Tiền trảm hậu tấu và kỷ cương phép nước

Qua báo, đài, hầu như ai cũng biết, ở một vài địa phương trong nước đã để xảy ra tình trạng tiền trảm hậu tấu và hậu quả để lại nghiêm trọng khôn lường, như vụ Formosa, vụ phá rừng ở tỉnh Phú Yên... Ở đây cũng không loại trừ do sự tác động của lợi ích nhóm, nhưng chỉ xin đi sâu phân tích việc tiền trảm hậu tấu trên có phải là việc làm năng động, sáng tạo, quyết đoán hay vi phạm kỷ cương phép nước.

Trước hết, phải đi từ khái niệm tiền trảm hậu tấu - lịch sử và bản chất của nó là gì? Thời xưa, tiền trảm hậu tấu là chém người trước, tâu lên vua sau (một đặc quyền vua ban cho bề tôi thời phong kiến), thường dùng để ví trường hợp tự ý giải quyết, xong rồi mới báo cáo, không xin ý kiến trước. Vì thế, trong chế độ phong kiến có lúc vua trao cho một vị quan nào đó thượng phương bảo kiếm, nghĩa là với thanh kiếm đó, vị quan có quyền chém trước, tâu sau.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, trước khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp lên đường, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tướng quân tại ngoại, trao cho chú toàn quyền quyết định rồi báo cáo sau”. Và cũng chính từ chỉ đạo quan trọng này của Bác, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có một quyết định rất sáng suốt là chuyển từ đánh nhanh, thắng nhanh sang đánh chắc, tiến chắc. Trong thời kỳ tập trung quan liêu bao cấp trước đây, nhiều địa phương, bộ, ngành trong nước có hiện tượng “xé rào” năng động, sáng tạo, làm trước, báo cáo sau, đã đem lại kết quả tích cực từ thực tiễn…

Nhưng hiện nay, việc một vài địa phương trên đã thực hiện tiền trảm hậu tấu gây hậu quả nghiêm trọng được nhìn nhận như thế nào? Có được phép hay không, có năng động, sáng tạo không? Trước hết, thời xưa giao thông liên lạc khó khăn, việc khẩn cấp, quan trọng nếu không được xử lý kịp thời sẽ mất thời cơ và để lại hậu quả nghiêm trọng, nhưng hiện nay yếu tố này đã bị loại trừ. Thứ hai, các vụ tiền trảm hậu tấu trên rõ ràng là không được phép. Thứ ba, cũng không là năng động, sáng tạo, quyết đoán, bởi hiện nay cấp trên đã có cơ chế giải quyết nhanh các báo cáo, vướng mắc của địa phương, và sự việc cũng không khẩn cấp đến mức phải chờ thêm một ít thời gian từ quyết định của cấp trên. Như vậy, các vụ tiền trảm hậu tấu như trên là hoàn toàn sai, là vi phạm kỷ cương phép nước.

M.T