Cù lao Tân Phong: "Cát tặc" hoành hành, sạt lở triền miên

Xã cù lao Tân Phong (Cai Lậy) nằm giữa sông Tiền với diện tích tự nhiên 2.379 ha, có 3.396 hộ dân định cư nơi đây, sống chủ yếu là trồng cây ăn trái và chăn nuôi. Thời gian gần đây tỉnh hình sạt lở ngày càng nhiều và đang ở mức báo động làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân; một trong những nguyên nhân chủ yếu, tác động trực tiếp là do khai thác cát trái phép xuất hiện ngày càng tăng, quy mô lớn, bọn “cát tặc” ngày càng manh động, lộng hành, chúng huy động nhiều phương tiện có tải trọng lớn, máy móc có công suất lớn khai thác rầm rộ và sẵn sàng đối phó với các hộ dân nhà gần đó mỗi khi ra ngăn cản, làm cho người dân nơi đây sống trong phập phồng lo sợ.

Hiện trường 2 nhà kho của Công ty Đại Thành bị sạt lở xuống sông.

* “Cát tặc” hoành hành.

Đến xã cù lao Tân Phong trong những ngày đầu tháng 3 này chúng tôi trực tiếp nghe bà con nơi đây kể về thực trạng việc khai thác cát trái phép với quy mô lớn, nhất là ở khu vực đầu cồn thuộc ấp Tân Thái. Bởi lẽ, khu vực này cát ít bùn, thích hợp cho các công trình xây dựng, bọn “cát tặc” tăng cường tập trung sà lan khai thác triệt để.

Bà con nơi đây cho biết, ban ngày chúng thường tập trung nhiều phương tiện hút cát có tải trọng hàng trăm khối (hầu hết là sà lan tự hành, vỏ thép, mang biển số của tỉnh Bến Tre) neo đậu giữa dòng sông, nằm lấn sang địa phận thuộc tỉnh Bến Tre và Vĩnh Long, đêm xuống chúng di chuyển sang và hành động, có đêm từ 30 đến 40 phương tiện, thời gian cao điểm là từ 21 giờ đến 23 giờ.

Ông Võ Văn Giàu, nhà ở đầu cồn, thường xuyên chứng kiến tình trạng các sà lan hút cát, ông rất bức xúc không biết phải làm sao, trong khi đó 3,5 công vườn nhãn Thái nhà ông bị sạt lở dần mới hơn 6 năm qua nay chỉ còn 3 công. Còn hộ ông Nguyễn Văn Chí, thuộc tổ 17, ấp Tân Thái có 6 công vườn nhãn Thái, 10 năm nay sạt lở chỉ còn 4,8 công, mặc dù hằng năm ông tự gia cố nhưng không tài nào ngăn được sự “gặm nhấm” ngày đêm của thủy thần! Hay ở hộ anh Trần Văn Đạo, ấp Tân Thái, với 6 công vườn sầu riêng nay chỉ còn 5 công…

Được biết ở khu vực đầu cồn thuộc ấp Tân Thái có trên 30 hộ dọc bờ sông bị sạt lở thường xuyên cho dù các hộ này mỗi năm đều có gia cố bằng  bao cát, thậm chí bằng cả bê tông như hộ ông Phạm Thanh Tuấn sử dụng dal để gia có đoạn sạt lở dài trên 80m (chi phí 3 lượng vàng) nhưng vẫn bị sạt lở, từ 6,4 công nhãn xuồng sau 10  năm, nay còn 5 công. Quá bức xúc trước thực trạng sạt lở ngày càng nhiều, nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người nơi đây, không phải biết kêu ai nên trước mắt bà con tự cứu lấy mình, một mặt tự gia cố; đồng thời tập hợp nhiều người tìm cách xua đuổi bọn “cát tặc” mỗi khi bọn này đến gần bờ hút cát trái phép.

Trong thời gian vừa qua người dân nơi đây phải làm như vậy và đối mặt với nhiều rủi ro, nguy hiểm khi ra ngăn cản việc hút cát trái phép. Ông Võ Văn Giàu kể: “Cận tết vừa qua, ngày 19 tháng 12 âm lịch, quá bức xúc trước việc bọn “cát tặc” đang hút cát, trên 30 người dân nơi đây cùng nhau xuống xuồng máy ra ngăn cản và đã xảy ra cuộc ấu đả với bọn “cát tặc”, một người dân bị tấn công té xuống sông may mắn có ghe đến cứu kịp; hiện nay người dân đang vận động với nhau trang bị nhiều giàn thun để khi cần sẵn sàng đối phó với bọn hút cát trái phép, bởi hiện nay bọn “cát tặc” thường sử dụng vòi xịt nước có công suất lớn để xịt nước chống lại mỗi khi người dân ra ngăn cản!”.

Có điều khó hiểu, có một vài lần người dân nơi đây phát hiện các phương tiện đang hút cát trái phép liền điện báo với các cơ quan chức năng qua “đường dây nóng” hẳn hoi thì sau đó chừng 15- 20 phút, các phương tiện này ngưng hút và vội vã rời đi, lực lượng kiểm tra đến hiện không thấy rồi cho rằng bà con báo sai, vu khống- ông Giàu nói thêm.

Sạt lở triền miên.

 Hiện nay, toàn xã Tân Phong có 8 tuyến bị sạt lở, tổng chiều dài trên 5,2km; trong đó ấp Tân Thiện có 2 đoạn bị sạt lở tổng dài trên 600m, ấp Tân Thái có đoạn sạt lở dài trên 900m, 2 ấp Tân Luông A và B có 2 tuyến bị sạt lở tổng chiều dài 2,2 km, 2 ấp Tân Bường A và B có 2 tuyến bị sạt lở tổng chiều dài trên 1 km và ở ấp Tân An có đoạn bị sạt lở dài trên 0,5 km.

