Đài Vô tuyến điện Xứ ủy Nam bộ - Địa chỉ đỏ

Được khởi công xây dựng từ ngày 19-5-2003 và khánh thành ngày 15-8-2003, Di tích Nhà bia Đài Vô tuyến điện (VTĐ) Xứ ủy Nam bộ (đặt tại xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo) trở thành địa chỉ đỏ của ngành Bưu điện nói riêng và ngành Thông tin và Truyền thông (TT-TT) nói chung.

Đoàn viên Đoàn cơ sở Sở TT-TT và Viễn thông Tiền Giang tổ chức về nguồn viếng Đài VTĐ Xứ ủy Nam bộ.

Đầu năm 1955, theo Hiệp định Geneve, đại bộ phận các cơ quan, ban ngành Nam bộ tập kết ra Bắc, một bộ phận nhỏ được ở lại theo lệnh Xứ ủy chờ thời cơ hoạt động. Để giữ liên lạc với cấp trên, Xứ ủy chuyển Đài VTĐ Khu 8 thành Đài VTĐ Xứ ủy và giao cho đồng chí Sáu Đại phụ trách. Cán bộ có các đồng chí: Trần Việt Hùng (Hai Hùng), Nguyễn Trung Cang (Năm Cang), Tô Văn Sinh (Chín Sinh),Vũ Đức Ban (Mười Phong). Về sau còn bổ sung các đồng chí: Nguyễn Văn Nuôi, Tám Tòng, Bùi Thế…

Khu ủy Khu 8 nhận lệnh của Xứ ủy chuẩn bị cơ sở tại xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo cho Đài Xứ ủy về trú đóng. Đồng chí Tư Công, Bí thư Đảng ủy xã Quơn Long đã chọn nhà ông Nguyễn Văn Trình (Ba Trình, ở ấp Thọ Quang, xã Quơn Long) để Đài VTĐ chuyển đến. Ngày 26 Tết Âm lịch năm 1955, Đài Xứ ủy chuyển đến trú đóng tại nhà ông Ba Trình. Trong thời gian này, mọi cán bộ trong Đài phải tạm ngưng việc liên lạc với gia đình, nhằm đảm bảo bí mật cho Đài hoạt động.

Nhà ông Ba Trình cũng như bao ngôi nhà của nông dân ở Nam bộ, trước sân nhà có một cây rơm. Lợi dụng cây rơm, đồng chí Sáu Đại cho đào một hầm 2 tầng ở ngay trong cây rơm. Tầng dưới cùng đặt một máy phát điện quay tay Ragonot để hạn chế bớt tiếng ồn. Tầng trên đặt máy phát sóng 15W, cả thân cây rơm che giấu cột anten, trên đỉnh cây rơm là giàn anten. Độ cao anten phải trên 10 m mới đủ sức bắt tín hiệu liên lạc với Cục, đặc biệt liên lạc với Văn phòng Trung ương Đảng ở Hà Nội mang bí danh CP.16.

Qua 2 năm Đài Xứ ủy đóng ở nhà ông Ba Trình đã được gia đình tạo mọi điều kiện giúp đỡ. Ông Ba Trình đã cho người con gái út là chị Nguyễn Thị Bé làm liên lạc cho tổ đài hoạt động. Riêng ông Ba Trình dù bị giặc bắt nhưng vẫn không khai, mưu trí, gan dạ bảo vệ bí mật cho Đài hoạt động.

Trong một lần vào lúc nửa đêm, lính đi càn vào nhà, để đảm bảo tính mạng cho đồng chí Sáu Đại, Trưởng đài và giữ bí mật cho Đài VTĐ, ông Ba Trình đã đẩy đồng chí Sáu Đại vô mùng nằm cùng con gái út, đóng vai vợ chồng nhằm che mắt địch. Nhờ sự mưu trí, thông minh của ông Ba Trình mà đồng chí Sáu Đại thoát nạn, Tổ Đài được cứu thoát và hoạt động nối thông liên lạc với Trung ương, giúp Xứ ủy chỉ đạo phong trào cách mạng.

Gần cuối năm 1956, chính quyền Ngô Đình Diệm ráo riết thực hiện chiến dịch “tố cộng, diệt cộng”. Tình hình hết sức căng, Xứ ủy chỉ đạo Đài VTĐ của đồng chí Sáu Đại bí mật chuyển về kinh Năm Ngàn và kinh Bảy Ngàn ở giữa kinh Dương Văn Dương.

Sau đó, tổ đài chuyển đến xã Thường Thới (huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp). Cuối cùng, tổ đài chuyển về căn cứ tại xã Hảo Đước (huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh) phục vụ thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng. Cuối năm 1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời, Trung ương Cục chỉ thị thành lập Đài Phát thanh Giải phóng.

Vinh dự cho Đài VTĐ Xứ ủy hành trình từ chiến trường Điện Biên Phủ được chuyển làm máy phát sóng cho Đài Phát thanh Giải phóng. Đây là một vinh dự - niềm tự hào cho ngành VTĐ Nam bộ nói chung và nói riêng cho Tổ Đài Xứ ủy Nam bộ do đồng chí Nguyễn Thành Danh (Sáu Đại) làm Trưởng đài. Sau ngày giải phóng, thống nhất đất nước đồng chí Sáu Đại giữ chức Phó Tổng cục trưởng Bưu Điện miền Nam, Giám đốc Bưu điện TP. Hồ Chí Minh.

Nhân kỷ niệm 25 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, Đoàn cán bộ Tổng cục Bưu điện do ông Mai Liêm Trực, Tổng cục trưởng dẫn đầu; trong đoàn có ông Nguyễn Thành Danh, còn gọi là Sáu Danh hay Sáu Đại, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Bưu điện miền Nam, nguyên Trưởng Đài VTĐ Xứ ủy Nam bộ và cũng là người khi xưa hoạt động ở nhà ông Ba Trình, về thăm lại căn cứ đài VTĐ Xứ ủy Nam bộ đặt tại nhà ông Ba Trình. Đến lúc này, người dân ở ấp Quang Thọ, xã Quơn Long mới hiểu mọi chuyện của 44 năm về trước.

Ngày nay, Di tích Nhà bia Đài VTĐ Xứ ủy Nam bộ là địa chỉ đỏ cho các thế hệ ngành TT-TT tìm về với tinh thần tự hào về truyền thống, ra sức xây dựng ngành hướng tới tương lai rộng mở.

CT (giới thiệu)