Bác Hồ với phong trào thi đua yêu nước

Để phong trào thi đua ái quốc phát triển sâu rộng, nền nếp, trở thành cao trào cách mạng của nhân dân, góp phần đắc lực vào thắng lợi của cách mạng nước ta, ngày 1-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh 195 thành lập Ban Vận động thi đua ái quốc Trung ương và các cấp. Sau đó, ngày 11-6-1948, Người đã lần đầu tiên ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc. Tiếp đó, phát động phong trào thi đua ái quốc.

Từ khi phát động phong trào thi đua ái quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành thời gian quan tâm, theo dõi phong trào, viết báo tuyên truyền, nói chuyện tại các Đại hội Thi đua. Người đã dự 4 Đại hội Anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc (Đại hội lần thứ I vào năm 1952, Đại hội lần thứ II năm 1958, Đại hội lần thứ III năm 1962 và Đại hội lần thứ IV vào năm 1966).

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với các Anh hùng và chiến sĩ thi đua nông nghiệp (ngày 27-5-1957). Ảnh: Sưu tầm

Người còn tham dự trên 20 Đại hội Thi đua của các lực lượng, các địa phương, các ngành, các giới: Quân đội, Công an, Phụ nữ, Thanh niên, Nông nghiệp, Giáo dục. Đồng thời, viết thư kêu gọi, viết báo nêu gương các Anh hùng, chiến sĩ thi đua và những tấm gương người tốt, việc tốt…

Những bài phát biểu của Người tại các lần Đại hội trên là những chỉ dẫn cụ thể định hướng cho phong trào thi đua. Người nêu rõ sự cần thiết phải thi đua, ý nghĩa, tác dụng to lớn của phong trào thi đua yêu nước.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thi đua phải được tiến hành thường xuyên, biến thành một nếp làm việc, một thói quen tốt mà ai ai cũng phải bền bỉ, cố gắng rèn luyện, làm theo.

Người cũng chỉ rõ: Tổ chức thi đua là công tác vận động quần chúng, nên những người làm công tác thi đua “phải đi sâu đi sát phong trào, bám sát cơ sở để chỉ đạo phong trào, không nên xuống cơ sở theo kiểu chuồn chuồn đạp nước. Phong trào cần phải liên tục và có nội dung thiết thực, không nên chỉ có tính hình thức, có phát mà không động, càng không nên "đầu voi đuôi chuột”.

Thi đua phải có mục đích rõ ràng, khoa học, toàn diện và cụ thể; có mục đích cho cả nước, cho từng vùng, miền, từng ngành, từng giới, từng lứa tuổi; đồng thời, phải có mục đích thi đua lâu dài và trước mắt. Mục đích thi đua trước mắt tạo điều kiện tiến tới thực hiện mục đích lâu dài.

Trong từng thời gian có mục tiêu đột xuất giải quyết khâu quan trọng, then chốt, thúc đẩy các khâu khác phát triển. Mục đích thi đua phải gắn liền với các nhiệm vụ kinh tế, văn hóa, quân sự, kháng chiến cứu nước, xây dựng đất nước phù hợp với khả năng thực tế trong từng thời kỳ, để nâng cao từng bước một cách tích cực.

Để đảm bảo cho phong trào thi đua thắng lợi, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cần có hai điều: “Một là, cán bộ và công nhân phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, ý thức trách nhiệm và tinh thần làm chủ tập thể; hai là, kế hoạch 10 phần thì biện pháp 20 phần và quyết tâm 30 phần”.

Chỉ dẫn này luôn đúng trong mọi thời điểm, mọi hoàn cảnh. Hơn nữa, để phong trào thi đua phát huy được tác dụng trong thực tiễn, thi đua phải có tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, phổ biến sáng kiến. “Kinh nghiệm thành công hoặc kinh nghiệm thất bại” cũng cần được trao đổi “để tránh cái dở, học cái hay của nhau”.

Những người lãnh đạo phong trào thi đua phải có nhiệm vụ tổng kết, rút kinh nghiệm tổ chức phát động để phong trào thi đua đi vào cụ thể và đạt hiệu quả thiết thực.

Ngoài ra, để các phong trào thi đua yêu nước phát triển lâu dài thì các phong trào đó phải xuất phát từ thực tiễn, từ đời sống và hoạt động sản xuất hằng ngày, không nên quá xa vời, quá to tát.

Trong công tác thi đua, một mặt nữa rất quan trọng, đó là khen thưởng. Thi đua là cơ sở của việc khen thưởng. Chính trên nền tảng của phong trào thi đua yêu nước sôi nổi mới có thể lựa chọn những cá nhân, tập thể tiêu biểu nhất, xứng đáng nhất, đầy đủ và kịp thời nhất cho việc khen thưởng. Theo Bác Hồ: “Thi đua là gieo trồng, khen thưởng là thu hoạch”.

Trong thi đua yêu nước, khen thưởng là xác nhận sự công nhận của xã hội về những cống hiến của các cá nhân, tập thể cho sự nghiệp cách mạng. Khen thưởng chính xác, kịp thời, đúng người, đúng việc những cá nhân, tập thể tiêu biểu đã có công lao đóng góp sẽ có tác dụng động viên, khuyến khích, tạo được những tấm gương cho xã hội.

Điều này cũng trực tiếp làm phong trào thi đua phát triển, nếu không làm được điều đó sẽ triệt tiêu động lực và gây hậu quả xấu trong công tác thi đua.

Tư tưởng thi đua yêu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn được Đảng và Nhà nước ta phát triển và vận dụng một cách sáng tạo trong từng giai đoạn cách mạng.

Truyền thống thi đua yêu nước của nhân dân ta là động lực tinh thần quý báu, tạo nên sức mạnh tổng hợp, góp phần quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước.

70 năm trôi qua, Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu vẫn còn vang mãi, là động lực tinh thần to lớn, góp thêm sức mạnh cho “người người thi đua, ngành ngành thi đua, nhà nhà thi đua”, phấn đấu, nỗ lực nhiều hơn nữa để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Đặc biệt, trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển hiện nay, những tư tưởng về thi đua yêu nước của Bác vẫn luôn là nền tảng, là động lực lôi cuốn đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, mọi thành phần kinh tế, các tổ chức đoàn thể, ban, ngành trong xã hội tích cực hưởng ứng tham gia.

ĐÌNH HẢI (tổng hợp)