Đồng Tháp: Tháo gỡ vướng mắc để HĐND cấp xã hoạt động hiệu quả

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là bước tiến quan trọng về thể chế, trao cho HĐND các xã, phường quyền hạn và vị thế rõ ràng hơn trong hệ thống chính trị. Để phát huy hiệu quả, phải nghiên cứu kỹ quy định để xác lập quy chế làm việc, vận hành theo luật định; các bộ phận, cơ quan cần bắt tay ngay vào thực hiện cho “đúng vai” của mình nhằm bảo đảm cho HĐND hoạt động đúng mô hình mới.

CHỦ ĐỘNG, LINH HOẠT

Ngày 1-7-2025, bộ máy HĐND các xã, phường (gọi chung HĐND cấp xã) trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đã chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và áp dụng Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới. Trong bối cảnh này, nhất là khi kết thúc hoạt động cấp huyện, vai trò giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng ở cấp cơ sở càng trở nên quan trọng.

Đồng chí Châu Thị Mỹ Phương phát biểu tại hội nghị.

Từ đó, đòi hỏi năng lực và trách nhiệm cao hơn, sự hiểu biết và phân tích chuyên sâu từ HĐND cấp xã và các ban của HĐND cấp xã mới đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Phạm Văn Chuẩn cho biết, thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới có nhiều điểm mới, nhiều nhiệm vụ của HĐND huyện chuyển về cấp xã sẽ không tránh khỏi những bỡ ngỡ bước đầu.

Để kịp thời lắng nghe những khó khăn, vướng mắc của HĐND cấp xã, HĐND tỉnh quyết định tổ chức hội nghị để gặp gỡ, trao đổi về tình hình hoạt động, những khó khăn, vướng mắc của HĐND cấp xã trên địa bàn tỉnh để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ.

Theo đó, hội nghị được chia làm 2 đợt: Đợt 1 tổ chức tại Trung tâm Hội nghị tỉnh, với thành phần là Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND của 57 xã, phường thuộc tỉnh Tiền Giang cũ; đợt 2 tổ chức tại phường Cao Lãnh với thành phần là Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND của 45 xã, phường thuộc tỉnh Đồng Tháp cũ.

Ghi nhận tại 2 hội nghị cho thấy, các đại biểu tập trung trao đổi, thảo luận xoay quanh những vấn đề liên quan đến một số khó khăn khi thực hiện hoạt động của HĐND cấp xã mới như: Về việc thành lập các Tổ đại biểu HĐND; ban hành Quy chế hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021 - 2026; về phân công nhiệm vụ trong thành viên Thường trực HĐND, đặc biệt là phân công phụ trách lĩnh vực đối với các Ban của HĐND cấp xã; về hoạt động của Thường trực, các Ban của HĐND xã, phường trong 6 tháng cuối năm 2025 cũng như hoạt động giám sát, khảo sát, thẩm tra, tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, kiến nghị của công dân theo luật định; cách thức tổ chức tiếp xúc cử tri đối với địa bàn rộng sau sáp nhập sao cho hiệu quả và đúng quy định…

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã An Hữu Lê Thị Thanh Nhàn cho biết, được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 xã An Hữu, Hòa Hưng, Mỹ Lương, hiện nay xã An Hữu có 89 đại biểu HĐND. Sau Kỳ họp thứ nhất, HĐND xã ban hành các nghị quyết thành lập các tổ chức bộ máy chính quyền địa phương HĐND, UBND và đi vào vận hành cơ bản thông suốt.

Tuy nhiên, theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới, cấp xã thành lập 2 Ban của HĐND gồm: Ban Kinh tế - Ngân sách và Ban Văn hóa - Xã hội, trong khi trước đây HĐND xã có Ban Kinh tế - Xã hội và Ban Pháp chế. Vì vậy, đồng chí mong HĐND tỉnh có gợi ý, hướng dẫn cho HĐND xã về lĩnh vực pháp chế như: Tư pháp, tiếp công dân, hòa giải ở cơ sở để Thường thực HĐND xã phân công công việc ở các Ban của HĐND cho phù hợp.

Liên quan đến chế độ sinh hoạt phí của đại biểu HĐND cũng như kinh phí để thực hiện các hoạt động của HĐND, đại biểu cũng đề nghị HĐND tỉnh cần điều chỉnh theo hướng nâng định mức HĐND cấp xã lên tương đương với định mức của HĐND cấp huyện trước đây; bởi vì HĐND xã hiện nay thực hiện tất cả các nhiệm vụ của HĐND huyện chuyển về và công việc của HĐND cấp xã trước đây nên cần tính chế độ cho hợp lý để HĐND xã chủ động trong chương trình công tác, cũng như thực hiện các chuyên đề giám sát trong năm 2025.

Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Mỹ Trà Trần Thị Quý cũng băn khoăn, với hoạt động của HĐND cấp xã hiện nay địa bàn rất rộng, nhiều quy định mới, phân cấp phân quyền càng nhiều, có đồng chí đã từng là đại biểu nhưng cũng có đồng chí chưa từng làm đại biểu HĐND, đây là thách thức lớn cho các đại biểu nói riêng và hoạt động của HĐND cấp xã nói chung. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ không chỉ của HĐND mà của các tổ chức trong hệ thống chính quyền cũng còn gặp khó khăn, thiếu thốn. Vì vậy, đồng chí mong Thường trực HĐND tỉnh quan tâm hỗ trợ, tạo điều kiện để HĐND cấp xã hoạt động hiệu lực, hiệu quả trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, nhóm vấn đề về biên chế, cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ hoạt động HĐND cấp xã; công tác chuẩn bị, tổ chức Kỳ họp chuyên đề, Kỳ họp thường lệ cuối năm 2025; công tác phối hợp giữa Thường trực, các Ban của HĐND cũng như công tác phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan theo quy định như ký kết quy chế phối hợp giữa Thường trực HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ)… cũng được các đại biểu có nhiều ý kiến về những khó khăn đang gặp, kiến nghị HĐND tỉnh có hướng dẫn cụ thể cho HĐND cấp xã trên địa bàn tỉnh.

THAY ĐỔI TƯ DUY, NÂNG CAO HIỆU LỰC, HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG

Các vấn đề HĐND cấp xã đặt ra tại hội nghị được lãnh đạo các Ban của HĐND tỉnh, lãnh đạo HĐND tỉnh giải thích, phân tích làm rõ. Đồng thời, gợi mở, đề ra giải pháp, nhằm góp phần giúp cho hoạt động của HĐND, các Ban HĐND, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND cấp xã hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Lãnh đạo HĐND cấp xã phát biểu tại hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Tháp Châu Thị Mỹ Phương ghi nhận sự nỗ lực của các địa phương trên địa bàn tỉnh trong thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy đơn vị hành chính 2 cấp, nhất là hoạt động của HĐND cấp xã đã vận hành thông suốt từ ngày được thành lập đến nay. Đồng thời, đồng chí thông tin một số nội dung liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, lĩnh vực HĐND cấp xã theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới.

Đồng chí Châu Thị Mỹ Phương lưu ý: Theo quy định của luật mới thì HĐND đã chuyển từ vị trí tham gia sang vị trí quyết định, được phân cấp, phân quyền và quyết định nhiều vấn đề quan trọng của địa phương mình. Vì vậy, đòi hỏi Thường trực HĐND, các Ban của HĐND cấp xã phải chủ động nắm bắt và nghiên cứu sâu các quy định nhằm đảm bảo hoạt động đúng theo quy định pháp luật.

Đồng chí Châu Thị Mỹ Phương nhấn mạnh: Để đảm bảo được vị trí, vai trò, chức năng nhiệm vụ của HĐND, đặc biệt là đáp ứng được niềm tin của cử tri và nhân dân, trong thời gian tới, đề nghị: HĐND cấp xã phải có kế hoạch bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ đơn vị mình; phải thay đổi tư duy từ thụ động chờ hướng dẫn của cấp trên sang chủ động, để xây dựng kế hoạch tập huấn xác với nhu cầu của đơn vị, có thể mời các chuyên gia hoặc lãnh đạo các Ban của HĐND tỉnh về tập huấn. Đối với các đại biểu chuyên trách, đề nghị Ban Kinh tế - Ngân sách, Ban Văn hóa - Xã hội của HĐND tỉnh nghiên cứu trong quý III-2025 tổ chức tập huấn cho các Ban HĐND cấp xã trên địa bàn tỉnh...

Cùng với đó là tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, trong đó phát huy vai trò của Chủ tịch, các Phó Chủ tịch HĐND đảm bảo đúng quy định về chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền trong điều phối các hoạt động của HĐND.

Đồng thời, phải xây dựng quy chế phối hợp giữa HĐND với UBND và Ủy ban MTTQ cùng cấp, đặc biệt phải có cơ chế ràng buộc trách nhiệm với các cơ quan chuyên môn của xã, phường để đảm bảo các nghị quyết của HĐND ban hành phát huy hiệu lực, hiệu quả của các quyết sách.

Song song đó là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số nhằm thông tin công khai về các hoạt động của HĐND để cử tri biết và giám sát; chú trọng thực hiện số hóa các nghị quyết của HĐND theo thẩm quyền dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, góp phần vào công tác cải cách hành chính và xây dựng chính quyền điện tử…

Những nhiệm vụ trọng tâm đã được đồng chí Châu Thị Mỹ Phương nêu rõ tại hội nghị, cùng với các nghị quyết liên quan đến Quy chế làm việc, chế độ, chính sách và điều kiện bảo đảm hoạt động của HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp vừa được HĐND tỉnh thông qua tại Kỳ họp thứ 2 (kỳ họp chuyên đề) HĐND tỉnh khóa X là kim chỉ nam để HĐND cấp xã trên địa bàn Đồng Tháp vượt khó, thích ứng bắt tay ngay vào thực hiện cho “đúng vai” nhằm bảo đảm cho HĐND hoạt động đúng mô hình mới, đáp ứng kỳ vọng về một chính quyền địa phương kiến tạo, phục vụ nhân dân.

HOÀI THU