Mặt trận Đường 4 nhận lãnh nhiệm vụ lịch sử

 Cuối tháng 3-1975, những thắng lợi dồn dập trên toàn chiến trường miền Nam làm nức lòng đồng bào cả nước.Trên chiến trường miền Đông, chủ lực Miền tiêu diệt chi khu Đồng Xoài, sau đó diệt tiểu khu quân sự Phước Long, giải phóng tỉnh Phước Long.

Trên khu vực Đường 4 bắc Cái Bè, Sư đoàn bộ binh 8 chủ lực khu đánh diệt căn cứ cấp tiểu đoàn địch ở Ngã Sáu, đánh diệt 2 tiểu đoàn bộ binh thuộc trung đoàn bộ binh 10 ( Sư đoàn 7 ngụy) đến phản kích, đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn thứ ba. Địch đưa 4 đại đội bảo an đến chốt tại ngã sáu, ta diệt nốt. Địch phải bỏ căn cứ Ngã Sáu.

Đây là trận đánh then chốt đã mở toang cửa ngõ cho khối chủ lực quân khu tiến xuống áp sát Đường 4 và thành phố Mỹ Tho.

Ngày 6-4-1975, Khu ủy Khu 8 nhận nhiệm vụ của Trung ương Cục: “Chia cắt chiến lược, cắt đứt hoàn toàn Đường 4 và kênh Chợ Gạo, mở mũi tiến công từ hướng nam đánh Sài Gòn, chiếm một trong năm mục tiêu then chốt của chiến dịch giải phóng Sài Gòn, tự lực giải phóng địa phương”.

Ngày 9-4-1975, tỉnh Mỹ Tho, được phổ biến lệnh: “Tổng công kích, tổng khởi nghĩa”, nhiệm vụ đánh phá, cắt đứt Đường 4 của dân quân Mặt trận Đường 4 Mỹ Tho vinh dự là một cánh tiến công của chiến dịch Hồ Chí Minh.

Mặt trận Đường 4 Mỹ Tho một lần nữa lại được củng cố, lần này đặt trực tiếp dưới sự lãnh đạo, chỉ huy của Thường trực Khu ủy và Bộ tư lệnh quân khu. Chỉ huy sở toàn Mặt trận đặt tại Ban chỉ huy Tỉnh đội Mỹ Tho

Toàn bộ Đường 4 Mỹ Tho, từ Tân Hương đến phà Mỹ Thuận được chia làm 7 khu vực tiến công: khu vực 1 đoạn từ Tân Hương đến Ngã ba Trung Lương, khu vực 2 đoạn từ Ngã ba Trung Lương đến cầu Long Định; khu vực 3 đoạn từ cầu Long Định đến thị trấn Cai Lậy; khu vực 4 đoạn từ thị trấn Cai Lậy đến Bà Tồn; khu vực 5 đoạn từ Bà Tồn đến Ngã tư Văn Cang; khu vực 6 đoạn từ Ngã tư Văn Cang đến Mỹ Đức Tây; và khu vực 7 đoạn từ Mỹ Đức Tây đến phà Mỹ Thuận.

Kế hoạch quyết tâm tháng 4 của ta trong toàn tỉnh là:“Mở ra vùng yếu phía trước, tiếp tục mở hoàn chỉnh nam – bắc Đường 4, cắt đứt giao thông thủy bộ huyết mạch, diệt thêm nhiều sinh lực địch, diệt bộ máy phân chi khu nông thôn, uy hiếp một số khu phố tạo điều kiện tiến tới diệt chi khu, mở rộng giải phóng thế liên hoàn bảo đảm hành lang vững chắc”.

Để thực hiện nhiệm vụ quân sự của mình, tỉnh đã rút hơn 1.000 du kích xã và tuyển gần 800 tân binh, bổ sung cho các đơn vị, thành lập thêm tiểu đoàn mới là Tiểu đoàn Ấp Bắc, 28 đại đội địa phương các huyện, đại đội du kích của cơ quan tỉnh đội. các đơn vị này áp sát Đường 4, liên tục đắp mô, đánh nhiều xe, hỗ trợ quần chúng làm  chướng ngại buộc địch phải liên tục tập trung lực lượng giải tỏa. Đến ngày 26/4, hàng đêm có từ 15.000 – 20.000 người dân công tải đạn, tải thương, phá hoại giao thông.

