Chương trình tín dụng giúp hàng triệu HS-SV theo đuổi ước mơ học tập

Theo Ngân hàng chính sách xã hội, sau 5 năm triển khai Chương trình tín dụng đối với học sinh, sinh viên (2007-2012), hàng triệu học sinh, sinh viên (HS-SV) có hoàn cảnh khó khăn đã được vay vốn để theo đuổi ước mơ học tập.

Riêng năm 2012, tổng dư nợ đến cuối năm đạt gần 36.000 tỷ đồng với trên 2,2 triệu HS-SV của gần 1,9 triệu hộ gia đình nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn đang vay vốn để con em được đến trường học tập.

Nhờ Chương trình, hàng triệu HS-SV khó khăn tiếp tục theo đuổi ước mơ học tập của mình. Ảnh minh họa: HNV

Chương trình tín dụng đối với HS-SV là Chương trình thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện chủ trương về phát triển giáo dục, đảm bảo an sinh xã hội. Kể từ năm 2007, với Quyết định 157/2007/QĐ-TTg về tín dụng HS-SV được Thủ tướng Chính phủ ban hành, nhằm giảm bớt gánh nặng trong chi phí học tập cho hộ dân nghèo gặp hoàn cảnh khó khăn.

Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện (2007-2012), Chương trình đã đạt được những kết quả có ý nghĩa xã hội và kinh tế to lớn; tiếp tục khẳng định sự đúng đắn và hiệu quả, chất lượng tín dụng tốt, tỷ lệ thu hồi nợ cao. Có thể thấy, Chương trình này đã đi vào cuộc sống, trở thành chỗ dựa vững chắc cho hàng triệu HS-SV nghèo cả nước theo đuổi ước mơ học tập.

Những tín hiệu lạc quan

Nhiều hộ nông dân, đời sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Dù có là người cần cù, chịu khó, nhưng với việc đồng áng thì bảo đảm cuộc sống gia đình ổn định đã cũng là một khó khăn chứ chưa nói gì đến tích lũy, dư giả. Do đó, Chương trình đã “mở ra một cánh cửa mới” cho những người nông dân này. Hơn nữa, cũng rất nhiều SV-HS có hoàn cảnh khó khăn do tiếp cận được nguồn vốn tín dụng này mà tiếp tục con đường học hành tưởng như dang dở.

Thông qua hệ thống Ngân hàng chính sách xã hội, nguồn vốn của Nhà nước đã và đang được truyền tải đến với các hộ gia đình khó khăn có con em theo học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, học nghề ở khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Chương trình một mặt giúp đào tạo lượng lớn nguồn nhân lực phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa; mặt khác, giúp cho một bộ phận nhân dân thu nhập thấp nhận được sự hưởng thụ bình đẳng về giáo dục và đào tạo, có công ăn việc làm, từng bước thoát nghèo. Đáng chú ý, Chương trình còn góp phần thúc đẩy phong trào học tập của các địa phương.

Chính sách tín dụng đối với HS-SV được áp dụng để hỗ trợ cho HS-SV có hoàn cảnh khó khăn góp phần trang trải chi phí cho việc học tập, sinh hoạt của HS-SV trong thời gian theo học tại trường bao gồm: Tiền học phí, chi phí mua sắm sách vở, phương tiện học tập, chi phí ăn, ở, đi lại. 5 năm qua đã chứng minh một điều rõ ràng về tính nhân văn sâu sắc, xã hội hóa cao của Chương trình. Do đó, Chương trình rất cần được tiếp tục đẩy mạnh thực hiện, góp phần hỗ trợ cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn cho con theo học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp.

Cũng qua 5 năm thực hiện, Chương trình đã đạt quy mô và tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, mang lại hiệu quả thiết thực về mặt kinh tế - xã hội. Sức lan tỏa của Chương trình đã thúc đẩy phong trào vượt khó học tập không chỉ từ các xã vùng sâu, vùng xa mà lan đến vùng đô thị.