Báo cáo của UBND xã Tân Phong về hiện trạng sạt lở hiện nay nêu rõ, thời gian gần đây, việc khai thác cát trên sông Tiền với khối lượng lớn, nhất là tập trung nhiều ở khu vực cù lao Tân Phong gây sạt lở đất của nhiều hộ dân sống ven sông; tình hình nước mặn xâm nhập diễn biến phức tạp, hệ thống đê bao, cống đập chưa được hoàn chỉnh; phần lớn người dân tự gia cố nhỏ, mong manh và không có khả năng chống chọi bền vững, lâu dài khi có nước lũ, triều cường dâng cao, ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống. Vừa qua, 2 nhà kho ở ao cá của Công ty Đại Thành xây dựng trên địa bàn xã cũng do bị sạt lở và rớt xuống sông Tiền.

Vưỡn nhãn Thái của gia đình anh Đạo đang bị sạt lở dần.

Giải pháp của xã trước mắt là tích cực vận động bà con chủ động gia cố đê bao, khắc phục sạt lở bảo vệ vườn cây ăn trái và nhà cửa; đồng thời kiến nghị với huyện, tỉnh và các ngành chức năng xem xét hỗ trợ và có giải pháp căn cơ, lâu dài hơn.

Chính quyền địa phương nói gì ?

Trao đổi với chúng tôi, ông Hồ Thái Ngọc, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Phong cho biết, hiện nay việc khai thác cát trái phép trên địa bàn xã vẫn thường xuyên xảy ra, góc độ chính quyền địa phương rất quan tâm vấn đề này, tìm mọi biện pháp để ngăn chặn; đồng thời vận động nhân dân khi phát hiện có phương tiện đang khai thác cát trái phép nên thông báo cho lực lượng Công an để xã báo cáo về phòng Tài nguyên và Môi trường huyện có biện pháp ngăn chặn, xử lý.

Tuy nhiên, do phương tiện còn hạn chế và thẩm quyền xử lý của địa phương có giới hạn nên rất khó thực hiện. Xã đề nghị các ngành chức thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương tuần tra kiểm soát để kịp thời xử lý tình trạng khai thác trái phép trên địa bàn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để đủ sức răn đe ngăn ngừa thực trạng này. Thời gian vừa qua, lực lượng ở địa phương cũng đã bắt giữ 2 phương tiện hút cát trái phép (loại sà lan tự hành trọng tải trên 100 tấn) giao cho cơ quan chưc năng xử lý theo thẩm quyền.

 Đặt vấn đề về tình hình sạt lở và “cát tặc” lộng hành ở xã cù lao Tân Phong với lãnh đạo huyện, Phó Chủ tịch UBND huyện Cai Lậy, Đinh Văn Tấn cho biết, về tình hình sạt lở, thời gian qua xã Tân Phong chưa được tỉnh, huyện đầu tư cho thủy lợi, đê bao và  chống sạt lở, trước tình hình sạt lở xảy ra ngày càng nhiều trên địa bàn xã,  huyện có chủ trương vận động bà con khi thấy có dấu hiệu sạt lở nên tự khắc phục để kịp thới phục vụ sản xuất; với những trường hợp sạt lở lớn nên báo các ngành chức năng tỉnh, huyện đến xem xét và có kế hoạch đầu tư khắc phục.

Đối với việc khai thác cát trái phép hiện nay trên địa bàn cù lao Tân Phong, đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến sạt lở, ảnh hưởng trực tiếp cuộc sống của bà con nơi đây. Có thể nói, hiện nay “cát tặc” rất manh động, sẵn sàng dùng đủ các phương tiện, thủ đoạn để đối phó, chống trả lực lượng thi hành công vụ kiểm tra, xử lý. Thời gian qua, huyện phối hợp với xã và các ngành chức năng lập các tổ, đội tăng cường thường xuyên tuần tra, kiểm soát để kịp thời ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn.

Những ngôi nhà của người dân ấp Tân Thái bị sạt lở gần tới chân tường.

Tuy nhiên, việc xử lý còn chậm và gặp nhiều khó khăn, nhất là trong việc giữ phương tiện khai thác cát trái phép, công tác phối hợp giữa các ngành chức  năng …nên chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn có hiệu quả. Hướng tới huyện sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh có những biện pháp tích cực hơn để ngăn ngừa, xử lý có hiệu quả việc khai thác cát trái phép trên địa bàn.

Thay lời kết.

Việc khai thác trái phép trên địa bàn xã Tân Phong là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sạt lở ngày càng nhiều ở xã cù lao này, điều đó ai cũng rõ, nhất là những người dân sinh sống ở đây từ bao đời nay. Những mảnh đất vườn màu mỡ của họ từ bao đời nay dần dần co lại theo thời gian, cuộc sống và sinh hoạt gia đình luôn phải đối mặt với sự hiểm nguy đang rình rập ngày đêm, họ bức xúc trước sự hoành hành của bọn “cát tặc” là điều tất nhiên. Thực tế cho thấy việc ngăn chặn khai thác cát trái phép trên địa bàn xã Tân Phong của chính quyền địa phương thời gian qua thật sự chưa có hiệu quả, chưa tạo được niềm tin của người dân địa phương.

Thiết nghĩ các ngành chức năng có đủ điều kiện,thẩm quyền như: Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường, Cảnh sát đường thủy… nên sớm cùng với địa phương và có biện pháp tích cực hơn, hữu hiệu hơn, xử lý mạnh tay hơn với đội quân “cát tặc” ngày càng lộng hành, không thể để người dân tự mình đơn phương đối phó với mối hiểm họa này được.

LÊ HUỲNH