Để tăng  hơn nữa sức mạnh, bảo đảm cho quyết tâm đánh cắt Đường 4, Tỉnh đội thành lập Mặt trận Tứ Kiệt do đồng chí Lê Quế, Chính trị viên phó Tỉnh đội làm Chỉ huy trưởng, nhiệm vụ của mặt trận này là cắt đứt Đường 4 đoạn Cai Lậy, lộ 12 và lộ Ba Dừa gồm 5 đại đội địa phương huyện, Khu tăng cường cho Mặt trận một bộ phận của Tiểu đoàn công binh 341. Trong 5 ngày cuối tháng 4/1975 các đơn vị của Mặt trận đã diệt 6 xe quân sự, cắt đứt lộ 12, pháo kích chi khu Cai Lậy diệt 50 tên, liên tục uy hiếp đành phá Đường 4, diệt 4 xe quân sự tại Bình Phú.

Đêm 26/4, Ban chỉ huy Mặt trận Đường 4 đóng tại Điềm Hy ra lệnh cho các lực lượng trên toàn tuyến nổ súng đánh chiếm Đường 4. Trong đêm 26/4, lực lượng công binh tỉnh dùng mìn đánh bức gần 30 m lộ tại cống Bờ làng 24. Sáng hôm sau du kích đánh đơn vị của trung đoàn bộ binh 14 (Sư đoàn 9 ngụy) đến giải tỏa, buộc địch phải tháo chạy. Ta giữ vững trận địa, tổ chức triển khai bố trí hỏa lực tiêu diệt địch, khống chế giao thông đoạn này, hơn 3000 quần chúng lên đắp mô, bang phá, đặt chướng ngại vật cắt đứt giao thông địch.

Đêm 26 rạng 27-4, Trung đoàn bộ binh 320 -  Sư bộ binh 8 sử dụng một tiểu đoàn bộ binh bố trí ba chốt khống chế đoạn lộ cầu Bến Chùa, hai tiểu đoàn bố trí hai bên đông - tây lộ liên tục đánh bọn Sư đoàn 7 bộ binh ngụy và bảo an đến giải tỏa. Địch cố sống, cố chết chiếm lại lộ để mở đường thoát cho bọn Sài Gòn chạy về miền Tây. Cuộc chiến đấu ác liệt kéo dài từ đêm 26 rạng 27-4 trên đoạn Tân Hiệp - Ngã ba Trung Lương, Long Định, địch vẫn không đẩy được ta ra khỏi chốt. Kế hoạch của ta lúc đầu phá sập cầu Bến Chùa nhưng sau đó thì có lệnh hoãn.

Cùng thời gian này, Trung đoàn bộ binh 1 và Trung đoàn bộ binh 207 của ta liên tục đánh Trung đoàn bộ binh 11 (Sư đoàn 7 ngụy) trên đoạn lộ Chợ Bưng xã Tam Hiệp. Tiểu đoàn Ấp Bắc, đại đội trinh sát vũ trang, đại đội du kích cơ quan tỉnh đội liên tục đánh ngăn chặn Đường 4 đoạn Điềm Hy, Tân Hội, Tiểu đoàn Ấp Bắc sang nam lộ bắn cháy, hư 7 xe quân sự, diệt 14 tên, đánh ngăn chặn 3 tiểu đoàn bộ binh thuộc Trung đoàn 12 ( Sư đoàn 7 ngụy) giải tỏa lộ, diệt 20 tên.

