Đề án 343 - sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại

Từ bao đời nay, hình ảnh của người phụ nữ luôn gắn liền với những giá trị đạo đức chuẩn mực. Những giá trị truyền thống của người phụ nữ sẽ được nhìn thế nào trong sự chuyển động của thời cuộc?

NHỮNG CHUẨN MỰC MỚI

Bà Đoàn Thị Thanh Khỏi, Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo tỉnh về thực hiện Đề án 343 “Tuyên truyền, giáo dục phẩm chất đạo đức phụ nữ Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” (gọi tắt là Đề án 343) cho biết đề án được tỉnh triển khai thực hiện từ năm 2010. Sau 4 năm triển khai thực hiện, Đề án 343 đã góp phần tuyên truyền ngày càng sâu rộng đến các tầng lớp phụ nữ trong tỉnh các giá trị chuẩn mực về phẩm chất “Tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang”.

Cụ thể: Tự tin ở đây là tin vào bản thân mình. Biểu hiện cụ thể của tự tin là tự đánh giá được bản thân; có chí tiến thủ, không ngại khó khăn thử thách; coi khó khăn là môi trường để rèn luyện; sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám nghĩ dám làm và dám chịu trách nhiệm; quyết đoán, chủ động, bình tĩnh xử trí mọi tình huống khó khăn trong cuộc sống; tự lực, tự chủ, thích độc lập; thái độ hợp tác cao, sẵn sàng tôn vinh thành công của người khác; thắng không kiêu, bại không nản “coi thất bại là mẹ thành công”; mạnh dạn trong giao tiếp, bày tỏ quan điểm, chính kiến của bản thân.

Thực hiện bình đẳng giới trong giáo dục trung học phổ thông rất tốt. Ảnh: Minh Châu

Tự trọng là coi trọng phẩm giá, danh dự của bản thân mình. Biểu hiện của tự trọng là: Tôn trọng pháp luật của Nhà nước, quy tắc ứng xử của tập thể, cộng đồng; tôn trọng chuẩn mực, đạo đức xã hội; coi trọng danh dự bản thân và có lòng tự tôn dân tộc.

Trung hậu là trung thực, trung thành, nhân hậu trong quan hệ với mọi người. Biểu hiện của lòng trung hậu là: Trung thành với Tổ quốc, với nhân dân; thủy chung trong các mối quan hệ; sống nhân ái, vị tha, trung thực, thẳng thắn, cương trực. Trung hậu luôn là phẩm chất đạo đức thể hiện cách sống đẹp của người Việt Nam nói chung và phụ nữ nói riêng. Trong bất cứ thời đại nào, lòng trung hậu vẫn luôn là phẩm chất đạo đức truyền thống tốt đẹp, đáng tự hào của phụ nữ Việt Nam.

Đảm đang là biết lo toan, sắp xếp để thực hiện được cả công việc gia đình và xã hội. Đức tính đảm đang không phải là người phụ nữ phải cáng đáng hết mọi việc, mà sự đảm đang của người phụ nữ thể hiện sự sắp xếp, phân công công việc hợp lý, thu hút các thành viên tích cực tham gia công việc gia đình; chăm chỉ, sáng tạo trong lao động, tạo thu nhập ổn định, đóng góp vào nguồn thu của gia đình; tạo sự gắn kết các thành viên trong gia đình; quan tâm chăm sóc, nuôi con khỏe dạy con ngoan; chi tiêu hợp lý, có kế hoạch phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình và thực hành tiết kiệm; biết sắp xếp thời gian nghỉ ngơi, nâng cao trình độ và chăm sóc bản thân.

KHÔNG RỜI GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG

Phẩm chất đạo đức truyền thống của phụ nữ theo quan niệm của Nho giáo là phải đạt chuẩn “công, dung, ngôn, hạnh”. Theo Tiến sĩ Huỳnh Văn Sơn, tứ đức “công, dung, ngôn, hạnh” của Nho giáo hiện nay đang được phả vào hơi thở mới. Những luận điểm khác nhau về việc đấu tranh bình đẳng giới cho thấy việc chăm sóc gia đình của người phụ nữ ngày nay đang được cánh “mày râu” bắt đầu quan tâm, nhưng chắc chắn rằng nữ công gia chánh là 1 trong những khả năng rất đặc biệt của phụ nữ.

Điều gì sẽ xảy ra nếu như bếp nhà luôn luôn lạnh? Chắc chắn đó sẽ là sự nguội lạnh dần dần của quan hệ yêu đương, của tình cảm vợ chồng... Tất nhiên phụ nữ không nhất thiết phải ngày qua ngày gắn chặt cuộc đời mình với bếp lửa, phải thui thủi và mệt mỏi trong bếp khi cả ngày đã quần quật với công việc ngoài xã hội... Chữ “công” được phả vào đó hơi thở của việc tổ chức, của cái nhìn khoa học trong cuộc sống và trong vấn đề chăm sóc sức khỏe. Chữ “công” ở đây mang ý nghĩa của sự đảm đang.

