Phát huy lợi thế cơ cấu "dân số vàng"

Việt Nam đang ở trong thời kỳ “dân số vàng”, với 2/3 dân số đang trong độ tuổi lao động. Nằm trong xu thế chung của cả nước, Tiền Giang cũng đang trong giai đoạn “vàng” của dân số. Bên cạnh những thuận lợi thì cơ cấu “dân số vàng” đặt ra không ít thách thức cũng như vấn đề khai thác lợi thế này như thế nào để “cầm vàng không để vàng rơi”.

Ðặc điểm nổi bật trong thời kỳ “dân số vàng” là dân số có khả năng lao động (từ 15 đến 64 tuổi) chiếm tỷ lệ cao, hiện nay chiếm khoảng 69% tổng dân số. Đây là thời kỳ mang lại cơ hội lớn để nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực - yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của đất nước cũng như tỉnh Tiền Giang. 

Cơ hội “dân số vàng” được phát huy khi tỷ lệ lao động có việc làm cao.

CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC

Cơ cấu “dân số vàng” đang mở ra rất nhiều cơ hội, trước tiên, ở thời kỳ dân số này, số lượng và tỷ lệ trẻ em sẽ giảm nên có nhiều nguồn lực hơn cho việc nâng chất dịch vụ y tế, giáo dục. Bên cạnh đó, với lực lượng lao động lớn cùng với quá trình tái cấu trúc nền kinh tế sẽ tạo ra nhu cầu lớn về đào tạo nghề kéo theo “lợi tức vàng” sẽ được phát huy tối đa khi tỷ lệ lao động có trình độ chuyên môn, kỹ năng vững vàng và có việc làm cao, đây sẽ là nguồn nhân lực tốt.

Mặt khác, với chính sách dân số phù hợp sẽ thúc đẩy giảm tốc độ tăng dân số và nâng cao chất lượng nhân lực. Trong giai đoạn này, lực lượng lao động lớn hơn nhiều so với lực lượng phụ thuộc sẽ đóng góp lớn cho quỹ an sinh xã hội và thúc đẩy sự bền vững về tài chính…

Tuy nhiên, theo nhìn nhận của các chuyên gia, bên cạnh những cơ hội, thời kỳ cơ cấu “dân số vàng” cũng đặt ra không ít thách thức, nếu không vượt qua được thì sẽ là trở ngại lớn cho sự phát triển. Đó là trong quá trình phát triển, tình trạng ô nhiễm môi trường xuất hiện ở nhiều nơi, gây ra hệ lụy nặng nề cho sức khỏe.

Sức khỏe sinh sản được cải thiện nhưng vẫn còn nhiều thách thức, trong khi khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế của các nhóm dân số rất khác nhau.

Tình trạng bạo lực gia đình, lao động trẻ em... vẫn diễn ra làm giảm chất lượng dân số trẻ tuổi và dẫn đến nhiều tổn thất cho xã hội. Khả năng tiếp cận dịch vụ giáo dục giữa các nhóm dân số rất khác biệt, trong đó người nghèo có khả năng tiếp cận thấp. Giáo dục tuy đã đạt những kết quả đáng kể, song chưa đáp ứng được yêu cầu hiện nay.

Bên cạnh đó, lực lượng lao động dồi dào nhưng lại thiếu kỹ năng, tay nghề. Tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm của lực lượng lao động trong độ tuổi tuy giảm hơn thời kỳ trước nhưng vẫn còn cao. Mặt khác, hộ gia đình - nguồn “an sinh” chủ yếu hiện nay của người cao tuổi có thể bị phá vỡ cơ cấu do tác động của biến đổi kinh tế và dân số (do ít con hoặc con cái di cư đi làm ăn xa)...

Thời kỳ cơ cấu “dân số vàng” đang mang lại cho Tiền Giang nguồn lao động dồi dào. Ảnh: PHƯƠNG NGHI

TẬN DỤNG THỜI CƠ

Thời kỳ cơ cấu “dân số vàng” là cơ hội hiếm hoi, đây chính là lúc để Việt Nam nói chung và tỉnh Tiền Giang nói riêng tận dựng thời cơ để cải thiện năng suất lao động, phát triển kinh tế - xã hội. Muốn vậy, tỉnh cần có các giải pháp đồng bộ, tăng cường thu hút đầu tư nhằm tăng cơ hội việc làm cho người lao động ngay tại địa phương, nhất là những việc làm tạo giá trị gia tăng; đa dạng hóa ngành nghề ở nông thôn, nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đào tạo theo nhu cầu thị trường lao động.

Về quy mô dân số, ổn định tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên, duy trì mức sinh hợp lý nhằm kéo dài thời gian cơ cấu “dân số vàng”, làm chậm quá trình “già hóa dân số”. Ngoài ra cần chú trọng tăng cường bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân, xây dựng xã hội học tập đích thực, đào tạo lực lượng lao động có trình độ chuyên môn góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

P. NGHI