Đội biệt động thị trấn Tân Hiệp phát động lực lượng quần chúng xậy dựng lực lượng tại chỗ. Du kích các xã Long Định, Tam Hiệp, Điềm Hy cùng công binh tỉnh liên tục lên Đường 4 đắp mô, đánh bức một cống, bắn cháy hư 6 xe quân sự.Tiểu đoàn Ấp Bắc kết hợp du kích Dưỡng Điềm lên Đường 4 đắp 50 mô, diệt 9 xe. Đại đội địa 2 phương huyện Châu Thành Nam, an ninh vũ trang, du kích vây các các đồn ven lộ và đánh phá lộ Đông Hòa, lực lượng  các xã trong huyện tiến công các bót trong xã.

Đại đội 1, đại đội 4 địa phương Cai Lậy Bắc, du kích cơ quan, du kích xã bắn cháy, hư 6 xe quân sự đoạn Bình Phú - Bà Tồn. Du kích Mỹ Thành bắn cháy 1 xe, phát động 1230 lượt quần chúng đắp 67 mô. Đại đội 2 địa phương Cai Lậy Nam, du kích liên tục đánh chặn bọn bảo an, phá lộ Ba Dừa, đại đội 3 địa phương hỗ trợ quần chúng đắp nhiều mô đoạn Ngã Tư Văn Cang, cùng du kích Nhị Quý đắp 12 mô, đành bức 2m lộ.

Đại đội 5 địa phương và du kích bao vây đồn Bà Ban, đánh quyết liệt một trung đội địch bung ra, diệt trung đội này. Đại đội 6 địa phương và du kích Bình Phú đánh đánh hư hai xe quân sự, đánh sập lầu bọn tề ở, chiếm khu phố Bình Phú. Biệt động thị trấn Cai Lậy có sự chi viện của đại đội 1, đại đội 2 địa phương, pháo kích chi khu Cai Lậy, từng mũi nhọn đột kích vào trong  diệt địch.

Du kích Mỹ Thiện bức rút đồn bà Khánh, cắt làm chủ lộ, liên tục đánh phá Đường 4, đánh bứt 3 đoạn lộ.

Ngày 30-4-1975, khi Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng quân giải phóng, 2 Trung đoàn bộ binh 10 và 12 (Sư đoàn 7 ngụy), Thiết đoàn 16 từ bắc Đường 4 khoảng 3 km lùi về Đường 4 đoạn từ Long Định đến Ngã tư Phước Thạnh cố thủ. Trung đoàn bộ binh 14 ( Sư đoàn 9 ngụy), Thiết đoàn 2 cùng 2 tiểu đoàn bảo an từ Ngã tư Lương Phú, bắc Ngã ba Trung Lương 3km lùi về cố thủ Ngã ba Trung Lương áng ngữ mặt tây - bắc thành phố Mỹ Tho.

Ta bám sát, tiến công từ Long Định đến ngã ba Trung Lương. Đến 18 giờ, cả trung đoàn bộ binh và trung đoàn cơ giới ngụy bỏ súng đầu hàng. Gần 3.000 quần chúng ào ra đường mừng hòa bình, giúp bộ đội gom vũ khí, chiếm chi khu Châu Thành. Đến 20 giờ, trung đoàn bộ bình 2 và trung đoàn bộ binh 3 ( sư đoàn  bộ binh 8) của ta bám sát trung đoàn bộ binh 10, trung đoàn bộ binh 12 của ngụy từ Long Định đến ngã tư Phước Thạnh, vây chặt và gọi hàng.

Trên đoạn Châu Thành Bắc, lúc 10 giờ, du kích Điềm Hy, du kích cơ quan chiếm công sở xã Điềm Hy, địch hàng 31 tên. Du kích Long Định cùng đại đội địa phương chiếm đồn Cầu Dừa, phát triển ra cầu Long Định chiếm yếu khu Long Định. Đến 14 giở 30 phút, du kích Long Định chiếm Chợ Bưng. Đại đội trinh sát vũ trang, du kích chiếm Cầu Đúc Bưng Môn lúc 21 giờ, Huyện điều đại đội 1 địa phương từ Long Định xuống cùng thị trấn đánh vào Tân Hiệp, đến 5 giờ sáng ngày 1/5 giải phóng đượcTân Hiệp.

