.

Bác Hồ với ngày Tổng tuyển cử đầu tiên

Cập nhật: 09:56, 06/01/2021 (GMT+7)

Cách đây 75 năm, ngày 6-1-1946, một sự kiện trọng đại đã đi vào lịch sử nước ta như một mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển về thể chế dân chủ, mở ra một thời kỳ phát triển mới của đất nước, đó là ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội. Trải qua 75 năm với 14 nhiệm kỳ hoạt động, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Các thế hệ đại biểu Quốc hội luôn thể hiện và phát huy tốt tinh thần trách nhiệm, phẩm chất, trí tuệ, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân...

Báo Cứu Quốc số 130, ra ngày 31-12-1945 đăng bài viết: “Về ý nghĩa tổng tuyển cử” của Bác Hồ. Người đã chỉ rõ quyền bầu cử, ứng cử: “… Trong tổng tuyển cử, hễ là người muốn lo việc nước thì đều có quyền ứng cử, hễ là công dân thì đều có quyền đi bầu cử, không phân chia trai gái, giàu nghèo, tôn giáo, giai cấp, đảng phái, hễ là công dân Việt Nam thì đều có hai quyền đó”.

CHỦ TRƯƠNG TRIỆU TẬP ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU QUỐC DÂN

Tháng 10-1944, trước sự chuyển biến của tình hình thế giới có lợi cho sự nghiệp giải phóng của dân tộc Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho quốc dân đồng bào thông báo chủ trương triệu tập Đại hội đại biểu quốc dân để thành lập một cơ cấu đại biểu cho sự chân thành đoàn kết và hành động nhất trí của toàn thể quốc dân ta để tạo nên sức mạnh dân tộc bên trong và tranh thủ ngoại viện của quốc tế, nhằm chớp thời cơ thuận lợi thực hiện cho được mục tiêu độc lập, tự do.

Trong thư có đoạn viết: “... Chúng ta phải có một cái cơ cấu đại biểu... do một cuộc Toàn quốc đại biểu Đại hội gồm tất cả các đảng phái cách mệnh và các đoàn thể ái quốc trong nước bầu cử ra. Một cơ cấu như thế mới đủ lực lượng và oai tín, trong thì lãnh đạo công việc cứu quốc, kiến quốc, ngoài thì giao thiệp với các hữu bang”.

Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa I, Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau Tổng tuyển cử  ngày 6-1-1946, tại Nhà hát lớn Hà Nội.
Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa I, Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau Tổng tuyển cử ngày 6-1-1946, tại Nhà hát lớn Hà Nội.

Giữa năm 1945, cao trào kháng Nhật cứu nước đang diễn ra sôi nổi, nhận thấy cơ hội ngàn năm có một cho nhân dân ta giải phóng dân tộc đang đến gần, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị phải gấp rút triệu tập Đại hội đại biểu quốc dân để thành lập Chính phủ lâm thời cách mạng của nước Việt Nam.

Vì vậy, giữa tháng 8-1945, khi chủ nghĩa phát xít tuyên bố đầu hàng các nước Đồng minh không điều kiện và lực lượng cách mạng Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ trong cả nước, Hội nghị toàn quốc của Đảng đã họp tại Tân Trào (tỉnh Tuyên Quang) từ ngày 13 đến 15-8-1945 để quyết định phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước. Quốc dân đại hội cũng đã được tiến hành trong bối cảnh đó.

Chiều ngày 16-8-1945, tại đình Tân Trào (huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang), Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng bộ Việt Minh (Việt Nam độc lập Đồng minh hội) đã khai mạc Đại hội đại biểu quốc dân (nay gọi là Quốc dân Đại hội Tân Trào).

Tham dự Đại hội có hơn 60 đại biểu đại diện cho cả 3 miền Bắc - Trung - Nam, đại diện cho các ngành, các giới, các dân tộc, các đảng phái chính trị, các đoàn thể cứu quốc và một số Việt kiều ở Thái Lan và Lào. Đại hội tiến hành trong khi lệnh Tổng khởi nghĩa vừa phát đi, cho nên phải họp khẩn trương, “chớp nhoáng” để các đại biểu có thể về cùng các chiến sĩ ở địa phương lãnh đạo khởi nghĩa.

Tại Đại hội, đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Đông Dương đã đọc bản báo cáo, trong đó nhấn mạnh hai vấn đề lớn: Tổng khởi nghĩa và bầu Ủy ban dân tộc giải phóng. Đảng Cộng sản Đông Dương chủ trương lãnh đạo quần chúng nhân dân nổi dậy tước vũ khí của Nhật trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương, giành lấy chính quyền, đứng địa vị cầm quyền mà tiếp đón quân Đồng minh vào giải giáp quân Nhật trên đất Đông Dương.

Trên cơ sở đó, Đại hội đã tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng Cộng sản Đông Dương và Tổng bộ Việt Minh; đồng thời, nhất trí thông qua 10 chính sách của Việt Minh. Đại hội đã quyết định thành lập Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Đồng thời, Đại hội cũng quy định Quốc kỳ là lá cờ đỏ có ngôi sao vàng 5 cánh ở giữa, Quốc ca là bài “Tiến quân ca”. Ngày 17-8-1945, Đại hội bế mạc trong không khí tổng khởi nghĩa sôi sục.

