Cù lao Lợi Quan gian lao mà anh dũng

Cách nay 5 năm, một sự kiện bước ngoặt diễn ra trên cù lao Lợi Quan: Ngày 30-4-2008, Lễ công bố Nghị định của Chính phủ thành lập huyện Tân Phú Đông thuộc tỉnh Tiền Giang. Bây giờ huyện mới đã 5 tuổi, song Đảng bộ và nhân dân huyện Tân Phú Đông vẫn khắc ghi về vùng đất cù lao có bề dày lịch sử gian lao mà anh dũng. Cù lao Lợi Quan vốn có truyền thống cách mạng trong 2 thời kỳ kháng chiến chống  thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Khảo sát các hầm bí mật chứa vũ khí trong thời kỳ chống Mỹ ở xã Phú Thạnh Đông (nay thuộc xã Phú Tân).

Lúc bấy giờ, vùng đất này chỉ có 2 xã là Tân Thới và Phú Thạnh Đông, với quá nửa diện tích là rừng tự nhiên rậm rạp, địa thế sông ngòi chằng chịt, liên hoàn. Đây là vùng đất cù lao được Tỉnh ủy Gò Công chọn làm căn cứ cách mạng và địa danh rừng Ông Kim, Cồn Chim… như lời thơ “rừng che bộ đội, rừng vây quân thù”.

Đối với địch, chúng bao phen bắn phá, tiến công, song không thể làm lung lay ý chí tiến công của ta. Đặc biệt là sau Tết Mậu Thân 1968, địch rải xuống đây hàng chục tấn chất độc hóa học và hàng chục tấn bom, pháo nhằm hủy diệt địa hình; đồng thời ráo riết bắt lính, đôn quân; mở nhiều cuộc càn quét để lấn chiếm, kềm kẹp nhân dân nhằm đánh bật lực lượng chính trị, vũ trang của ta ra khỏi địa bàn.

Chỉ trong 2 năm (1970 - 1971), trên địa bàn 13 ấp của xã Tân Thới, địch đã thiết lập 20 đồn, bót, mỗi ấp có 1 toán phòng vệ quân số từ 50- 60 tên. Ngoài ra, còn có cả một mạng lưới công an chìm, nổi, tề điệp cài cắm ở cơ sở để phân loại, kềm kẹp quần chúng hết sức khắc nghiệt.

Nhưng với tinh thần đấu tranh cách mạng, quân và dân ta đã kiên cường bám trụ đánh địch, phối hợp với chiến dịch Nguyễn Huệ chuyển vùng, mở mảng tại mặt trận Đồng Sơn, trong 2 ngày 26 và 27-7-1972, tiểu đội du kích xã Tân Thới phối hợp với LLVT Ban cán sự 1 tấn công tiêu diệt gọn 1 trung đội biệt kích địch tại Cồn Tàu, thu hơn 30 súng các loại.

Tiếp đó, lực lượng tại chỗ phối hợp với đơn vị 514 và nội tuyến chiếm gọn đồn Đầu Trâu (ấp Tân Hưng, xã Tân Thới hiện nay), tiêu diệt tên trưởng đồn và chủ ấp ác ôn, bắt sống 27 tên, thu 2 máy PRC 25, tước 13 súng của toán phòng vệ dân sự.

Ở Phú Thạnh Đông, lực lượng du kích xã phối hợp với bộ đội địa phương đơn vị 206 đánh nhiều trận và gài lựu đạn dọc theo căn cứ địa để ngăn chặn cuộc càn quét của Sư đoàn 7 ngụy vào tháng 3-1974, gây cho địch nhiều thiệt hại. Ngày 28-11-1974, tại cứ địa Cồn Chim (ấp Phú Hữu, xã Phú Tân ngày nay), du kích xã phối hợp với lực lượng bảo vệ căn cứ bẻ gãy cuộc càn quét của Đại đội bảo an 337, thu nhiều vũ khí và quân trang, quân dụng.

Về đấu tranh chính trị, ta thường xuyên phát động hàng ngàn quần chúng và hàng trăm gia đình binh sĩ kéo tới công sở, đồn lính phản đối địch càn quét, bắn pháo bừa bãi, đòi gặp mặt chồng, con em trong hàng ngũ binh sĩ; đòi cho con em giải ngũ… đẩy địch vào thế lúng túng, bị động, bộ máy tề xã hoang mang, rệu rã.

Kiên cường bám trụ, phong trào cách mạng trên vùng đất Cù lao Lợi Quan ngày càng phát triển. Hưởng ứng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, quân và dân 2 xã Tân Thới, Phú Thạnh Đông đã đồng loạt tổ chức bao vây, bứt rút toàn bộ hệ thống đồn bót, giải tán bộ máy chính quyền địch, giải phóng quê hương trong ngày 30-4 lịch sử.

Qua 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, 2 xã Tân Thới và Phú Thạnh Đông có 1.063 liệt sĩ, 43 mẹ Việt Nam Anh hùng, 2 cá nhân anh hùng Lực lượng vũ trang. Năm 1976, xã Phú Thạnh Đông được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân và  năm 2004 xã Tân Thới được Nhà nước tuyên dương danh hiệu cao quý này.

Qua nhiều lần điều chỉnh địa giới hành chính, 2 xã Tân Thới và Phú Thạnh Đông đã được tách thành 6 xã của huyện Tân Phú Đông ngày nay. Do đặc điểm cù lao sông nước, lại là huyện mới thành lập, tuy đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, nhưng phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, cán bộ và nhân dân Tân Phú Đông đã không ngừng nỗ lực vượt qua, chung tay góp sức xây dựng quê hương ngày càng phát triển đi lên.

HỮU DƯ