Giải pháp ngăn chặn, xử lý nghiêm và thu hồi tài sản tham nhũng

Ngăn chặn, xử lý nghiêm và thu hồi tài sản tham nhũng là một trong những giải pháp quan trọng trong hoạt động thanh tra, đã được Thanh tra Chính phủ quan tâm thực hiện theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Hậu Giang, tăng cường thanh tra hoạt động sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp. Ảnh: TTXVN.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, trong 9 tháng đầu năm 2022, ngành Thanh tra tiến hành đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện 5.586 kết luận và quyết định xử lý về thanh tra. Trong đó có 3.440 kết luận thanh tra đã hoàn thành 100% các nội dung phải thực hiện. Qua thanh tra, các cơ quan chức năng đã thu hồi 1.089 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 60,3%), 10,2 ha đất; xử lý hành chính 1.714 tổ chức, 4.841 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra 76 vụ, 93 đối tượng; khởi tố 5 vụ, 3 đối tượng; ban hành mới, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ 370 văn bản về cơ chế, chính sách, pháp luật theo kiến nghị tại các kết luận thanh tra (đạt tỷ lệ 72,4%).

Cũng theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, công tác thi hành án liên quan đến việc thu hồi tài sản tham nhũng năm 2022: Tổng số phải thi hành là 3.973 việc, tương ứng với 89.609 tỷ 972 triệu đồng. Trong đó, số có điều kiện thi hành là 2.739 việc tương ứng với 43.593 tỷ 296 triệu đồng; đã thi hành xong 1.895 việc, tương ứng với 15.989 tỷ 592 triệu đồng (tăng hơn 11.895 tỷ đồng, tương đương tăng 290,51% về tiền so với năm 2021).

Mặc dù kết quả thu hồi tài sản tham nhũng năm sau cao hơn năm trước, song Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cũng chỉ ra những mặt còn hạn chế, đó là việc thu hồi tài sản do tham nhũng vẫn đạt tỷ lệ thấp. Đây là một trong những hạn chế trong công tác phòng, chống tham nhũng của nước ta hiện nay. 

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, nguyên nhân của vấn đề này là một số quy định của pháp luật về thu hồi tài sản còn bất cập, thiếu quy định về các biện pháp cưỡng chế, chế tài xử lý sau thanh tra để bảo đảm cho việc thu hồi tiền, tài sản theo kết luận thanh tra được hiệu quả.

Số tiền thu hồi rất lớn nhưng người phải thi hành án hoặc đối tượng thanh tra không có tài sản hoặc tài sản bảo đảm có giá trị thấp. Có những trường hợp cố ý chây ỳ hoặc trốn tránh việc thực hiện, hoặc không có khả năng nộp lại khoản tiền bị cơ quan thi hành án và cơ quan thanh tra thu hồi. Mặt khác, thời gian giải quyết các vụ án, vụ việc kéo dài, thời điểm xử lý vi phạm cách xa thời điểm có hành vi vi phạm dẫn đến tài sản dễ bị tẩu tán, che giấu. Vướng mắc về cơ chế, chính sách trong việc xử lý tài sản, làm ảnh hưởng đến quá trình thi hành án và xử lý sau thanh tra, nhất là các quy định liên quan đến lĩnh vực đất đai, bất động sản, trái phiếu, chứng khoán.... 

Bên cạnh đó, có những trường hợp pháp lý của tài sản chưa rõ ràng, gây khó khăn trong việc xác định chủ sở hữu để thu hồi; trong một số vụ án, vụ việc vẫn xảy ra việc đối tượng bỏ trốn; việc phối hợp trong tương trợ tư pháp hình sự và thực hiện kết luận thanh tra gặp nhiều khó khăn.