Hội thảo về chế định Chính phủ và chính quyền địa phương trong Hiến pháp

Ngày 8-3, tại Hà Nội, Văn phòng Chính phủ và Bộ Nội vụ tổ chức hội thảo về “Chế định Chính phủ và chính quyền địa phương trong Hiến pháp”.
 
Tham dự Hội thảo có Phó Chủ  tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Phó Chủ tịch Uỷ ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Kiều Đình Thụ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cùng nhiều nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý.
 
Điều 99 Dự thảo sửa đổi Hiến pháp quy định: “Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước”.

Ảnh: VGP

Theo Phó Chủ  tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, chế định Chính phủ và chính quyền địa phương có vị trí quan trọng và đều được hiến định cụ thể trong các bản Hiến pháp của nước ta từ trước đến nay. Trong sửa đổi Hiến pháp lần này, chế định Chính phủ và chính quyền địa phương cũng nhận được nhiều ý kiến tâm huyết, phong phú.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cho rằng, việc sửa đổi Hiến pháp cần xác định làm rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong mối quan hệ phân công, phối hợp, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước, bảo đảm cho Chính phủ có đủ quyền lực, có đủ cơ chế đồng bộ để vận hành thống nhất, thông suốt quyền lực, bảo đảm tính chủ động, linh hoạt trong quản lý, điều hành các mặt đời sống kinh tế - xã hội của đất nước.
 
Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu tham dự hội thảo quan tâm, thảo luận là xác định rõ ở tầm hiến định “Chính phủ là cơ  quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp”, không quy định Chính phủ “là cơ quan chấp hành của Quốc hội”.

GS.TS Phạm Hồng Thái, Chủ nhiệm Khoa Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội) đặt vấn đề, nếu thêm cụm từ “là cơ quan chấp hành của Quốc hội” vào Điều 99 thì Chính phủ sẽ làm gì với với vị thế là cơ quan chấp hành, có những nhiệm vụ và quyền hạn gì, có trùng lắp với nội dung là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất không? Quy định “Chính phủ là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp” là cần thiết, và nếu quy định như vậy thì không cần phải quy định thêm “là cơ quan chấp hành của Quốc hội”.
 
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cũng cho rằng, Hiến pháp 1992 quy định: “Chính phủ là  cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất” (không quy định Chính phủ thực hiện quyền hành pháp) chưa phản ánh đúng, đầy đủ chức năng, vị trí pháp lý của Chính phủ trong cơ chế thực hiện quyền lực nhà nước, chưa bao quát hết chức năng của Chính phủ; khái niệm hành chính chỉ là các hoạt  động điều hành mang tính tác nghiệp, mệnh lệnh quyền uy của quản lý nhà nước. Trong khi đó, “hành pháp” là hoạt động khởi xướng, hoạch định, tổ chức thực thi pháp luật và điều hành chính sách mang tính chủ động, sáng tạo ở tầm vĩ mô.
 
Quy định Chính phủ thực hiện quyền hành pháp là phù hợp với yêu cầu, quan điểm và nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
 
Đồng tình với quan điểm trên, TS. Vũ Văn Thái, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức – Biên chế (Bộ Nội vụ) cho rằng, không nên quy định Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội vì “chấp hành” là mang tính thứ bậc trên dưới, cao thấp, trong khi Chính phủ ở bất cứ nước nào luôn là trung tâm quyền lực của Nhà nước.
 
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Thang Văn Phúc, TS. Phạm Đức Bảo (Đại học Luật Hà Nội) phân tích, trong quy định Chính phủ  thực hiện quyền hành pháp thì bản thân chữ “hành pháp” cũng đã cho thấy Chính phủ là cơ quan chấp hành, nên không cần ghi thêm cụm từ “là cơ quan chấp hành của Quốc hội” nữa.
 
TS. Phạm Tuấn Khải, Vụ trưởng Vụ Pháp luật (Văn phòng Chính phủ) phân tích, cần quy định Chính phủ là cơ quan thực hiện chức năng hành pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bởi vai trò của Chính phủ chiếm ưu thế so với các chủ thể khác trong việc đệ trình chính sách pháp luật trước Quốc hội (trên 95% các dự án Luật do Chính phủ trình Quốc hội). Đây là dư địa hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện pháp luật rộng rãi nhất, phản ánh vị trí của Chính phủ là cơ quan chấp hành quyền lực của nhân dân, cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất.
 
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng nhận định, xác định Chính phủ là cơ quan hành chính Nhà  nước cao nhất, cơ quan thực hiện quyền hành pháp là một bước tiến lớn. Việc thiết kế chế định này hết sức quan trọng, sao cho Chính phủ là cơ quan điều hành, quản lý tất cả các hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước một cách thông suốt, linh hoạt, hiệu lực, hiệu quả, ban hành thể chế, chỉ đạo và kiểm tra thực hiện các nhiệm vụ của mình.

(Theo VGP)