Phụ nữ Việt Nam: Người "giữ lửa," "kiến tạo" trong xã hội hiện đại

Sự phát triển của xã hội hiện đại, những biến chuyển lớn trong tư duy đã đưa vai trò phụ nữ lên một tầm cao mới, không chỉ bó hẹp trong gia đình mà phụ nữ Việt Nam đã, đang tham gia vào mọi lĩnh vực.

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dự và phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ toàn cầu 2023, với chủ đề “Phụ nữ: Tạo dựng môi trường mới của sự thay đổi” do Các Tiểu Vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE) tổ chức (4/5/2023). (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

Phụ nữ Việt Nam từ lâu đã được coi là “người giữ lửa” trong gia đình, đảm nhận vai trò then chốt trong việc duy trì nếp sống gia đình và nuôi dạy thế hệ tương lai.

Tuy nhiên, sự phát triển của xã hội hiện đại và những biến chuyển to lớn trong tư duy đã đưa vai trò của họ lên một tầm cao mới. Không chỉ bó hẹp trong phạm vi gia đình, phụ nữ Việt Nam ngày nay đã và đang tham gia tích cực vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, từ chính trị, kinh tế, giáo dục đến khoa học và công nghệ. Những đóng góp ấy không chỉ mang tính chất hỗ trợ, mà thực sự đã trở thành lực lượng dẫn dắt, thúc đẩy sự phát triển của đất nước.

Từ người “giữ lửa” trong gia đình đến người “kiến tạo” trong xã hội

Trong xã hội Việt Nam truyền thống, phụ nữ thường được coi là người giữ gìn hạnh phúc gia đình, là những người mẹ, người vợ tận tụy chăm sóc con cái, vun vén tổ ấm. Nhưng ngày nay, vai trò của họ đã mở rộng hơn rất nhiều. Phụ nữ không còn chỉ giới hạn ở việc chăm sóc gia đình mà họ đã trở thành những người quản lý gia đình toàn diện, góp phần thúc đẩy sự gắn kết trong gia đình và nuôi dưỡng các giá trị truyền thống. Tỷ lệ phụ nữ tham gia các quyết định lớn trong gia đình về tài chính, giáo dục con cái và định hướng tương lai ngày càng cao, cho thấy sự tham gia sâu sắc của họ vào việc xây dựng nền tảng vững chắc cho gia đình.

Đáng nói là, phụ nữ ngày nay đã biết cách phân chia thời gian và tận dụng công nghệ hiện đại để vừa có thể quản lý hiệu quả gia đình mà vẫn phát triển được sự nghiệp cá nhân. Các ứng dụng như giáo dục trực tuyến, quản lý tài chính và các công cụ hỗ trợ gia đình khác đã giúp phụ nữ có thể vừa làm tốt vai trò là người điều phối, duy trì hạnh phúc gia đình, vừa đóng góp tích cực cho xã hội. Ngoài ra, trong nhiều gia đình hiện đại, người chồng đã có sự thấu hiểu, chia sẻ các công việc gia đình với vợ, từ đó tạo điều kiện cho phụ nữ có thêm thời gian để chăm sóc, hoàn thiện bản thân và cống hiến cho xã hội.

Không chỉ dừng lại ở vai trò người mẹ, người vợ, phụ nữ Việt Nam còn khẳng định vai trò to lớn của mình trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, hình ảnh của những nữ kiệt như Bà Trưng, Bà Triệu…, sau này là Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Định… đã trở thành biểu tượng cho sự dũng cảm, kiên cường của phụ nữ Việt Nam. Họ không chỉ góp phần vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, mà còn tiên phong trong việc xây dựng và bảo vệ hòa bình.

Trong thời kỳ hiện đại, với sự quan tâm và tạo điều kiện của Đảng và Nhà nước, phụ nữ Việt Nam càng phát huy tốt vai trò, vị trí của mình trong xã hội. Trong lĩnh vực chính trị, tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội khóa XV đạt 30,26% - cao hơn mức trung bình của thế giới và khu vực, đứng đầu trong Hội đồng Liên minh nghị viện Hiệp hội các nước Đông Nam Á. Sự hiện diện của phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo không chỉ góp phần thúc đẩy các chính sách về bình đẳng giới, bảo vệ quyền lợi của phụ nữ và trẻ em, mà còn đưa ra những quyết sách quan trọng cho sự phát triển bền vững của quốc gia.

Trong lĩnh vực kinh tế, nhiều chị em đã trở thành những nhà lãnh đạo doanh nghiệp thành công, ghi dấu ấn trên thương trường trong và ngoài nước.

