Báo chí chính thống - thành trì chống tin giả

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, mỗi cá nhân có thể tiếp cận hàng trăm nguồn tin mỗi ngày. Thế nhưng, không phải thông tin nào cũng đúng, cũng thật. Tin giả, tin sai sự thật, tin xuyên tạc ngày càng trở nên tinh vi, lan nhanh, khó kiểm soát, tạo ra những hệ lụy không nhỏ đối với nhận thức, niềm tin xã hội và cả sự ổn định quốc gia. Trong tình hình đó, báo chí chính thống ngày càng khẳng định vai trò là “thành trì” vững chắc bảo vệ sự thật, củng cố niềm tin và dẫn dắt dư luận trong xã hội số.

TIN GIẢ - HIỂM HỌA KHÔNG CÒN “ẢO”

Không còn là khái niệm mơ hồ, tin giả đang len lỏi vào mọi ngõ ngách đời sống, từ những thông tin thất thiệt về sức khỏe, thực phẩm, giáo dục, đến những nội dung xuyên tạc chính sách, bôi nhọ cá nhân, tổ chức… Hệ lụy không chỉ là hiểu nhầm nhất thời, mà còn có thể dẫn đến mất đoàn kết cộng đồng, gây thiệt hại kinh tế, làm suy giảm niềm tin vào thể chế và pháp luật.

Phóng viên Báo Ấp Bắc tác nghiệp. Ảnh: THẢO THÀNH

Thực tế gần đây, nhiều vụ việc đã cho thấy sức tàn phá của tin giả. Một tin đồn thất thiệt về chất lượng vắc xin có thể khiến hàng ngàn người do dự tiêm chủng, ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược phòng, chống dịch bệnh.

Một đoạn clip cắt ghép, một dòng trạng thái chưa kiểm chứng nhưng được lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội có thể làm tổn hại danh dự cá nhân, thậm chí phá hủy cả uy tín một cơ quan, tổ chức. Điều đáng lo là sự lan truyền của tin giả luôn đi nhanh hơn quá trình kiểm chứng.

BÁO CHÍ CHÍNH THỐNG - “NGƯỜI GÁC CỔNG” THÔNG TIN TRUNG THỰC

Giữa biển thông tin hỗn độn ấy, báo chí chính thống - với đội ngũ phóng viên, biên tập viên được đào tạo bài bản, hoạt động theo luật và đạo đức nghề nghiệp chính là nguồn thông tin đáng tin cậy nhất để công chúng dựa vào.

Không chỉ đưa tin chính xác, báo chí còn thực hiện chức năng phản biện, kiểm tra, đính chính và làm rõ những nội dung sai sự thật. Mỗi bài viết, mỗi tuyến bài điều tra, phản biện, mỗi chuyên mục “bóc trần tin giả” trên các báo, đài đã góp phần vạch trần các chiêu trò lừa dối, từ đó giữ gìn sự trong sạch của môi trường thông tin, bảo vệ quyền được biết của người dân.

Không ít lần, chính các cơ quan báo chí đã kịp thời can thiệp, “chặn đứng” những làn sóng tin giả gây hoang mang dư luận. Những bản tin nhanh, chính xác về thiên tai, dịch bệnh, các chính sách mới, các tình huống khẩn cấp… đã giúp ổn định tâm lý cộng đồng, hướng dẫn hành vi đúng đắn, tạo sức mạnh đồng thuận xã hội.

THÁCH THỨC KHÔNG NHỎ, NHƯNG KHÔNG LÙI BƯỚC

Tuy nhiên, báo chí chính thống cũng đang đối mặt với nhiều thách thức trong cuộc chiến này. Đó là áp lực về tốc độ trong khi vẫn phải đảm bảo tính kiểm chứng; là cạnh tranh gay gắt với mạng xã hội, nơi mà ai cũng có thể trở thành “người đưa tin”; là giới hạn về nguồn lực, công nghệ, nhất là ở cấp cơ sở, địa phương…

Phóng viên Đài Phát thanh và Truyền hình Tiền Giang tác nghiệp. Ảnh: THTG

Nhưng chính những thách thức ấy cũng là động lực để báo chí đổi mới mạnh mẽ. Nhiều tòa soạn đã chuyển đổi số, nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí trên nền tảng đa phương tiện. Nhiều nhà báo trẻ năng động, nhạy bén đã khai thác mạng xã hội như một “trợ thủ” thay vì đối thủ, từ đó đưa thông tin chính thống len sâu hơn vào cộng đồng mạng.

Quan trọng hơn, các cơ quan báo chí ngày nay đang dần thay đổi cách thức tiếp cận công chúng, không chỉ cung cấp thông tin mà còn cung cấp tri thức, kỹ năng phân biệt thật - giả, góp phần nâng cao “miễn dịch tin giả” cho xã hội.

CẦN SỰ HÀNH ĐỘNG CỦA TOÀN XÃ HỘI

Cuộc chiến chống tin giả không thể chỉ đặt lên vai báo chí. Đó còn phải là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Cơ quan quản lý cần hoàn thiện khung pháp lý và có biện pháp xử lý nghiêm khắc các hành vi tung tin thất thiệt. Các nền tảng công nghệ cần chủ động hợp tác kiểm duyệt nội dung.

Người dân cần được trang bị kỹ năng tiếp nhận thông tin có chọn lọc, thận trọng trước mỗi lần “nhấn chia sẻ”. Và trên hết, trước hết công chúng cần biết trân trọng, bảo vệ, đồng hành với báo chí chính thống - nguồn sáng dẫn đường trong kỷ nguyên số.

Báo chí không thể ngăn chặn hoàn toàn sự tồn tại của tin giả, nhưng có thể làm cho sự thật được lan tỏa mạnh mẽ hơn. Trong cuộc chiến cam go này, báo chí chính thống vẫn và sẽ mãi là pháo đài giữ gìn sự thật - “thành trì” chống tin giả trong xã hội hiện đại.

NGUYỄN HỮU ĐỨC 

(Nguyên Tổng Biên tập Báo Ấp Bắc)