Danh dự - Gia tài quý giá nhất để lại

30-4 năm nay, đất nước kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cũng là dịp gia đình chúng tôi kỷ niệm 49 năm ngày ông nội tôi trở về và kỷ niệm 10 năm ngày ba, ông của chúng tôi ra đi mãi mãi... nhưng danh dự của ba, ông để lại vẫn tiếp tục được thế hệ con cháu phát huy.

TỰ HÀO VỀ “GIA TÀI” QUÝ GIÁ

Kỷ vật gia đình tôi còn lưu giữ mãi là tấm ảnh gia đình tôi chụp chung vào dịp sau ngày 30-4-1975 khoảng 2 tháng, tại tiệm chụp ảnh Lâm Tuấn, khi ông tôi từ Trung ương Cục trở về thăm nhà sau 21 năm xa cách. 12 người trong tấm ảnh khi đó đều còn trẻ, ông, bà nội tôi lớn tuổi nhất tầm 56 - 57 tuổi; kế đến ba mẹ tôi, thím ba (chú ba lúc đó đã mất) tầm 30 - 35 tuổi; thế hệ chúng tôi gồm 5 anh em tôi (Dũng, Tân, Nguyệt, Nga, Phúc) và 2 anh em con chú ba (Hoàng, Toàn), đứa cao tuổi nhất 14 tuổi, đứa thấp nhất 3 tuổi.

Ông nội nhận Huy hiệu Đảng 65 năm.

Đến nay, sau 49 năm, bà nội tôi đã mất vào năm 2003 do bệnh, ông nội tôi mất vào năm 2014 cũng do bệnh (nếu còn sống cả hai đã trên 105 tuổi), ba mẹ tôi đều “U90”, anh em tôi - người nhỏ nhất 51 tuổi, người lớn nhất 63 tuổi.

Ông nội tôi sinh năm 1919 tại ấp 1, xã Đạo Thạnh, TP. Mỹ Tho bây giờ. Lúc chụp ảnh, ông 56 tuổi, người tầm thước, gương mặt gầy nhưng sáng láng. Ba ông (ông cố tôi) tên là Nguyễn Văn Hồ, làm thợ hồ quanh vùng như cái tên của ông.

Ông tham gia cách mạng, làm Hội trưởng Hội Phụ lão cứu quốc giai đoạn 1944 - 1946. Đến năm 1946, giặc Pháp bắt, đưa đi thủ tiêu, đến nay không tìm thấy hài cốt; điều an ủi là công lao của ông cố tôi được Nhà nước ghi nhận và phong tặng danh hiệu Liệt sĩ. Mẹ ông (bà cố tôi) khi ông nội tôi đi bộ đội đánh Pháp, bọn chỉ điểm đã dẫn Pháp đến bắn chết vào cuối năm 1948.

Ông nội tôi học đến lớp 5 thời đó coi như là biết chút chữ nghĩa, rồi theo ông cố tôi đi làm hồ quanh vùng. Tháng 8-1945, ông là Đoàn phó Thanh niên Tiền phong, rồi làm Phó Công an ấp; bị địch bắt giam ở khám đường Mỹ Tho khoảng 2 tháng. Đến năm 1948, ông tham gia vệ quốc đoàn đánh Pháp suốt 7 năm trên địa bàn tỉnh Mỹ Tho - Gò Công; năm 1948, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thực hiện Hiệp định Giơnevơ, ông được phân công tập kết ra miền Bắc. Rời quân ngũ, ông lần lượt trải qua các chức vụ lãnh đạo, quản lý ở một số địa phương ở miền Bắc như Hòa Bình, Hà Nam. Đến năm 1963, ông tình nguyện trở về Nam chiến đấu.

Trên đường về Nam, ông được phân công công tác tại tỉnh Quảng Đức (nay là tỉnh Đắk Nông), chức vụ cao nhất là Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy (năm 1969). Đến năm 1974, ông được điều về công tác tại Ban Tổ chức Trung ương Cục. Năm 1976, ông được điều động về công tác tại tỉnh Tiền Giang, đến năm 1979, được phân công nhiệm vụ Trưởng Ban Tổ chức chính quyền tỉnh (nay là Giám đốc Sở Nội vụ).

Sau khi đã lớn tuổi (1986), ông nội tôi được điều về công tác ở Ban Tổ chức Tỉnh ủy với nhiệm vụ chuyên viên nghiên cứu cho đến năm 1988 thì nghỉ hưu, lúc đó ông đã 69 tuổi. Về hưu, ông tiếp tục công tác ở xã Đạo Thạnh, TP. Mỹ Tho với nhiệm vụ Chủ tịch Hội Người cao tuổi (khoảng 5 năm) rồi mới nghỉ hẳn. Đến năm 2014, ông bị té phải nằm tại giường, 2 tháng sau ông bị bệnh viêm phổi, suy hô hấp và sau 1,5 tháng điều trị thì ông mất lúc 1 giờ ngày 30-4.

