Lăng mộ và đền thờ Trương Định

Sau khi Trương Định mất vào ngày 20-8-1864, bà Trần Thị Sanh - người vợ thứ của Trương Định, đã nhận thi hài của ông đưa về an táng trọng thể tại trung tâm huyện lỵ Tân Hòa, nay là P.1, TX. Gò Công, tỉnh Tiền Giang.

Di tích lăng mộ và đền thờ Trương Định.

Mộ Trương Định được xây dựng ngay khi ông mất năm 1864. Tại đây, xưa kia là một gò đất cao, cây cỏ um tùm, chung quanh ao hồ nước đọng vì lúc đó dân Gò Công còn thưa thớt; về sau họ khai khẩn đất hoang làm đường và xây cất nhà cửa đông đúc như ngày hôm nay.

Mộ được xây bằng đá ong với hồ ô dước (vôi đường mật và cây ô dước). Diện tích toàn ngôi mộ là 67,263m² , chiều dài 9,95m kể cả vòng tường ngoài cùng, ngang 6,75m. Vòng tường ngoài có 4 trụ cao 1,16m mỗi cạnh 54cm trên 4 trụ bốn góc có 4 hoa sen. Vòng tường này cao 70cm xây bằng đá xanh năm 1956. Mộ có 2 bia: 1 phía trước mộ và 1 phía cuối mộ. Mỗi bia đều có mái che hình thức màu như ngói nhưng bằng vôi, cát.

Tấm bia trước mộ bằng đá cẩm thạch trắng, trang trí chung quanh rèm bia là hoa văn hoa lá mềm mại và ngay giữa có câu: "Đại Nam, Bình Tây Đại Tướng Quân Trương Công Định Chi Mộ". Giặc Pháp thấy vậy chúng cho băm nát.

Năm 1945, nhân dân trùng tu và bia được khắc lại "Đại Nam Thần Dõng, Đại Tướng Quân, Truy Tặng Ngũ Quân, Ngũ Quận Công, Trương Công Định Chi Mộ" và kế bên là dòng chữ nhỏ "Tốt Ư Giáp Tý, Thất Nguyệt Thập Bát Nhật" (tức chết ngày 20-8-1864) và một bên đề Trần Thị Sanh lập thạch. Bia cuối mộ cũng có mái che, trên bia khắc hai chữ "Trung Nghĩa".

Trước mộ có đôi câu liễng:

"Sơn Hà Thu Chính Khí

Nhật Nguyệt Chiếu Đan Tâm"

(Núi Sông Thu Chính Khí

Nhật Nguyệt Chói Lòng Son) 

Ngôi mộ tuy không nguy nga, lộng lẫy vì chính sách phản dân tộc của kẻ xâm lược và chế độ cũ nhưng nói lên sự tôn kính và ngưỡng mộ công đức của nhân dân địa phương đối với người anh hùng.    

Ngày nay, trong miếu thờ, ảnh của vị Anh hùng dân tộc đặt ngay bàn thờ chính; hai bên tả, hữu "TẢ VĂN BAN, HỮU VÕ BÁ" và nhiều câu đối do nhân dân địa phương viết để thờ các vị quan văn và quan võ của Trương Định.

Di tích được Bộ Văn hóa -Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1984.

(Theo tiengiang.gov.vn)