Phan Văn Khỏe - người chiến sĩ cộng sản kiên cường

Đồng chí Phan Văn Khỏe sinh năm 1901 ở làng Mỹ Hạnh Đông, quận Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho (nay là xã Mỹ Hạnh Đông, thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang) tham gia cách mạng từ năm 1928. Trong quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí Phan Văn Khỏe đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng: Xứ ủy viên Xứ ủy Nam kỳ, Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho, Ủy viên Ban Thường vụ Xứ ủy, Bí thư Xứ ủy Nam kỳ. Ở cương vị nào, đồng chí Phan Văn Khỏe luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng và nhân dân giao phó. Năm 1946, đồng chí anh dũng hy sinh, và ngày 30-5-1998, Chủ tịch nước truy tặng cho đồng chí “Huân chương Hồ Chí Minh”, Huân chương cao quý của Đảng và Nhà nước ta.

Ngày 26-5-2017, Tỉnh ủy Tiền Giang sẽ tổ chức Hội thảo khoa học “Đồng chí Phan Văn Khỏe - người chiến sĩ cộng sản kiên cường của Nam Kỳ” Báo Ấp Bắc xin lược trích và trân trọng giới thiệu đến đọc giả tham luận của các nhà chính trị, nhà nghiên cứu lịch sử về đồng chí Phan Văn Khỏe.

Đồng chí Phan Văn Khỏe - Người chiến sĩ cộng sản kiên cường của Nam Kỳ

Đồng chí Phan Văn Khoẻ sinh năm 1901, ở xóm Cống Huế, ấp Mỹ Bình, xã Mỹ Hạnh Đông, quận Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho. Vốn là người ham học hỏi, đọc nhiều sách báo và hay tìm hiểu các vấn đề đang diễn ra trong xã hội, nên đồng chí có vốn kiến thức sâu rộng hơn trình độ học vấn của mình và dễ dàng tiếp nhận tư tưởng chống Pháp, giành độc lập cho Tổ quốc, tự do cho nhân dân mà những người làm “quốc sự” đang tuyên truyền, vận động.

Đình Long Hưng, nơi xuất hiện lá Cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên trong Khởi nghĩa Nam kỳ

Năm 1928, đồng chí là hội viên Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên ở xã Mỹ Hạnh Đông. Đầu năm 1930, khi Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên thành chi bộ An Nam cộng sản Đảng thì đồng chí thành người đảng viên đầu tiên của quận Cai Lậy. Cuối tháng 4 năm 1930, Tỉnh ủy lâm thời Mỹ Tho phân công đồng chí phụ trách hoạt động cách mạng ở Cai Lậy. Đầu năm 1933, đồng chí được bổ sung vào Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Mỹ Tho. Cuối năm 1933, đồng chí được chỉ định làm Phó Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho, tập trung thực hiện nhiệm vụ củng cố tổ chức, phát triển lực lượng và chuẩn bị cao trào đấu tranh mới.

Ngày 1-5-1936, đồng chí lãnh đạo cuộc đấu tranh của gần 500 đồng bào các xã vùng Mỹ Hạnh Đông kéo ra chợ Cai Lậy đòi dân sinh, dân chủ. Cuộc đấu tranh giành thắng lợi và gây tiếng vang khắp tỉnh Mỹ Tho.

Cuối năm 1936, đồng chí là Xứ ủy viên Nam kỳ, phụ trách phong trào cách mạng các tỉnh Trung Nam kỳ. Đầu năm 1940, đồng chí là Thường vụ Xứ ủy Nam kỳ tăng cường về Mỹ Tho với chức vụ là Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho, để duy trì sự ổn định về tổ chức và xây dựng lực lượng chuẩn bị phong trào cách mạng mang tính chất toàn Xứ. Đồng chí là người được Xứ ủy trực tiếp giao nhiệm vụ chỉ đạo thiết kế lá cờ Mặt trận (Quốc kỳ nước ta hiện nay). Tháng 7-1940, tại xã Tân Hương, quận Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho, Hội nghị Xứ ủy Nam kỳ thông qua Cờ đỏ sao vàng 5 cánh do chính đồng chí trực tiếp chỉ đạo và tham gia thiết kế. Với vai trò là Ủy viên Thường vụ Xứ ủy, Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho, đồng chí trực tiếp chỉ đạo công cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh Mỹ Tho.

Đêm 22 rạng 23-11-1940, cuộc khởi nghĩa nổ ra khắp quận Châu Thành và quận Cai Lậy. Ủy ban khởi nghĩa tỉnh Mỹ Tho đặt tại đình Long Hưng, xã Long Hưng, quận Châu Thành. Tại đây, Ủy ban nhân dân lâm thời tỉnh Mỹ Tho được thành lập và treo Cờ đỏ sao vàng năm cánh trên ngọn cây bàng. Cờ đỏ sao vàng trở thành biểu tượng cho ý chí và mục tiêu khởi nghĩa là giành độc lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân. Quốc hiệu "Việt Nam dân chủ cộng hòa quốc" cũng ra đời tại ngôi đình này.