Thay mặt Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc lời tuyên thệ: “Chúng tôi là những người được Quốc dân đại biểu bầu vào Ủy ban dân tộc giải phóng để lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân. Trước lá cờ thiêng liêng của Tổ quốc, chúng tôi nguyện kiên quyết lãnh đạo nhân dân tiến lên, ra sức chiến đấu chống quân thù, giành lại độc lập cho Tổ quốc. Dù phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, không lùi bước”.

Tối 5-1, Bác bảo đồng chí Vũ Kỳ (Thư ký của Bác Hồ): Ngày mai là ngày Tổng tuyển cử đầu tiên, chú đi cùng Bác, nhớ mang theo bút. Sáng sớm ngày 6-1-1946, đồng chí Vũ Kỳ cùng Bác đến bỏ phiếu ở số 10 phố Hàng Vôi (nay là phố Lý Thái Tổ). Trước đó mấy ngày, nhận danh sách những người ứng cử, Bác đọc rất kỹ để lựa chọn những người xứng đáng gánh vác việc nước. Sau đó, Bác đến thăm những nơi bỏ phiếu ở Hàng Bạc, Hàng Gai, Hàng Trống và một số nơi khác. Tổng tuyển cử đầu tiên thành công, đã bầu ra được những người có đủ tinh thần trách nhiệm, cùng toàn dân bước vào công cuộc xây dựng và chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Cả nước vui niềm vui Tổng tuyển cử thành công và vui chuẩn bị đón Tết độc lập đầu tiên.

Quốc dân Đại hội Tân Trào là một tiến bộ lớn trong lịch sử đấu tranh giải phóng của dân tộc ta, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng đánh giá. Đây là một Đại hội mang tầm vóc lịch sử của một Quốc hội, một cơ quan quyền lực nhà nước lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Ủy ban dân tộc giải phóng (tức Chính phủ cách mạng lâm thời) của nước Việt Nam được Quốc dân Đại hội bầu ra ngày 16-8-1945 là những người đại diện chân chính, hợp pháp duy nhất của nhân dân Việt Nam để thực hiện những quyết sách lớn của công cuộc cứu nước và kiến quốc.

Quốc dân Đại hội Tân Trào là mốc son trong lịch sử vẻ vang của cách mạng Việt Nam. Và như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “… Đó là một tiến bộ rất lớn trong lịch sử tranh đấu giải phóng của dân tộc ta từ ngót một thế kỷ nay. Đó là một điều khiến cho đồng bào ta phấn khởi và riêng tôi hết sức vui mừng.

ĐẾN NGÀY TỔNG TUYỂN CỬ ĐẦU TIÊN

Một ngày trước khi diễn ra cuộc Tổng tuyển cử, chiều 5-1-1946, trước hơn hai vạn đồng bào thủ đô Hà Nội đang mít tinh ủng hộ cuộc bầu cử, Bác Hồ đã nói: “Làm việc bây giờ là hy sinh phấn đấu, quên lợi riêng mà nghĩ đến lợi chung...”. Hướng về phía cử tri, Bác căn dặn: “Những ai muốn làm quan cách mạng thì không nên bầu. Ngày mai không ai ép, không ai mua, toàn dân sẽ thực hiện quyền dân chủ của mình”.

Hướng về phía các ứng cử viên, Bác nhắn nhủ: “Ngày mai dân ta sẽ tự do lựa chọn và bầu ra những người xứng đáng để thay mặt cho mình gánh vác việc nước. Ngày mai người ứng cử thì đông, nhưng số đại biểu được bầu thì ít, tất nhiên có người được cử, có người không được cử, những người trúng cử sẽ phải ra sức giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, ra sức mưu cầu hạnh phúc cho đồng bào, phải luôn luôn ghi nhớ và thực hành câu: Vì lợi nước, quên lợi nhà; vì lợi chung, quên lợi riêng”...

Trong thư gửi đồng bào toàn quốc nhân dịp đầu năm 1946, Bác gửi lời chào tới các chiến sĩ yêu quý đang gan góc chiến đấu ở các mặt trận. Bác nhắc: “Qua năm mới, chúng ta có nhiều công việc quan trọng phải làm”, trong đó phải hăng hái tham gia cuộc tuyển cử vào ngày 6-1-1946 để tổ chức một quốc hội đủ tinh thần và lực lượng thay mặt cho toàn dân.

Bác kiên quyết chỉ thị phải tổ chức sớm Tổng tuyển cử, vì qua Tổng tuyển cử thể hiện được trách nhiệm của những người thay mặt nhân dân gánh vác việc nước, đồng thời cũng thể hiện được lòng tin của toàn dân với Chính phủ. Và qua Tổng tuyển cử, Việt Nam còn muốn thông báo với toàn thế giới rằng, Việt Nam là một nước độc lập, Việt Nam kiên quyết đoàn kết chặt chẽ, kiên quyết chống bọn thực dân và kiên quyết giành quyền độc lập.

HỒNG LÊ (thực hiện)

.
.
.