Nhờ nguồn vốn vay HS-SV, hàng ngàn gia đình thuộc diện hoàn cảnh khó khăn tiếp tục cho con em mình học tập, tìm kiếm việc làm trong tương lai để ổn định, thay đổi cuộc sống. Chương trình cũng tạo được sự đồng thuận cao của cả hệ thống chính trị, đáp ứng được xu hướng xã hội hóa giáo dục và nguyện vọng của nhân dân, đặc biệt là con em hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

Để phát huy hơn nữa tính nhân văn và ý nghĩa xã hội của Chương trình

Bên cạnh những kết quả đạt được, Chương trình cho vay HS-SV cũng còn một số khó khăn, vướng mắc. Đơn cử như: Công tác xác nhận đối tượng thụ hưởng ở một vài địa phương vẫn mang tính vị nể, thiếu chặt chẽ; việc khảo sát, điều tra bổ sung danh sách hộ nghèo, cận nghèo, hộ khó khăn đột xuất về tài chính chưa kịp thời đã ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân cho hộ gia đình.

Song song với vướng mắc về thủ tục, tình trạng nợ quá hạn có xu hướng tăng hiện nay ảnh hưởng đến hoạt động quay vòng vốn, trong khi thời hạn cho vay dài. Một số nơi lãi tồn đọng lớn do nhiều gia đình và HS-SV chưa hiểu hết ý nghĩa của việc sử dụng vốn vay, còn tâm lý ỷ lại vào cơ chế, chính sách của Nhà nước nên chậm trễ hoàn trả nợ vay.

Bên cạnh, số HS-HS khi ra trường chưa có việc làm lên đến 3.038 em, chiếm tỷ lệ 15,3%/tổng số HS-SV đã tốt nghiệp, nên chưa có khả năng đóng góp tài chính với gia đình trả nợ. 

Việc xác nhận của một số trường đại học, cao đẳng, trung cấp chưa đầy đủ trên giấy xác nhận theo mẫu quy định hoặc sai mẫu nên làm chậm quá trình giải ngân cho vay. UBND một số xã chưa thực hiện đầy đủ việc khảo sát điều tra bổ sung kịp thời hộ nghèo, cận nghèo, hoặc gặp khó khăn đột xuất về tài chính dẫn đến nhiều hộ thực sự khó khăn nhưng không được vay vốn cho con em học tập.

Công tác kiểm tra, giám sát thiếu thường xuyên dẫn đến nhiều hộ có điều kiện trả nợ nhưng không chấp hành một cách đầy đủ; cá biệt có những hộ sau khi được vay vốn đã chuyển đi nơi khác, không thực hiện nghĩa vụ trả nợ…

Kinh nghiệm sau 5 năm triển khai cũng cho thấy, để Chương trình tín dụng HS-SV phát huy hơn nữa tính nhân văn, ý nghĩa xã hội, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, ngân hàng, địa phương và các tổ chức xã hội để nắm bắt được con số HS-SV được vay ở mỗi trường, việc sử dụng vốn có đúng mục đích học tập hay không.

Mặt khác, thực hiện tốt việc công khai, dân chủ từ cơ sở trong thực hiện tín dụng đối với HS-SV, tạo kênh dẫn vốn đến đúng đối tượng thụ hưởng, hạn chế thấp nhất các tiêu cực có thể xảy ra. Tăng cường tuyên truyền để người dân thuộc đối tượng hiểu rõ được mục đích chương trình. Nghiên cứu, cải tiến quy trình thủ tục hành chính giúp hộ vay vốn làm thủ tục thuận lợi.

Không những thế, hệ thống Ngân hàng chính sách xã hội các địa phương cũng cần thường xuyên củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động ủy thác với các tổ chức chính trị -xã hội, các tổ tiết kiệm và vay vốn, tổ giao dịch lưu động và điểm giao dịch tại cơ sở.

Để Chương trình thực sự có ý nghĩa và lan tỏa rộng khắp tới từng hộ dân, thời gian tới, các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương các cấp cần quan tâm hơn nữa tới hoạt động tín dụng đối với HS-SV; thường xuyên rà soát, tham mưu, bổ sung, hỗ trợ kịp thời đúng đối tượng. Các cơ sở giáo dục, đào tạo và dạy nghề thực hiện tốt công tác tuyên truyền, định hướng giúp cho HS-SV nắm rõ và tiếp cận với chính sách ưu đãi từ Chương trình tín dụng.

(Theo cpv.org.vn)