Trong 49 ngày làm chủ từ ngày 23-11-1940 đến ngày 12-01-1941, Ủy ban nhân dân lâm thời tỉnh Mỹ Tho thực hiện được một số việc có ý nghĩa lịch sử. Thành lập chính quyền nhân dân cấp tỉnh, quận, xã; thành lập Tòa án nhân dân tỉnh; thực thi một số chính sách: Xóa bỏ các thứ thuế vô lý, các khoản nợ của nông dân thiếu địa chủ, tịch thu lúa của địa chủ chia dân nghèo, giáo dục và khoan hồng người lầm đường lạc lối... Chế độ dân chủ cộng hòa trở thành hiện thực trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng ta.

Sau cuộc khởi nghĩa, nhiều cơ sở, tổ chức Đảng bị khủng bố tan rã và hàng ngàn đảng viên, cán bộ và quần chúng bị bắt, bị giết hại. Hệ thống tổ chức Đảng từ Xứ ủy xuống Tỉnh ủy, Quận ủy, Chi bộ đứt liên lạc. Đồng chí Phan Văn Khỏe vẫn bám địa bàn, tìm cách móc nối liên lạc từ Xứ ủy đến chi bộ cơ sở. Đầu năm 1941, các đồng chí Xứ ủy còn lại đề cử đồng chí Phan Văn Khỏe giữ chức vụ Bí thư Xứ ủy Nam kỳ. Dưới sự lãnh đạo của đồng chí, hệ thống tổ chức Đảng được phục hồi. Giữa năm 1941 trên đường đi công tác qua tỉnh Bến Tre, đồng chí bị giặc bắt, sau đó kết án đày ra Côn Đảo.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đồng chí trở về tiếp tục công tác ở tỉnh Mỹ Tho. Cuối năm 1945, khi cuộc kháng chiến chống quân Pháp xâm lược lần thứ II bùng nổ, lực lượng cách mạng rút vào vùng Đồng Tháp Mười. Đồng chí cùng với các đồng chí khác vẫn bám vùng ven kinh Tổng đốc Lộc (kinh Nguyễn Văn Tiếp) nắm tình hình, tập hợp và củng cố lực lượng kháng chiến. Đồng chí liên lạc với đồng chí Trần Văn Trà, Nguyễn Văn Vịnh… củng cố lực lượng vũ trang, xây dựng căn cứ Đồng Tháp Mười để tiến hành cuộc kháng chiến lâu dài ở các tỉnh trung Nam bộ.

Đầu tháng 3-1946, trên đường công tác từ Cai Lậy đến Cái Bè, đồng chí bị giặc bắt. Chúng tra tấn đồng chí hết sức dã man. Không thể khuất phục được người cộng sản kiên cường, đêm mùng 7 tháng 3 năm 1946 bọn giặc hèn hạ thủ tiêu đồng chí ở gò Bà Đội Phận - một bãi nghĩa địa hoang vắng ở phía đông chợ Cai Lậy.

Lễ cải táng đồng chí Phan Văn Khỏe tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Tiền Giang.

Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí Phan Văn Khỏe vô cùng phong phú, sinh động trên nhiều lĩnh vực: Chính trị, quân sự, văn hóa, đạo đức. Trong đó yếu tố truyền thống quê hương, gia đình đã  hình thành tư tưởng cách mạng và nhân cách cộng sản của đồng chí Phan Văn Khỏe - người chiến sĩ cộng sản kiên cường, bất khuất. và là  tấm gương học tập và rèn luyện, trọn đời vì sự nghiệp cách mạng của Đảng.

Một nhân tố quan trọng để hình thành phẩm chất đạo đức của đồng chí Phan Văn Khỏe là năng lực cá nhân. Ngay từ nhỏ, đồng chí tỏ ra thông minh, vượt trội bạn bè cùng cùng trang lứa về nhận thức, tư duy và hành động. Các năng lực bẩm sinh này cho phép đồng chí nhìn nhận hiện thực đất nước, thời đại theo một nhãn quan, lăng kính phù hợp với xu thế phát triển của xã hội. Việc gia nhập vào tổ chức yêu nước, học hỏi kinh nghiệm tổ chức đấu tranh, nhận thức cảm tính về ý nghĩa các sự kiện lịch sử đang dồn dập diễn ra... đều bắt nguồn từ năng lực chủ quan của bản thân.

Điều kiện lịch sử, xã hội và các phẩm chất vốn có đã xác lập tiền đề để đồng chí Phan Văn Khỏe làm người, làm việc, cống hiến để cuối cùng có một nhân cách đạo đức cách mạng sáng ngời: Phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Đồng chí Phan Văn Khỏe là hiện thân tiêu biểu của lớp chiến sĩ cách mạng hy sinh cả cuộc đời cho sự nghiệp của Đảng, của dân tộc. Thấm nhuần tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh, đồng chí luôn hết lòng, hết sức hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Đồng chí có nếp sống chân tình, giản dị, gần gũi đồng bào, đồng chí nên được mọi người yêu thương kính trọng. Phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân đó là phẩm chất cao đẹp, sáng ngời một nhân cách lớn của người cộng sản, nhà lãnh đạo sáng tạo Phan Văn Khỏe.

                                                                                                                    TRẦN KIM TRÁT                                                                      Ủy viên BTV, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tiền Giang