Những giải pháp ngăn ngừa và định hướng giải quyết tranh chấp lao động

Theo Ban Chỉ đạo giải quyết tranh chấp lao động (TCLĐ) tỉnh, từ đầu năm 2013 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 22 cuộc ngừng việc tập thể (NVTT) không đúng trình tự pháp luật, trong đó 14 cuộc NVTT xảy ra ở 12 doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài. Còn lại 8 cuộc NVTT xảy ra ở 7 DN trong nước và 1 tổ hợp sản xuất.

Các cuộc NVTT tập trung vào các DN gia công thuộc các lĩnh vực như: May mặc, giày da, túi xách, chế biến thủy sản, lắp ráp thiết bị điện tử… sử dụng nhiều lao động (LĐ) phổ thông.

Hầu hết các cuộc NVTT đều mang tính tự phát, không có sự tham gia của tổ chức Công đoàn (CĐ), không đúng trình tự pháp luật quy định. Theo nhận định của Ban Chỉ đạo giải quyết TCLĐ tỉnh, so với những năm trước thì trong 9 tháng năm 2013 các cuộc NVTT có xu hướng tăng lên, với tính chất phức tạp, thời gian NVTT kéo dài và số lượng người tham gia ngày càng đông hơn.

Mặc dù các cuộc NVTT đã được giải quyết nhưng vẫn còn tiềm ẩn những nhân tố gây mất ổn định, cần phải quan tâm thực hiện các biện pháp ngăn ngừa và kịp thời xử lý nhằm ổn định sản xuất - kinh doanh, an ninh trật tự trên địa bàn.

Công đoàn các khu công nghiệp tỉnh cùng các ngành chức năng tỉnh phối hợp với lãnh đạo doanh nghiệp kịp thời giải quyết ổn thỏa một vụ TCLĐ xảy ra ở Cụm công nghiệp Trung An (TP. Mỹ Tho).

Theo dự báo tình hình quan hệ LĐ và TCLĐ của Ban Chỉ đạo giải quyết TCLĐ tỉnh, theo đà phục hồi của kinh tế thế giới và kinh tế trong nước, với làn sóng đầu tư mới, dự báo sẽ có nhiều dự án của các nhà đầu tư trong và ngoài nước vào tỉnh, tạo nhiều cơ hội việc làm cho LĐ địa phương; đồng thời cũng nảy sinh nhiều mối quan hệ LĐ mới giữa người LĐ và các chủ đầu tư.

Trong đó ở các điểm nóng, nơi tập trung nhiều DN gia công thường xảy ra TCLĐ như: Khu công nghiệp Tân Hương, Khu công nghiệp Long Giang… sẽ có thêm nhiều DN mới đầu tư thuộc lĩnh vực gia công sử dụng nhiều LĐ phổ thông với mức lương thấp sẽ làm tăng thêm những nguy cơ xảy ra TCLĐ.

Dự báo các yếu tố cung cầu LĐ trên địa bàn tỉnh ngày càng trở nên cân bằng hơn, vị thế người LĐ thay đổi theo xu hướng có lợi hơn cho người LĐ. Do vậy họ có quyền đòi hỏi những quyền và lợi ích tương xứng với thành quả LĐ của họ. Cùng với đó thì trình độ học vấn, nhận thức pháp luật của NLĐ cũng không thể thay đổi nhanh để theo kịp tốc độ phát triển chung… Đây cũng là những nhân tố có thể làm phức tạp thêm tình hình quan hệ LĐ.

Trên cơ sở quá trình, kinh nghiệm giải quyết TCLĐ trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua và những dự báo, Ban Chỉ đạo giải quyết TCLĐ tỉnh đề ra các nhóm giải pháp và định hướng giải quyết TCLĐ, NVTT trong thời gian tới. Trong đó, nhóm các giải pháp trực tiếp, trước mắt như sau: Sớm thành lập Tổ Công tác liên ngành giải quyết TCLĐ và xây dựng Quy chế làm việc của Tổ ở các huyện, thị, thành của tỉnh mà chưa thành lập, để chủ động kịp thời giải quyết tốt các cuộc TCLĐ, NVTT trên địa bàn quản lý theo thẩm quyền.

Các cơ quan, ban, ngành từ tỉnh đến các huyện, thị, thành của tỉnh cần chủ động hướng dẫn, đôn đốc các DN thực hiện tốt và kịp thời các chính sách pháp luật LĐ, nhất là các chính sách liên quan đến tiền lương, thu nhập; thường xuyên phối hợp, theo dõi và nắm bắt thông tin, các nguy cơ có thể xảy ra TCLĐ, nhất là ở các thời điểm nhạy cảm (thời điểm điều chỉnh lương tối thiểu vùng, các ngày cận Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán…).

Khi có TCLĐ dẫn đến NVTT, Tổ công tác liên ngành cấp huyện chủ động tiếp cận DN, nắm tình hình, đề xuất UBND huyện sớm ổn định an ninh trật tự và thực hiện các biện pháp xử lý theo đúng quy trình và trình tự quy định tại Quy chế phối hợp số 3479/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Khi cần thiết đề nghị Tổ Giúp việc giải quyết TCLĐ tỉnh hỗ trợ, phối hợp giải quyết.

Các DN cần phải tự rà soát việc thực hiện các quy định của pháp luật, quan tâm chăm lo đời sống NLĐ, cải thiện điều kiện làm việc, thường xuyên thực hiện đối thoại nhằm nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của NLĐ tránh xảy ra TCLĐ. 

Đối với nhóm giải pháp cơ bản, lâu dài là cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật LĐ để DN và NLĐ hiểu biết đầy đủ và chấp hành. Tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật LĐ; thành lập và củng cố hoạt động của tổ chức CĐ, nhất là ở các DN sử dụng nhiều LĐ, DN có vốn đầu tư nước ngoài; đồng thời tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ CĐCS.

Các DN cần chủ động xây dựng chính sách tiền lương hợp lý, phù hợp với mức tiền lương trên thị trường, đảm bảo thu nhập của NLĐ; thường xuyên tổ chức đối thoại và tổ chức hội nghị NLĐ theo quy định của pháp luật để nắm bắt và giải quyết các nguyện vọng của NLĐ…

Ngoài ra, cần củng cố lực lượng hòa giải viên LĐ và cán bộ, chuyên viên quản lý LĐ cấp huyện; bồi dưỡng kỹ năng hòa giải, kỹ năng giải quyết TCLĐ của các thành viên Tổ Giúp việc giải quyết TCLĐ tỉnh và Tổ Công tác liên ngành cấp huyện nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết TCLĐ, NVTT trên địa bàn tỉnh. 

PHƯƠNG NGHI