Về chữ dung, vẻ bề ngoài của người phụ nữ hay nhan sắc của người phụ nữ thường được hiểu là “dung”, nhưng thiết nghĩ cách hiểu này chưa hoàn toàn phù hợp. Trong vẻ đẹp của con người khó có thể tách vẻ đẹp hình thể và vẻ đẹp của thế giới nội tâm một cách riêng biệt vì vốn dĩ nó luôn quyện chặt vào nhau. Trong nhịp sống hiện đại, chữ dung sẽ được nhìn nhận ở một góc độ rất mới.

Không chỉ có khuôn mặt đẹp, làn da mịn màng, cái răng, cái tóc... mà dung còn được quan tâm đến vóc dáng, trang phục, sức khỏe. Những yêu cầu mới đòi hỏi người phụ nữ phải có sức khỏe để làm việc, để sống và khỏe để chinh phục cuộc đời. Yêu cầu của cuộc sống mới cũng đòi hỏi chữ dung của người phụ nữ là cái đẹp của sự năng động, cái đẹp ấy có thể thích nghi với môi trường làm việc.

“Ngôn” chính cách ăn nói. Từ lâu, vốn dĩ phụ nữ được xem là những người ăn nói khá mềm mỏng nhưng cũng không kém phần sắc sảo. Học ăn - học nói - học gói - học mở là những điều mà lớp trẻ thường được ông bà răn dạy và học nói chiếm một vị trí cực kỳ quan trọng. Không chỉ quan tâm đến lời ăn - tiếng nói vì đó là yếu tố bên ngoài của con người mà chính nó lại là yếu tố thực sự bên trong, làm bật lên nét đẹp tâm hồn của mỗi cá nhân.

Cuộc sống dù có hiện đại đến đâu thì người phụ nữ cũng thực sự cần chú ý đến cách thức giao tiếp của chính mình. Giao tiếp không chỉ với chồng theo kiểu “phu xướng - phụ tùy” thời xưa, mà đó là một kiểu giao tiếp rất hiện đại với những chuẩn mực thật sự mới.

Phụ nữ có thể chủ động trò chuyện - giao tiếp, có thể tự tin thẳng thắn nhìn vào người đối diện khi gửi trao thông tin, có thể mạnh dạn chất vấn, có thể tích cực sẻ chia, có thể phản biện, tranh luận..., đòi hỏi ngôn ngữ của người phụ nữ phải thường xuyên được rèn luyện. Nhã nhặn, lịch sự, sâu sắc, tinh tế, văn hóa... sẽ làm cho ngôn của người phụ nữ đạt ở một tầm cao mới trong xã giao và ứng xử với gia đình cũng như ngoài xã hội.

Phần “hạnh” được xem như 1 trong những phẩm chất cực kỳ quan trọng của người phụ nữ trong mọi thời đại. Hiểu theo nghĩa rộng, hạnh không chỉ là hạnh kiểm, mà đó còn là nết người. Nết người này được thể hiện qua sự cư xử, qua cách thức quan hệ với mọi người xung quanh, trong các quan hệ xã hội cũng như trong quan hệ tình cảm...

Sự thủy chung, sự đoan chính, sự kiên định, sự nghiêm túc trong từng tình huống, từng mối quan hệ chính là những cơ hội để chữ hạnh được bộc lộ một cách sắc nét hơn bao giờ hết. Hơi thở hiện đại không chỉ đẩy chữ hạnh vào góc của “tiết hạnh” mà đấy là đức hạnh theo nghĩa thủy chung nhưng biết suy nghĩ, cân nhắc...

Không chỉ chữ hạnh chỉ tồn tại trong tình yêu - trong đời sống vợ chồng mà nếu phẩm hạnh đã được đẩy lên 1 tầm cao mới thì chữ hạnh trở thành ánh sáng để mỗi người phụ nữ tìm ra phương thức ứng xử hợp lý, hợp tình trong từng tình huống thường nhật, trong công việc và trong bất kỳ ngã rẽ nào của cuộc sống...

Thước đo giá trị luôn luôn có sự biến chuẩn. Không thể ép 1 chuẩn mực đã cũ cho 1 hoàn cảnh mới, 1 cuộc sống mới. Thế nhưng giá trị làm người mãi mãi là những giá trị bất biến nếu mỗi con người chúng ta tiếp cận sâu vào tầng bậc của nhân cách, của giá trị đích thực. Cuộc sống hiện đại có “phả” vào lối sống của con người những luồng gió mới, nhưng chắc chắn rằng những giá trị cốt lõi của công, dung, ngôn, hạnh vẫn còn nguyên.

HÀ THỦY