Vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt: Để chính sách hỗ trợ là động lực cho phát triển

Sau hơn 3 năm Nghị quyết 18 ngày 6-12-2019 của HĐND tỉnh Tiền Giang về chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn tỉnh (gọi tắt là Nghị quyết 18) được ban hành, nhiều đơn vị kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh chưa tiếp cận được chính sách hỗ trợ do nhiều nguyên nhân.

KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU

Ngay sau khi Nghị quyết 18 được ban hành, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 13 ngày 20-1-2020 triển khai Nghị quyết 18 của HĐND tỉnh Tiền Giang. Sau đó, tỉnh tổ chức Hội nghị triển khai Nghị quyết 18 và Kế hoạch 13 đến các sở, ngành tỉnh có liên quan và các đơn vị kinh doanh vận tải hành khách bằng xe buýt trên địa bàn tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Thị Tuyết Vân phát biểu tại buổi làm việc với Sở GTVT.

Theo đánh giá của Sở GTVT, việc ban hành Nghị quyết 18 của HĐND tỉnh nhằm tạo động lực, khuyến khích các đơn vị vận tải đầu tư tuyến xe buýt mới, giảm bớt chi phí trong thời gian đầu mở tuyến. Sau thời gian triển khai nghị quyết, một số đơn vị vận tải đã có kế hoạch và đầu tư xe buýt mới, chất lượng cao thay thế những xe buýt đã xuống cấp. Cụ thể là tuyến xe buýt từ Bến xe Tiền Giang - Bến xe Cần Đước, tỉnh Long An (mã số 10); tuyến xe buýt từ Bến xe Tiền  Giang - Bến xe An Hữu (mã số 01). Trong năm 2022, Sở GTVT tỉnh Tiền Giang đã phối hợp với Sở GTVT tỉnh Long An và Sở GTVT TP. Hồ Chí Minh mở mới 1 tuyến xe buýt chất lượng cao từ Tiền Giang - Long An - TP. Hồ Chí Minh.

Công ty cổ phần Vận tải ô tô Tiền Giang là đơn vị tiếp cận được nguồn vốn vay hỗ trợ theo Nghị quyết 18 thời gian qua. Phó Giám đốc Công ty cổ phần Vận tải ô tô Tiền Giang Trần Thanh Liêm cho biết, công ty có 4 tuyến xe buýt hoạt động gồm: Mỹ Tho - Mỹ Thuận, Mỹ Tho - Hậu Mỹ Bắc B, Mỹ Tho - Cần Đước và Cái Bè - Mỹ An với 41 xe buýt. Trong 4 tuyến xe buýt, công ty được hỗ trợ vốn vay theo Nghị quyết 18 của HĐND tỉnh 1 tuyến xe buýt Mỹ Tho - Mỹ Thuận. Theo đó, công ty được hỗ trợ 50% lãi suất vay đầu tư mua xe buýt hoạt động trên tuyến trong thời gian 5 năm kể từ ngày 1-1-2021. Tổng số tiền được hỗ trợ trên 1,349 tỷ đồng, được chia ra nhận hằng năm theo mức lãi suất vay. Nguồn hỗ trợ lãi suất vay và hạn mức vay vốn đầu tư xe buýt này đã góp phần giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp vận tải chịu ảnh hưởng nặng nề sau dịch bệnh Covid-19.

NHỮNG BẤT CẬP, KHÓ KHĂN CẦN THÁO GỠ

Qua ghi nhận thực tế ở nhiều hợp tác xã (HTX) Vận tải trên địa bàn tỉnh cho thấy, mặt dù Nghị quyết 18 có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng đến nay số doanh nghiệp, HTX vận tải tiếp cận được chính sách hỗ trợ còn rất ít do nhiều nguyên nhân.

HTX Vận tải thủy bộ 2/9 Cái Bè đang liên kết khai thác 2 tuyến vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt cùng Công ty cổ phần Vận tải ô tô Tiền Giang và HTX Vận tải cơ giới thủy bộ TP. Mỹ Tho gồm tuyến xe buýt mã số 03 BX Cái Bè - BX Tiền Giang và tuyến xe buýt mã số 05 BX Cái Bè - BX Mỹ An hoạt động từ năm 2009 cho đến nay. Nói về chính sách hỗ trợ của Nghị quyết 18, Giám đốc HTX Vận tải thủy bộ 2/9 Cái Bè Nguyễn Văn Hậu cho biết, trước đây xe buýt kinh doanh tương đối thuận lợi, nhưng từ sau dịch bệnh Covid-19 loại hình vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt gặp nhiều khó khăn, do chi phí đầu tư phương tiện lớn, hành khách giảm mạnh, nhiên vật liệu biến động khó lường. Mặt khác, xe buýt phải cạnh tranh với các loại hình xe tuyến cố định, xe hợp đồng đưa rước khách tận nhà nên thành viên kinh doanh xe buýt công cộng không dám mạnh dạn đầu tư phương tiện.

