Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát

Những năm qua, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đơn vị tỉnh Tiền Giang chú trọng công tác giám sát, khảo sát việc thực hiện chính sách, pháp luật tại địa phương; triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (gọi tắt là Luật Hoạt động giám sát).

Hoạt động giám sát đã cung cấp những thông tin từ thực tiễn của địa phương, từ cơ sở…, góp phần nâng cao hiệu quả giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội.

HIỆU QUẢ TỪ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

7 năm qua, Đoàn ĐBQH tỉnh chủ động triển khai thực hiện Luật Hoạt động giám sát, chú trọng thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để đổi mới về nội dung và hình thức, từng bước nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của cơ quan dân cử trên các lĩnh vực đời sống xã hội.

Đoàn ĐBQH tỉnh làm việc với Trường THPT Trương Định, TX. Gò Công.

Theo đó, các ĐBQH tỉnh đã tích cực thực hiện giám sát trực tiếp qua công tác chất vấn Chính phủ, các bộ, ngành chức năng tại các kỳ họp Quốc hội. Từ ngày 1-7-2016 đến ngày 30-6-2023, đã có 27 lượt ĐBQH tỉnh thực hiện quyền chất vấn bằng văn bản, chất vấn trực tiếp tại hội trường và 1 tranh luận tại hội trường.

Ngoài việc chất vấn trực tiếp tại kỳ họp Quốc hội, các ĐBQH còn thực hiện chất vấn giữa 2 kỳ họp Quốc hội, chất vấn thông qua các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng hình thức trực tuyến tại điểm cầu địa phương kết nối với điểm cầu Nhà Quốc hội và tham gia các buổi giải trình của thành viên Chính phủ và Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

Để hoạt động giám sát thông qua chất vấn đạt hiệu quả, các ĐBQH tỉnh đã đầu tư nghiên cứu tài liệu và các quy định hiện hành của Nhà nước và của địa phương liên quan đến nội dung chất vấn; đồng thời, dành thời gian lắng nghe, tiếp thu ý kiến nhiều chiều từ cử tri, các cơ quan quản lý nhà nước địa phương, có xem xét thực tế trước khi thực hiện quyền chất vấn.

Những vấn đề được đưa ra chất vấn hầu hết là những vấn đề mang tính thời sự, được đông đảo cử tri quan tâm trong các lĩnh vực của đời sống xã hội; đầu tư, quy hoạch, đất đai, cải cách hành chính, y tế, giáo dục, giải quyết các vấn đề xã hội, công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí… Nhiều ý kiến chất vấn của ĐBQH tỉnh đã được Chính phủ, các bộ, ngành chức năng tiếp thu, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử.

Đối với hoạt động giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương, các ĐBQH tỉnh đã tích cực tham gia, trách nhiệm vào các chương trình hoạt động giám sát do Đoàn ĐBQH chủ trì đối với giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội tại địa phương cũng như các cuộc khảo sát, giám sát do Đoàn ĐBQH tỉnh tổ chức.

Từ ngày 1-7-2016 đến ngày 30-6-2023, các ĐBQH đã tham gia 21 cuộc khảo sát, giám sát chuyên đề của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội đề nghị giám sát và 8 cuộc khảo sát, giám sát chuyên đề của Đoàn ĐBQH tỉnh tổ chức tại địa phương.

Đồng thời, các ĐBQH là thành viên các Ủy ban của Quốc hội cũng tích cực tham gia các hoạt động khảo sát, giám sát do các Ủy ban của Quốc hội tổ chức. Bên cạnh đó, các ĐBQH tỉnh cũng tham gia khảo sát, giám sát với Thường trực HĐND tỉnh và đã đóng góp nhiều ý kiến xây dựng vào dự thảo báo cáo tổng hợp kết quả giám sát của Thường trực HĐND tỉnh, đưa ra các kiến nghị, đề xuất giúp cho địa phương tháo gỡ khó khăn trong công tác thực hiện quản lý nhà nước.

Các ĐBQH tỉnh cũng chú trọng ghi nhận những bất cập của văn bản quy phạm pháp luật hiện hành qua các buổi tiếp xúc cử tri, các buổi làm việc với các sở, ngành tỉnh và phản ảnh lại thông qua các phiên thảo luận tại diễn đàn Quốc hội hoặc chất vấn các bộ, ngành chức năng.

Trong hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân được các ĐBQH quan tâm thực hiện nghiêm túc theo luật định. Từ ngày 1-7-2016 đến ngày 30-6-2023, Đoàn ĐBQH tỉnh đã tổ chức tiếp 90 lượt công dân đến Trụ sở Đoàn và nơi ứng cử. Tổng số đơn nhận được từ các nguồn (tiếp công dân, tiếp xúc cử tri, đơn thư gửi qua bưu điện…) là 1.210 đơn thư. Kết quả xử lý cụ thể như sau: Chuyển, đôn đốc: 344 đơn, hướng dẫn trả lời 170 đơn, lưu 696 đơn (đơn không rõ ràng, địa chỉ, chữ ký).