Theo Chỉ số Nữ doanh nhân của Mastercard (MIWE) được công bố vào năm 2020, tại Việt Nam, phụ nữ sở hữu 26,5% tổng số doanh nghiệp và tỷ lệ này là tương đối cao so với các nước trong khu vực như Thái Lan (23%), Indonesia (21%) và Singapore (24%).

Các đại biểu tham quan các gian hàng giới thiệu sản phẩm khởi nghiệp của phụ nữ tỉnh Nam Định. (Ảnh: Nguyễn Lành/TTXVN)

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong giai đoạn 2012-2022, số lượng doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ liên tục tăng với tốc độ ít nhất 2%/năm, cao hơn so với tốc độ tăng trung bình của khu vực doanh nghiệp. Việt Nam hiện là một trong các thị trường có mạng lưới doanh nghiệp nữ hoạt động hiệu quả nhất ASEAN.

Những phụ nữ thành công trong kinh doanh đã tạo cảm hứng cho thế hệ trẻ, đặc biệt là các bạn nữ vươn lên tự khẳng định mình trong thế giới kinh doanh đầy cạnh tranh. Ngoài ra, sự tham gia ngày càng nhiều của phụ nữ trong các ngành nghề vốn được coi là “lĩnh vực của đàn ông” như kỹ thuật, công nghệ và quản lý cấp cao đã thay đổi quan niệm xã hội truyền thống. Sự vươn lên của phụ nữ trong những vị trí này không chỉ là thành quả của sự nỗ lực cá nhân mà còn là minh chứng cho tiềm năng vô hạn của họ.

Phụ nữ Việt Nam cũng đóng góp to lớn trong các lĩnh vực y tế và giáo dục, hai lĩnh vực có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển xã hội. Trong y tế, nhiều bác sĩ, y tá và nhà khoa học nữ có đóng góp không nhỏ trong việc phát triển các phương pháp chăm sóc sức khỏe, bảo vệ sự sống cho hàng triệu người. Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, hình ảnh của những nữ bác sĩ, y tá kiên cường, dũng cảm đã trở thành biểu tượng của lòng nhân ái và trách nhiệm với cộng đồng.

Trong lĩnh vực giáo dục, phụ nữ cũng là những người tiên phong trong việc đào tạo và phát triển thế hệ tương lai. Nhiều giáo viên, giảng viên nữ không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn truyền cảm hứng, giúp học sinh, sinh viên phát triển cả về mặt trí tuệ và đạo đức. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, phụ nữ chiếm phần lớn trong lực lượng giáo viên tại Việt Nam và đóng góp của họ là không thể phủ nhận trong việc nâng cao chất lượng giáo dục quốc gia.

Những thành tựu mà phụ nữ đã đạt được trong mọi lĩnh vực không chỉ giúp nâng cao vị thế của họ mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của đất nước.

Tiếp tục phát huy truyền thống, tiềm năng, thế mạnh và tinh thần làm chủ, khát vọng vươn lên của các tầng lớp phụ nữ

Để có thể hoàn thành tốt vai trò trong cả gia đình và xã hội, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân những người phụ nữ, là sự quan tâm, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội. Chính sách của Đảng và Nhà nước luôn coi trọng vai trò của phụ nữ, đồng thời đưa ra nhiều biện pháp, chương trình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ phát huy tối đa tiềm năng của mình.

Trong những thập kỷ qua, nhiều chính sách quốc gia về bình đẳng giới đã được ban hành và thực hiện một cách hiệu quả. Luật Bình đẳng giới (2006) là một dấu mốc quan trọng trong việc khẳng định quyền và trách nhiệm của phụ nữ, tạo điều kiện để họ tham gia một cách bình đẳng trong mọi lĩnh vực đời sống. Đặc biệt, Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030 đã đưa ra những mục tiêu cụ thể nhằm nâng cao tỷ lệ phụ nữ tham gia vào các lĩnh vực kinh tế, chính trị và xã hội, bảo đảm sự tham gia toàn diện và bình đẳng của phụ nữ trong các quyết định chiến lược quốc gia.

Sự quan tâm này không chỉ dừng lại ở cấp độ chính sách mà còn được cụ thể hóa trong các chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội dành riêng cho phụ nữ. Các tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Quỹ Bảo trợ phụ nữ đã và đang triển khai nhiều hoạt động, từ hỗ trợ tài chính cho phụ nữ khởi nghiệp, cung cấp các chương trình đào tạo kỹ năng, đến việc tạo điều kiện thuận lợi để phụ nữ tiếp cận với các nguồn lực phát triển, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.

