Bài 1: Những dòng chảy lịch sử

Bài 2: Vị thế của Mỹ Tho đại phố

Bài 3: Cái nôi cải lương Nam Kỳ

Bài 4: Nghĩ về đô thị du lịch

(ABO) Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, trải qua 345 năm, Mỹ Tho có cái đẹp trong sự oai hùng, lẫm liệt. Đó là nền tảng quan trọng để Mỹ Tho chạm đến những khát vọng mới.

Thực tiễn cho thấy, chạy suốt chiều dài lịch sử 345 năm, không chỉ là trung tâm thương mại sầm uất bậc nhất của cả vùng, Mỹ Tho còn để lại những dấu ấn đậm nét của một thành phố anh hùng khi đã kiên cường chống giặc ngoại xâm. Tại Hội thảo khoa học “Di sản đô thị Mỹ Tho - Tiềm năng và Phát triển” được tổ chức gần đây, tham luận của TS. Phan Văn Nhẫn và TS. Nguyễn Phúc Nghiệp cũng chia sẻ rằng, song song với quá trình khai mở đất đai, nhân dân Mỹ Tho luôn phải đối phó với giặc ngoại xâm. Đó là vào năm 1705, quân Cao Miên thường xuyên kéo đến quấy phá, cướp bóc. Chúa Nguyễn sai Nguyễn Cửu Vân đắp lũy và đào kinh Bảo Định để chặn đánh địch khiến bọn chúng phải đại bại rút quân về nước.

Kinh Bảo Định xưa, nơi chứng kiến nhiều cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm của nhân dân Mỹ Tho. Ảnh: TL.

Đó là vào năm 1875, dưới sự chỉ huy của Nguyễn Huệ, nghĩa quân Tây Sơn và nhân dân Mỹ Tho đã đánh bại quân Xiêm xâm lược tại sông Tiền từ Rạch Gầm đến rạch Xoài Mút. Viết về sự kiện này, sử triều Nguyễn ghi: “Kể từ sau trận Giáp Thìn, người Xiêm sợ quân Tây Sơn như sợ cọp”. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, nhân dân Mỹ Tho đã cùng với nghĩa quân Tây Sơn đánh bại sự xâm lược hung hãn của bọn phong kiến Xiêm, giữ vững nền độc lập dân tộc và sự toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ thành quả khai hoang của nhân dân Nam bộ.

Dưới thời thuộc Pháp (1861-1954) và dưới thời chính quyền Sài Sòn (1954-1975), mặc dù trải qua nhiều lần thay đổi địa giới hành chính và tên gọi nhưng Mỹ Tho vẫn là tỉnh lụy. Đối với khu vực, Mỹ Tho là trung tâm của Trung Nam bộ. Đối với nội tỉnh, Mỹ Tho là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của địa bàn toàn tỉnh. Điều đó đã tạo cho Mỹ Tho một vị trí chiến lược quân sự hết sức quan trọng, cả thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã chọn đặt tại Mỹ Tho các cơ quan đầu não của họ.

Một con đường ở Mỹ Tho xưa. Ảnh: TL.

Thành phố Mỹ Tho trở thành chiến trường trọng điểm, là nơi diễn ra các cuộc chiến tranh gay go, quyết liệt giữa ta và địch trong suốt thời kỳ tiến hành chiến tranh giải phóng dân tộc. Trong giai đoạn này, các phong trào yêu nước và cách mạng của nhân dân TP. Mỹ Tho chống đế quốc xâm lược đã liên tục nổ ra và kết nối lại thành dòng chảy xuyên suốt chiều dài lịch sử đấu tranh của nhân dân thành phố. Cuộc khởi nghĩa của Thủ Khoa Huân và các phong trào Cần Vương, Hội kín, Minh Tân bùng nổ trong nửa sau thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX đều bắt đầu tư Mỹ Tho và từ đó lan tỏa đến các địa phương khác trong tỉnh.