Đối với các vụ việc khiếu nại, tố cáo kéo dài, các ĐBQH tập trung nghiên cứu các vụ việc có nội dung phức tạp, tồn đọng, lắng nghe trình bày của công dân để xem xét những lý lẽ, tình tiết mới phù hợp quy định để từ đó có chính kiến cụ thể đề nghị các cơ quan hữu quan xem xét, giải quyết dứt điểm, đúng pháp luật, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân và Nhà nước, góp phần giữ vững an ninh trật tự để phát triển kinh tế - xã hội.

ĐỂ LUẬT HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT ĐI VÀO CUỘC SỐNG

Thông qua hoạt động giám sát trong thi hành Luật Hoạt động giám sát, Đoàn ĐBQH tỉnh, các ĐBQH tỉnh đã có những đóng góp tích cực, góp phần bảo đảm ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại tại địa phương.

Đoàn ĐBQH tỉnh giám sát chuyên đề tại Trung tâm Y tế huyện Gò Công Tây về “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng trên địa bàn huyện Gò Công Tây” năm 2023.

Tuy nhiên, một số quy định của Luật đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong việc thi hành Luật Hoạt động giám sát. Tại hội nghị tổng kết thi hành Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND mới đây, nhiều đại biểu cho rằng, đa số các kiến nghị sau giám sát của Đoàn ĐBQH tỉnh gửi đến Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương liên quan đến việc điều chỉnh, bổ sung các chính sách, pháp luật liên quan đến nội dung giám sát.

Tuy nhiên, việc phản hồi thông tin tiếp thu, giải quyết kiến nghị của Đoàn ĐBQH tỉnh có lúc chưa đầy đủ, kịp thời. Nhiều kiến nghị sau giám sát của Đoàn được các cơ quan hữu quan tiếp thu, giải quyết, trả lời, nhưng cũng còn vụ việc trả lời chung chung, chậm thông báo kết quả giải quyết.

Một số văn bản quy phạm pháp luật hiện nay xung đột pháp lý nên gây khó khăn trong việc đánh giá khi tiến hành giám sát. Tình trạng các văn bản pháp luật, nhất là các văn bản hướng dẫn thi thành luật thiếu ổn định, thay đổi khá nhanh ảnh hưởng đến việc xem xét, đánh giá kết quả nội dung giám sát. Mặt khác, số cuộc giám sát, khảo sát tại cơ sở tuy có tăng lên nhưng nhìn chung vẫn chưa đáp ứng được tốt nhất yêu cầu thực tiễn và nguyện vọng của cử tri.

Một số chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa có phạm vi rộng vừa có tính chuyên sâu của ngành, lĩnh vực, nhưng triển khai và đề nghị Đoàn ĐBQH địa phương báo cáo trong thời gian ngắn, nên có nội dung báo cáo chưa sâu. Đoàn ĐBQH tỉnh chưa tổ chức được nhiều cuộc giám sát các vụ việc khiếu nại tồn đọng, kéo dài…

Để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả thi hành Luật Hoạt động giám sát trong thời gian tới, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Tạ Minh Tâm cho biết, Đoàn ĐBQH cùng các ĐBQH tỉnh đã phân tích nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến những hạn chế còn tồn tại, đề ra nhiều giải pháp thực hiện trong thời gian tới.

Trong đó, Đoàn ĐBQH tỉnh tập trung kiến nghị các chính sách, pháp luật cần được điều chỉnh, bổ sung tại Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Ngoài sự chỉ đạo sâu sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì cần tiếp tục cải tiến phương thức tổ chức hoạt động giám sát, tăng cường vai trò, thẩm quyền giám sát của Đoàn ĐBQH tại đia phương.

Cùng với đó là quy định cụ thể hơn về chế tài đối với các cơ quan, cá nhân chịu sự giám sát chậm hoặc không giải quyết các kiến nghị của các Đoàn giám sát của Quốc hội, Đoàn ĐBQH; việc trả lời kiến nghị, khiếu nại của cử tri cần phải được đảm bảo về thời gian theo luật định và đảm bảo về nội dung, tránh trả lời chung chung, dẫn chứng các văn bản, không giải quyết đúng yêu cầu của cử tri gây khiếu nại, kiến nghị nhiều lần.

Đồng thời, cần tăng số lượng ĐBQH chuyên trách để nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội trên các lĩnh vực, trong đó có hoạt động giám sát; kiến nghị điều chỉnh, bổ sung quy định về một số chế độ chi tiêu bảo đảm hoạt động của Quốc hội theo hướng phù hợp, đáp ứng nhu cầu thực tiễn hiện nay.

Ngoài ra, cần tăng cường việc huy động chuyên gia, các nhà khoa học vào công tác giám sát của Quốc hội; có cơ chế tài chính phù hợp trong việc mời chuyên gia trong các lĩnh vực để trợ giúp hoạt động cho đại biểu… nhằm tạo điều kiện để phát huy tốt vai trò của người đại biểu dân cử cũng là góp phần đưa Luật Hoạt động giám sát đi vào cuộc sống.

THU HOÀI - LÊ NGUYÊN