Theo thống kê, các chương trình hỗ trợ tài chính đã giúp hàng nghìn phụ nữ thoát nghèo, vươn lên làm chủ kinh tế và xây dựng gia đình ấm no. Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước cũng luôn chú trọng đến việc bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, nhất là trong việc chống bạo lực gia đình, quấy rối tình dục và các hình thức phân biệt đối xử. Các chiến dịch tuyên truyền và các chương trình hỗ trợ tâm lý, pháp lý cho phụ nữ đã được triển khai rộng rãi.

Hoạt động diễu hành, đẩy mạnh tuyên truyền phòng, chống bạo lực gia đình, bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái ở thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. (Ảnh: Võ Dung/TTXVN)

Một ví dụ điển hình là chương trình “Xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em ở Việt Nam giai đoạn 2021-2025” do Việt Nam phối hợp với các tổ chức quốc tế thực hiện. Chương trình đã nâng cao nhận thức của xã hội về quyền lợi của phụ nữ, đồng thời tạo ra các cơ chế hỗ trợ thiết thực, bảo vệ phụ nữ khỏi các hành vi bạo lực và xâm hại.

Việc phát triển các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe dành riêng cho phụ nữ cũng được đẩy mạnh. Các chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản, hỗ trợ dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em đã giúp cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của phụ nữ, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, miền núi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ghi nhận Việt Nam là một trong những quốc gia có sự tiến bộ nhanh chóng trong việc chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ và trẻ em, với tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh giảm đáng kể trong hai thập kỷ qua.

Cùng với chính sách và các chương trình phát triển, sự quan tâm của xã hội đối với phụ nữ cũng ngày càng được nâng cao. Những thay đổi trong quan điểm xã hội về vai trò của phụ nữ, từ "người giữ lửa" truyền thống trong gia đình đến những người lãnh đạo xuất sắc trong công việc, đã giúp phụ nữ có cơ hội phát triển bản thân và khẳng định vị thế của mình. Sự cổ vũ, khích lệ của cộng đồng dành cho phụ nữ đã tạo nên một môi trường thuận lợi để họ tiếp tục phát huy khả năng và sáng tạo.

Sự quan tâm toàn diện của Đảng, Nhà nước và xã hội đã không chỉ giúp phụ nữ Việt Nam phát triển về mặt cá nhân mà còn góp phần nâng cao vị thế quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa. Phụ nữ không chỉ là người thụ hưởng chính sách mà còn là những người kiến tạo, góp phần xây dựng và phát triển xã hội ngày càng bền vững.

Tuy vậy, không thể phủ nhận rằng phụ nữ vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức, nhất là vấn đề bình đẳng giới. Trong một số lĩnh vực, phụ nữ vẫn chưa có được cơ hội và quyền lợi như nam giới. Áp lực từ vai trò kép giữa công việc và gia đình cũng là một rào cản lớn đối với nhiều phụ nữ, khi họ phải nỗ lực cân bằng giữa công việc và gia đình. Thêm vào đó, những mặt trái của xã hội như bạo lực gia đình, tệ nạn mại dâm, buôn bán phụ nữ, trẻ em... cũng đang đặt ra những khó khăn, thách thức lớn cho phụ nữ và công tác phụ nữ.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Phát huy truyền thống, tiềm năng, thế mạnh và tinh thần làm chủ, khát vọng vươn lên của các tầng lớp phụ nữ. Xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới….”

Thời gian tới, Việt Nam sẽ tập trung thực hiện hiệu quả Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030; các Chương trình mục tiêu quốc gia liên quan đến công tác phụ nữ, bình đẳng giới; tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới; quan tâm hơn nữa công tác quy hoạch nguồn cán bộ nữ làm lãnh đạo, quản lý các cấp; đồng thời, tạo môi trường, điều kiện để phát huy vai trò của đội ngũ nữ trí thức...

Như vậy, với việc thực hiện tốt từ vai trò "giữ lửa" trong gia đình đến những vị trí lãnh đạo trong xã hội, phụ nữ Việt Nam đã và đang chứng minh khả năng của mình trong mọi lĩnh vực. Những thành tựu mà phụ nữ đạt được hôm nay không thể tách rời sự quan tâm, tạo điều kiện của Đảng, Nhà nước và xã hội. Với sự đồng hành và hỗ trợ này, phụ nữ Việt Nam sẽ tiếp tục vươn xa hơn, không ngừng phát triển và khẳng định mình trên con đường xây dựng một đất nước công bằng và thịnh vượng./.

Theo Báo Tin Tức (TTXVN)