dựng NTM sẽ đối mặt nhiều khó khăn, thách thức.

Qua đánh giá điều kiện kinh tế- xã hội của xã với khả năng thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM, Ban Quản lý chương trình NTM xã cho rằng có tiêu chí không phù hợp, khó thực hiện. Cụ thể, xã nằm cách 2 chợ lớn là Dưỡng Điềm và Nhị Quý chỉ khoảng 2 km, nhu cầu mua bán tại địa bàn không lớn, việc xây dựng chợ nông thôn theo tiêu chí NTM không phù hợp dễ dẫn đến lãng phí. Ngoài ra, xã không có quỹ đất nên rất khó thực hiện sân bóng đá, nghĩa trang…

Bên cạnh đó, người dân cũng không hưởng ứng việc xây dựng nghĩa trang cho từng xã mà đề nghị xây dựng chung phục vụ cụm xã. Bên cạnh đó, tiêu chí thu nhập cũng rất khó thực hiện đạt do diện tích sản xuất nhỏ, manh múm, mô hình kinh tế hợp tác chưa tìm ra hướng đi, trên địa bàn không có khu thương mại dịch vụ… dẫn đến khó nâng cao thu nhập và khó chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp sang các lĩnh vực khác… 

Từ những khó khăn đó, vừa qua xã đã có văn bản đề nghị cấp trên điều chỉnh một số chi tiết, tiêu chí cho phù hợp với xã. Cụ thể, xã đề nghị không thực hiện tiêu chí chợ nông thôn, điều chỉnh diện tích sân nhà văn hóa xã (đã xây nhà văn hóa khang trang nhưng diện tích sân không đạt yêu cầu của tiêu chí). Ngoài ra, xã cũng có hướng xin xây dựng nghĩa trang, sân bóng đá chung cho cụm xã...

Theo Ban Quản lý chương trình NTM xã,  tính đến nay xã có 5 tiêu chí đạt trong Bộ tiêu chí xây dựng NTM gồm: Giáo dục, y tế, văn hóa, hệ thống chính trị, an ninh trật tự. Dựa trên điều kiện hiện có, Ban Quản lý xã đề ra lộ trình cụ thể phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu còn lại để đến năm 2020 cơ bản đạt các tiêu chí xây dựng NTM.

Trước mắt, trong năm 2012 xã tập trung vào xây dựng 5 tuyến giao thông; bởi đây là chìa khóa tạo thuận lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, đi lại, vận chuyển hàng hóa, trái cây… và hoàn thành thêm tiêu chí quy hoạch, cơ sở vật chất văn hóa, hộ nghèo. Sang năm 2013, xã sẽ tập trung chú trọng đến sản xuất và hoàn tất trường học.

“Dù gặp nhiều khó khăn trên con đường xây dựng NTM, bước đầu Hữu Đạo đã có những thuận lợi. Đó là đầu năm xã được công nhận Xã Văn hóa; cuối tháng 6 vừa qua, đề án xây dựng NTM của xã đã được phê duyệt và mới đây xã được được phân bổ vốn xây dựng NTM. Đây là những điều kiện thuận lợi bước đầu, có tác dụng tích cực cho Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Hữu Đạo phấn đấu sớm hoàn thành công cuộc xây dựng NTM đến năm 2020”- ông Dung nói.

N.VĂN