Qua quá trình tham gia cách mạng, ông nội tôi được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc Lập hạng Nhì; được Tỉnh ủy Tiền Giang trao tặng Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng, 1 năm trước khi ông mất. Ngày ông mất, tại Lễ truy điệu, Thành ủy Mỹ Tho đọc điếu văn đánh giá: “Đồng chí là một cán bộ, đảng viên cao niên tiêu biểu, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng, cho lý tưởng cao quý của Đảng, luôn thể hiện sự tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với nhân dân”.

Điều khẳng định chắc chắn, ông nội tôi là tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư theo lời dạy của Bác Hồ. Có mấy câu chuyện chứng thực điều đó qua việc làm của ông, theo bà nội tôi kể lại. Hơn 7 năm tham gia bộ đội đánh Pháp, ông hầu như không giúp gì cho bà tôi ngoài việc thỉnh thoảng bà tôi đến thăm ông và tiếp tế thực phẩm. 21 năm đánh Mỹ, ông đi biền biệt, không có tài sản riêng gì đem về cho bà tôi ngoài sự đóng góp cho công cuộc kháng chiến chung của dân tộc.

Sau giải phóng, ông bà nội tôi đã hiến cho Nhà nước 5 công đất vườn ở xã Đạo Thạnh (có cất nhà trên đó). Tết Mậu Thân năm 1968, pháo giặc bắn cháy sạch, cả gia đình tôi phải chuyển về quê của bà nội ở xã Tân Mỹ Chánh, TP. Mỹ Tho. Đất này thuê của địa chủ từ thời ông cố tôi, theo lẽ đương nhiên thì thuộc về quyền sử dụng của ông bà tôi.

Thời gian đầu làm việc, ông chạy xe đạp từ xã Tân Mỹ Chánh đến cơ quan (khoảng 10 km, đường có đoạn sình lầy, đầy “ổ gà”, “ổ voi”), ông cũng có tuổi nên đi lại rất vất vả, thấy vậy cơ quan nơi ông công tác đã bố trí chỗ ở tập thể cho ông. Sau này, Nhà nước cấp cho ông 1 công đất (trong số 5 công đất mà ông đã hiến) để ông tự cất ngôi nhà gỗ để ông bà sinh sống.

Năm 1997, bà nội tôi bị tai biến, ông chuyển về sống cùng ba tôi ở ấp Bình Phong, xã Tân Mỹ Chánh, tiếp tục chăm sóc bà nội nằm liệt giường cho đến năm 2003 thì bà mất. Thửa đất ở ấp 1, xã Đạo Thạnh, ông làm giấy tờ cho 7 đứa cháu.

Sau này, tôi nghe các chú, các anh đồng nghiệp của ông kể lại, lúc làm Trưởng Ban Tổ chức chính quyền tỉnh, ông thường đi công tác ở Gò Công, Cái Bè bằng xe đò, xem đó là việc bình thường, dù cơ quan có bố trí xe cho ông. Việc chung - việc riêng đối với ông rất rõ ràng minh bạch, luôn đặt lợi ích chung lên trên.

Năm 1979, anh hai tôi đang học lớp 11 được lệnh lên đường nhập ngũ, ông động viên anh tôi làm tốt nhiệm vụ của người thanh niên đối với Tổ quốc, chứ tuyệt nhiên không có tác động nào để anh tiếp tục việc học. Nhiều người khi kể về ông nội tôi đều công nhận ông là cán bộ liêm khiết, chí công vô tư, là “ông già Tiền Giang”.

TIẾP NỐI TRUYỀN THỐNG CÁCH MẠNG, GIỮ TRÒN DANH DỰ

Ông nội tôi luôn quan tâm giáo dục con cháu nên người, đi theo con đường cách mạng của ông, cách giáo dục của ông không “đao to búa lớn” mà lấy tấm gương, tình thương và sự công bằng của mình để thuyết phục, giáo dục. Đến nay, những người trong bức ảnh đều thành đạt.

Ba tôi sinh năm 1940, vào Đảng năm 1980, đã trải qua các chức vụ Chủ nhiệm Hợp tác xã Tân Mỹ Chánh, Chủ tịch rồi Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy xã Tân Mỹ Chánh, nhận Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng (năm 2020). Nay tuy đã tuổi cao, sức yếu nhưng ba tôi vẫn lao động sản xuất, tự lực kinh tế gia đình, chăm sóc chu đáo mẹ tôi bị bệnh tiểu đường biến chứng.