Trong thế kỷ XX, Mỹ Tho cũng là nơi ghi dấu đậm nét trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của cả nước. Tại Hội thảo khoa học “Di sản đô thị Mỹ Tho - Tiềm năng và Phát triển” được TP. Mỹ Tho tổ chức gần đây nhân Kỷ niệm 340 năm Mỹ Tho đại phố, Bí thư Thành ủy Mỹ Tho Đặng Thanh Liêm cũng nhấn mạnh rằng, vào đầu những năm 30 của thế kỷ XX, Mỹ Tho vẫn là trung tâm của phong trào yêu nước và các mạng trong toàn tỉnh. Khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3-2-1930), chỉ sau đó 2 tháng (4-1930) tại thành phố một số chi bộ Đảng được thành lập, như Chi bộ Hãng Xáng, Chi bộ Collège de Mytho (nay là Trường Trung học phổ thông Nguyễn Đình Chiểu), Chi bộ Xóm Dầu, Chi bộ Hóc Đùn…

Từ năm 1930 đến năm 1975, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Mỹ Tho đã một lòng đi theo Đảng, ủng hộ và tích cực tham gia phong trào cách mạng, trải qua nhiều hy sinh, gian khổ cùng với nhân dân cả nước liên tiếp giành thắng lợi rực rỡ trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Với những thành tích vang dội, oanh liệt trong công cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, TP. Mỹ Tho được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Mỹ Tho ngày càng văn minh, hiện đai. Ảnh: Minh Thành.

Trải qua những năm tháng thăng trầm của lịch sử, nhất là trong giai đoạn phát triển hiện nay, Mỹ Tho cũng đã và đang lựa chọn những hướng đi thích hợp. Đặc biệt, Mỹ Tho cũng đã xác định các yếu tố trọng tâm cho chặng đường 2020 - 2025 theo hướng phát triển thương mại, du lịch, dịch vụ bất động sản nhằm tăng dần tỷ trọng khu vực dịch vụ trong cơ cấu kinh tế và phát triển đô thị trung tâm. Đây cũng là các ngành dịch vụ có lợi thế so sánh chất lượng cao của thành phố. Một trong những điểm nhấn quan trọng là TP. Mỹ Tho cũng đã và đang tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 13-NQ/TU của  Ban Thường vụ Tỉnh ủy về lãnh đạo phát triển TP. Mỹ Tho đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.

Nhìn về tương lai, trên bình diện tổng thể, Quy hoạch tỉnh Tiền Giang thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 1762 ngày 31-12-2023 cũng đã chỉ ra những đường hướng phát triển quan trọng của Tiền Giang trong chặng đường sắp tới. Theo đó, TP. Mỹ Tho có vai trò là một trong những trung tâm dịch vụ thương mại, logistic, du lịch tại khu vực phía Bắc sông Tiền; đô thị cửa ngõ giữa TP. Hồ Chí Minh và vùng Đồng bằng sông Cửu Long; trung tâm nông nghiệp công nghệ cao về cây ăn trái và trung tâm du lịch miệt vườn. Đây là cơ sở quan trọng giúp thành phố hoạch định, kiến tạo không gian phát triển, bảo đảm tính kết nối đồng bộ giữa quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh, nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế để phát triển nhanh và bền vững, xứng đáng là trung tâm, đầu tàu kinh tế của tỉnh Tiền Giang.

Chạy dọc chiều dài lịch sử 345 năm, Mỹ Tho đã có một ký ức đô thị rất đáng trân trọng và gìn giữ. Qua những biến cố lịch sử, đô thị này vẫn còn in đậm trong ký ức của người dân Mỹ Tho. Đó thực sự là một đô thị xuất hiện sớm nhất ở châu thổ sông Cửu Long (tính từ khi người Việt khai phá đồng bằng này); một đô thị ở vị trí trung chuyển của nhiều thế kỷ, với nhiều lợi thế để phát triển kinh tế và văn hóa; một đô thị ở vào một vị trí đặc biệt, nằm trong địa bàn chiến lược của các cuộc chiến tranh và từng là “thủ phủ” của Khu 8; một đô thị với những nét nổi bật về văn hóa để tạo ra một diện mạo văn hóa có sự khác biệt với những nơi khác thuộc Đồng bằng sông Cửu Long và đang hướng đến trở thành nơi đáng sống trong tương lai. Mỹ Tho có cái đẹp trong sự oai hùng, lẫm liệt là thế.

TT