Nghĩa tình đồng đội

“Đồng đội tôi mà còn nằm sót lại dưới lòng đất lạnh nơi “đất lạ quê người” là tôi đau lòng lắm!...” - là câu nói và trăn trở của cựu chiến binh (CCB) Phan Văn Chệt (tên thường gọi là Ba Chệt), thương binh 4/4.

Ông Ba Chệt sinh năm 1948, quê quán ấp Mỹ Lợi A, xã Long Tiên, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Ông xuất ngũ năm 1975, là một trong những người từng cống hiến cả tuổi trẻ cho độc lập, tự do của Tổ quốc, đã nêu tấm gương sáng về “nghĩa tình đồng đội”, góp phần thực hiện thắng lợi chính sách thương binh - liệt sĩ của Đảng, Nhà nước và làm vơi bớt bao nỗi đau của thân nhân liệt sĩ.

Thời điểm chiến tranh chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt nhất, người ta gọi vùng đất nơi ông sinh sống và chiến đấu là vùng “tắm lửa, gội bom”, ông và nhiều bạn bè cùng trang lứa trong xã tình nguyện vào bộ đội ra chiến trận. Trong số những thanh niên xã Long Tiên tham gia chiến đấu, có nhiều người mãi mãi không về. Với nhiều gia đình liệt sĩ, những gì còn lưu giữ lại chỉ là tờ giấy chứng tử, Bằng Tổ quốc ghi công và vài vật dụng cá nhân…

Trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước, ông Ba Chệt từng công tác tại Tiểu đoàn 261 (Quân khu 8), chức vụ Tiểu đội trưởng Trinh sát. Nặng lòng với những đồng đội đã hy sinh, ông đã cùng Chi hội CCB ấp và Hội CCB xã đi tìm kiếm hài cốt đồng đội suốt hàng chục năm qua.

Đồng hành với ông Chệt thường xuyên trong những chuyến đi tìm hài cốt đồng đội có chị Lê Thị Thanh, hội viên Chi hội CCB ấp Mỹ Chánh, nguyên Xã đội phó Long Tiên và một số hội viên CCB trong chi hội. Từ năm 1979 đến nay, ông Ba Chệt và Chi hội CCB ấp Mỹ Lợi A đã tổ chức nhiều chuyến tìm kiếm, tìm được 39 hài cốt liệt sĩ, cất bốc, quy tập về Nghĩa trang huyện Cai Lậy.

Đa số hài cốt là cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 261, 263 (Quân khu 8 cũ) và Tiểu đoàn 514 tỉnh Mỹ Tho. Ông Ba Chệt tâm sự: “Tôi không thể nhớ hết những chuyến đi tìm hài cốt đồng đội, không chỉ những người trong xã, mà còn nhiều trường hợp người ngoài địa phương.

Do vườn tược, đồng ruộng, cảnh vật thay đổi, khác hẳn thời chiến tranh, vì vậy việc tìm được hài cốt đồng đội không dễ chút nào…”. Như trường hợp Liệt sĩ Nguyễn Văn Nghề, chiến sĩ Tiểu đoàn 261, hy sinh trong trận đánh với sư đoàn 7 ngụy tại xã Long Tiên năm 1967. Đơn vị chôn cất anh tại một khu đất thuộc vùng đất ấp Mỹ Lợi A, xã Long Tiên. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, quang cảnh hầu như đổi khác hoàn toàn, các loại cây trồng đã bao phủ khu đất ngày nào.

Chi hội CCB ấp Mỹ Lợi A, xã Long Tiên hội ý trước chuyến đi tìm hài cốt đồng đội.

Lần theo trí nhớ, ông Ba Chệt phải tìm nhiều ngày, ở nhiều vị trí, đến ngày 16-9-2020 mới xác định được vị trí đã chôn Liệt sĩ Nguyễn Văn Nghề. Hay trường hợp anh Đặng Văn Thơ, Phó Trưởng ấp Mỹ Lợi A, trong lúc đào huyệt chôn người chị vừa từ trần, bất ngờ phát hiện 2 hài cốt liệt sĩ, liền báo tin cho ông Ba Chệt biết, để ông báo cơ quan chức năng; đồng thời, tiến hành bốc cốt, làm các bước thủ tục bàn giao hài cốt 2 liệt sĩ cho Huyện đội Cai Lậy cải táng tại Nghĩa trang Cai Lậy.

Mỗi lần tìm được hài cốt đồng đội, ông Ba Chệt và những người đồng hành cẩn thận đánh dấu, rồi trở về báo với cơ quan chức năng để tổ chức cất bốc đưa vào nghĩa trang liệt sĩ và tìm mọi cách báo tin cho gia đình liệt sĩ biết. Trong quá trình cất bốc, cải táng hài cốt đồng đội, ông và các thành viên trong đoàn phân công túc trực bên di hài liệt sĩ, xem như người thân trong gia đình. Ngoài thực hiện các nghi thức Nhà nước, ông Ba Chệt cùng các thành viên trong chi hội CCB ấp còn vận động góp tiền mua lễ vật cúng anh linh đồng đội theo phong tục cổ truyền.

Được hỏi về kinh phí, phương tiện các chuyến đi tìm kiếm cất bốc hài cốt liệt sĩ, ông Ba Chệt cho biết: “Đi bằng xe máy cá nhân, tự đem theo đồ ăn thức uống. Còn tiền mua nhang đèn dầu lửa và các thứ linh tinh khác thì vận động đồng đội và bà con đóng góp. Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện lo cái quách đựng hài cốt…”.

“Trong lúc đời sống kinh tế gia đình còn khó khăn và ngày càng tuổi cao sức yếu, nhưng CCB Ba Chệt và các thành viên cùng đồng hành đã nêu cao tấm gương sáng ngời về “nghĩa tình đồng đội” rất đáng được biểu dương...” - Chủ tịch Hội CCB xã Long Tiên Đoàn Văn Thành tâm sự.

“Dù cực khổ đến mấy tôi vẫn tiếp tục đi tìm kiếm hài cốt liệt sĩ nếu còn sức khỏe. Ý nguyện của tôi là tìm cho hết hài cốt đồng đội đưa về quê hương, gia đình, hoặc đưa vào nghĩa trang”. Đó là tâm niệm của CCB Phan Văn Chệt và những người đã đồng hành cùng ông trong những chuyến đi tìm hài cốt đồng đội.

Hôm chuyến đi thực tế về xã Long Tiên, được biết, Hội CCB xã Long Tiên và Hội CCB huyện Cai Lậy đang làm thủ tục đề nghị Hội CCB tỉnh Tiền Giang tặng Bằng khen cho cá nhân CCB Phan Văn Chệt và CCB Lê Thị Thanh về nghĩa cử nêu trên.

LÊ HỒNG LÂM