Bức ảnh gia đình.

Cũng như ông tôi, ba tôi luôn giữ gìn danh dự của người cán bộ, đảng viên. Điều ba tôi tự hào nhất là các con và cháu đều là cán bộ, công chức, đều tốt nghiệp đại học trở lên và xây dựng gia đình hạnh phúc.

Mẹ tôi sinh năm 1942, tần tảo nuôi 5 anh em tôi khôn lớn, cho ăn học đàng hoàng trong thời buổi kinh tế gia đình gặp nhiều khó khăn. Trong ảnh, người kế bên mẹ tôi là thím ba, nay cũng đã trên 70 tuổi, chồng chết, ở vậy nuôi 2 đứa con ăn học nên người.

Các anh em tôi: Anh Hai, Đại tá Quân đội nghỉ hưu, nhận Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng, từng chiến đấu trên chiến trường Campuchia. Tôi thứ ba hiện công tác tại Báo Ấp Bắc, nhận Huy hiệu 30 năm tuổi Đảng (năm 2019), có đứa con tên Nguyễn Minh Tuấn cũng là đảng viên. Nếu tính từ đời ông cố đến đời con tôi thì đã có 5 đời tham gia cách mạng. Hai em gái tôi cũng là cán bộ hưu trí, là đảng viên. Đứa em út, nhỏ tuổi nhất trong ảnh, tuy chưa là đảng viên nhưng hiện là Thủ kho của Công ty Xăng dầu Tiền Giang.

Hai người em con chú, người anh hiện là giáo viên, người em là phó giám đốc xí nghiệp, đều là đảng viên. Đến nay, trong lý lịch Đảng, chính quyền của ba tôi và 7 anh em tôi đều giữ tròn danh dự, không ai vi phạm kỷ luật.

Tình cảm thủy chung son sắt của ông bà đáng để con cháu noi theo để xây dựng gia đình hạnh phúc. Bà nội tiêu biểu cho phụ nữ Việt Nam ở đức tính trung hậu, đảm đang. Lấy chồng năm 20 tuổi, sống với chồng khoảng 7 năm, sau đó, ông tôi đi biền biệt, 7 năm đi bộ đội đánh Pháp, hằng năm chỉ gặp gỡ một đôi lần, kết quả là các chú tôi ra đời trong gian khổ nên đều mất sớm.

21 năm kháng chiến chống Mỹ, bà tôi vẫn thủy chung son sắt với ông trong khi kẻ thù luôn o ép, ly gián đối với vợ cán bộ; ở tuổi 56 - 57, ông bà mới được sống cùng nhau khi mà thời xuân sắc đã qua. Đáp lại ân tình của vợ, ngoài việc hết lòng cho sự nghiệp cách mạng, ông tôi rất chung thủy với bà tôi.

9 năm kháng chiến chống Pháp, 21 năm kháng chiến chống Mỹ, ông tôi vẫn son sắt, thủy chung với bà. Ông tận tình yêu thương bà tôi, nhất là lúc bà tôi bị tai biến (năm 1997) phải nằm liệt giường cho đến khi bà mất.

Đối với con cháu ngoài quan tâm dạy dỗ, ông hết lòng thương yêu và đặc biệt là rất công bằng đối với các cháu. Về việc này, tại Lễ truy điệu, Thành ủy Mỹ Tho đánh giá về ông nội tôi: “Đồng chí sống giản dị, trung thực, trọng nghĩa vẹn tình với gia đình, đồng chí, đồng bào, quê hương. Đồng chí không một phút giây nghỉ ngơi, luôn thể hiện là tấm gương tiêu biểu, hăng say trong công tác, lao động, sản xuất. Với gia đình, đồng chí luôn là người chồng, người cha, người ông mẫu mực, là tấm gương sáng cho con cháu noi theo”.

Nghĩ về gia tài danh dự ông nội để lại, càng thấm thía sâu sắc lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Cái còn mãi với thời gian là danh dự, trọng liêm, trọng chính, trọng đức. Còn vật chất chỉ là phù vân...”. Ông nội tôi tuy đã mất nhưng gia tài danh dự của ông để lại vẫn tiếp tục được thế hệ con cháu phát huy mà cụ thể là mỗi thành viên còn lại trong bức ảnh vẫn tiếp tục giữ tròn danh dự của mình và gia đình, cứ thế trao truyền cho thế hệ kế tiếp bởi danh dự còn là người còn dù thể xác có mất đi.

MINH TÂN