Trên đoạn Châu Thành Nam, lúc 14 giờ, tiểu đoàn Ấp Bắc, đại đội địa phương lên Đường 4; đến 17 giờ chiếm khu phố Dưỡng Điềm, tiếp nhận tiểu đoàn bộ binh 2, trung đoàn bộ binh 10 ra hàng 154 tên. Lúc 17 giờ công binh tỉnh và du kích Nhị Bình đánh chiếm công sở tề, phân chi khu Nhị Bình.

Trên đoạn Cai Lậy, lúc 15 giờ 30 phút một trung đội thuộc đại đội 4 địa phương và du kích Mỹ Thành Nam, Mỹ Thành Bắc chiếm khu phố Bà Tồn, một đại đội bảo an ra hàng cùng 2 chi đội M.113; đại đội 4 địa phương lấy xe M.113 đánh chiếm Khu phố Bình Phú lúc 21giờ 30 phút và thẳng xuống Cai Lậy, cùng lúc trung đội công binh huyện lên Thẻ 33 thu được 4 xe M.113 nữa.

Đại đội 2, đại đội 3 địa phương từ hướng  bắc đánh vào thị trấn Cai Lậy, đại đội bộ binh 4 từ hướng tây cặp Đường 4 đánh xuống và công binh cặp Đường 4 hướng đông đánh lên, phía nam có lực lượng của Cai Lậy Nam, mỗi lực lượng đánh chiếm từng khu vực trong thị trấn, đến 4 giờ ngày 1/5 chiếm hoàn toàn chi khu Cai Lậy. Trên đoạn Cai Lậy Nam cùng hiệp đồng cánh Cai Lậy Bắc, lúc 13 giờ 30 phút ngày 30/4, đại đội địa phương 6 và du kích Bình Phú giải phóng hoàn toàn khu phố Bình Phú, đến sáng 1/5 địch ra hàng.

Lúc 12 giờ ngày 30/4, đại đội 2 địa phương, biệt động, an ninh vũ trang chiếm công sở Nhị Mỹ và đồn cảnh sát dã chiến, sau đó chiếm khu pháo binh. Lúc 19 giờ, đại đội 1 chiếm Cầu Đúc Cai Lậy, thành bảo an, chi y tế, đồn Sáu Cát. Đến 4 giờ ngày 1-5, chi khu Cai Lậy ra hàng 439 tên, lúc 2 giờ sáng ngày 1/5, đại đội 4 địa phương, du kích Nhị Quý chiếm chợ Nhị Quý, đồn cầu Vĩ.

Trên đoạn Cái Bè, 16 giờ ngày 30/4, đại đội 2 địa phương buộc tiểu đoàn bảo an 420 ra hàng ở Mỹ Thiện; 17 giờ, đại đội 3, du kích, công binh, chiếm  cầu Xéo, Cái Nứa ( Hậu Thành), buộc tiểu đoàn bộ binh 4 ( trung đoàn 12, sư đoàn 7 bộ binh ngụy) và 2 xe M.113 ra hàng.

Lúc 18 giờ, công binh, trinh sát chiếm khu phố Hòa Khánh, có 1.500 quần chúng tham gia; trinh sát, công binh sử dụng xe M.113 cặp theo Đường 4 đánh xuống An Hữu, 5 giờ ngày 1-5 chiếm đồn cầu Ông Vẽ, phát triển xuống cùng biệt động An Hữu, 700 quần chúng nổi dậy, đến 6 giờ giải quyết xong chi khu An Hữu, địch ra hàng 638 tên. Cùng lúc chiếm An Hữu, lực lượng mật ở bến phà Mỹ Thuận nổi dậy buộc địch hàng.

Từ buổi sáng ngày 1-5-1975, Đường 4 đã thuộc về nhân  dân.

TẤN ĐỜI

Nguồn: Mặt trận Đường 4 Mỹ Tho 1945 -1975
NXB QĐND 2001- trang 316 - 330