Công ty cổ phần Vận tải ô tô Tiền Giang đầu tư tuyến xe buýt chất lượng cao đi từ Bến xe Tiền Giang - Bến xe Cần Đước (tỉnh Long An) đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân ngày càng tốt hơn. Ảnh: THÙY TRANG

Còn theo HTX Vận tải TX. Cai Lậy, Nghị quyết 18 của HĐND tỉnh Tiền Giang là chủ trương đúng đắn nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho đơn vị kinh doanh vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt. Tuy nhiên, HTX chưa tiếp cận được nguồn vốn theo tinh thần Nghị quyết 18 do hồ sơ thủ tục còn phức tạp, vốn vay phải thế chấp tài sản và thời hạn cho vay ngắn, trong khi thu nhập từ hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt chưa có dấu hiệu khả quan.

Bên cạnh đồng quan điểm với 2 HTX nêu trên, HTX Vận tải thủy bộ Toàn Thắng (huyện Gò Công Đông) cho rằng, do ảnh hưởng của việc phát triển mạnh mẽ phương tiện giao thông cá nhân khiến lượng hành khách đi lại trên xe buýt giảm mạnh. Chi phí bến bãi mỗi năm một tăng kéo theo một loạt các chi phí phát sinh. Hiện nay, nguồn thu từ các phương tiện hoạt động chỉ đủ duy trì chi phí hoạt động hằng ngày. Từ đó gây ra tâm lý quan ngại, chủ phương tiện không dám vay vốn đầu tư mua sắm phương tiện mới vì sợ hoạt động không hiệu quả, phải bù lỗ.

Bên cạnh đó, các HTX vận tải cũng cho rằng, theo chủ trương của UBND tỉnh Tiền Giang, niên hạn được phép kinh doanh xe buýt trên địa bàn là 12 năm, trong khi niên hạn sử dụng phương tiện 20 năm. Nếu thực hiện theo chủ trương, phương tiện sau 12 năm hoạt động, thành viên phải đầu tư phương tiện mới. Thành viên vừa thu hồi được vốn thì phải đổi phương tiện mới nên không an tâm đầu tư. Chính vì những nguyên nhân trên mà hơn 3 năm qua Nghị quyết 18 vẫn chưa tạo được sự “chuyển mình” rõ nét cho các HTX.

Mới đây, Đoàn giám sát Ban Văn hóa - Xã hội - HĐND tỉnh Tiền Giang đến làm việc với Sở GTVT Tiền Giang về kết quả thực hiện Nghị quyết 18. Tại đây, Phó Giám đốc Sở GTVT Nguyễn Hồng Thanh cho biết, theo Nghị quyết 18, các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng bãi đỗ xe buýt trên địa bàn TP. Mỹ Tho sẽ được hỗ trợ lãi suất 50% và thời gian vay vốn để đầu tư bãi đỗ xe buýt 10 năm; hỗ trợ lãi suất 50% và thời gian vay vốn để đầu tư phương tiện hành khách công cộng bằng xe buýt. Tuy nhiên, đến nay chưa có đơn vị vay vốn để đầu tư xây dựng bãi đỗ xe buýt trên địa bàn TP. Mỹ Tho; đồng thời, chỉ mới được 1 đơn vị vay vốn để đầu tư xe buýt mới chất lượng cao là Công ty cổ phần Vận tải ô tô Tiền Giang. Phần lớn các đơn vị kinh doanh vận tải hành khách bằng xe buýt có quy mô nhỏ, đặc biệt là các HTX, các xe buýt của thành viên nên đơn vị chưa mạnh dạn vay vốn để hỗ trợ thành viên đổi mới phương tiện…

Phát biểu kết thúc buổi làm việc, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội - HĐND tỉnh Nguyễn Thị Tuyết Vân cho rằng, đẩy mạnh phát triển các loại hình vận tải hành khách công cộng, đồng thời ban hành các chính sách thu hút, khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng, hạn chế phương tiện cá nhân là xu thế tất yếu, đây cũng là định hướng của Trung ương và việc ban hành Nghị quyết 18 cũng với mục đích này. Tuy nhiên, qua giám sát và khảo sát thực tế ở nhiều HTX vận tải trên địa bàn tỉnh cho thấy, các chính sách hỗ trợ từ nghị quyết chưa đạt như kỳ vọng, chưa phát huy hiệu quả của nghị quyết. Đồng chí cho rằng Sở GTVT cần quan tâm đến những ý kiến, kiến nghị của các HTX, doanh nghiệp vận tải; cần tổ chức khảo sát lại tình hình hoạt động của các HTX, doanh nghiệp vận tải xe buýt để nắm rõ nguyên nhân vì sao các HTX, doanh nghiệp vận tải chưa tiếp cận được nguồn vốn vay hỗ trợ; từ đó tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh xem xét sửa đổi nghị quyết hoặc ban hành nghị quyết mới. Đồng thời lưu ý, Sở GTVT quan tâm hơn đối với công tác triển khai nghị quyết, bởi qua khảo sát cho thấy một số HTX không biết có nghị quyết này. Do đó, không chỉ triển khai, mà ngành cần tuyên truyền thường xuyên và kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghị quyết để kịp thời phát hiện những bất cập phát sinh, từ đó tham mưu UBND tỉnh, HĐND tỉnh chỉnh sửa nhằm đảm bảo nghị quyết ban hành phải đi vào cuộc sống...

HOÀI THU