Các ý tưởng sáng tạo khoa học dần áp dụng vào cuộc sống

Trong những năm qua, Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng tỉnh Tiền Giang (gọi tắt là Cuộc thi) do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh cùng các sở, ngành tỉnh và lãnh đạo UBND các huyện, thị, thành của tỉnh tổ chức đã góp phần thúc đẩy phong trào sáng tạo của học sinh ở các bậc học. Có thể nói, Cuộc thi đã tạo môi trường thuận lợi để các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành nhà sáng chế trong tương lai.

CÁC MÔ HÌNH ĐẠT HIỆU QUẢ CAO

Cuộc thi lần thứ XVI, năm 2023 - 2024 đã nhận được 1.636 mô hình, sản phẩm tham gia dự thi của các bậc học: Mầm non, tiểu học, THCS, THPT. Số lượng mô hình, sản phẩm tham dự Cuộc thi cao nhất là TP. Mỹ Tho 296 mô hình, sản phẩm và huyện Châu Thành 241 mô hình, sản phẩm…

Ban Giám khảo chấm điểm các mô hình, sản phẩm tham dự Cuộc thi.

Sau khi tổ chức chấm điểm, tổng kết và trao giải, Ban Tổ chức Cuộc thi cấp huyện xét chọn 121 mô hình, sản phẩm đạt giải cao tham dự Cuộc thi cấp tỉnh. Sau đó, Hội đồng Giám khảo đã chọn ra 37 mô hình, sản phẩm đạt điểm số cao được phân thành 2 bậc học để đề xuất xếp hạng, trao giải và đề nghị Ban Tổ chức xét trao thưởng.

Có 37 mô hình, sản phẩm của các tác giả, nhóm tác giả đoạt giải Đặc biệt, Nhất, Nhì, Ba theo các bậc học được Ban Tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh tặng Giấy khen kèm tiền thưởng. Trong đó, bậc mầm non đoạt 12 giải (1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 6 giải Khuyến khích); bậc tiểu học trở lên đoạt 25 giải (1 giải Đặc biệt, 2 giải Nhất, 3 giải Nhì, 7 giải Ba và 12 giải Khuyến khích).

Qua số lượng các tác phẩm, mô hình dự thi năm 2024 cho thấy, sức hút và sự lan tỏa của Cuộc thi. Có thể nhận thấy thanh niên, thiếu niên và nhi đồng trên toàn tỉnh đã thi đua cùng nhau sáng tạo, tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng về mẫu mã, tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường.

Qua đó cho thấy, khát khao trở thành những nhà sáng chế trong tương lai và quan trọng là các em đều mong muốn đóng góp ý tưởng của mình vào việc xây dựng, phát triển trên các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như quê hương tỉnh nhà.

Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Đồng Thị Bạch Tuyết, Thành viên Ban Giám khảo Cuộc thi đánh giá, các sản phẩm dự thi mỗi năm đều tiến bộ hơn, đặc biệt năm nay số lượng mô hình, sản phẩm nhiều hơn và chất lượng có chiều sâu hơn. Ban Giám khảo rất hài lòng, có sản phẩm phải hội ý, cân nhắc nhiều lần để đưa ra kết quả chính xác nhất, đúng đối tượng, mục đích, yêu cầu của Cuộc thi. Đặc biệt, bậc học mầm non có số lượng mô hình, sản phẩm tham gia dự thi rất lớn. Có thể nói, bậc học này rất đặc biệt so với các bậc học khác, thể hiện vai trò tập thể hơn là cá nhân do độ tuổi của các em. Qua hướng dẫn của thầy cô, các em tham gia sản phẩm với ý thức vừa học tập, vừa hưởng thụ, đúng với sở thích của các em khi tham gia Cuộc thi.

Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, Phó Trưởng Ban Tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh Nguyễn Thanh Hiền cho biết, công tác triển khai Cuộc thi đã được sự quan tâm lãnh đạo của UBND tỉnh, sự phối hợp, hỗ trợ tích cực của các thành viên Ban Tổ chức là lãnh đạo các sở, ngành tỉnh, lãnh đạo UBND các huyện, thành phố, thị xã.

Ngoài ra, vai trò của Ban Tổ chức Cuộc thi cấp huyện đã có tác động tích cực đối với sự thành công của Cuộc thi. Trong đó, với sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Tổ chức Cuộc thi cấp huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu, phối hợp các ngành liên quan, đơn vị trường học tích cực tuyên truyền, vận động các em học sinh ở độ tuổi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng đăng ký tham gia Cuộc thi.

Song song đó, Cuộc thi năm nay thu hút nhiều mô hình, sản phẩm được cải tiến từ các huyện, thị, thành tham gia; mặt bằng chất lượng cũng được đảm bảo, một số mô hình, sản phẩm đạt tiêu chí về tính mới, tính sáng tạo, tính thẩm mỹ, trình độ kỹ thuật, vật liệu thân thiện với môi trường, có khả năng ứng dụng vào thực tế cuộc sống và trong học tập.

Cuộc thi năm nay được tổ chức trong khoảng thời gian từ tháng 8-2023 đến tháng 5-2024 nhằm phù hợp cho công tác tuyên truyền, triển khai Cuộc thi tại các đơn vị trường học cũng như giúp các em học sinh có thể tiếp cận thông tin từ Cuộc thi và có thời gian triển khai ý tưởng, tạo ra mô hình, sản phẩm dự thi; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các trường trong việc xét khen thưởng giáo viên, học sinh có thành tích tham gia Cuộc thi vào dịp tổng kết năm học.

Cuộc thi tổ chức theo mô hình 2 cấp (cấp tỉnh và cấp huyện) đã thu hút nhiều tác giả ở độ tuổi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng ở 11 huyện, thành phố, thị xã tham dự. Đồng thời, Cuộc thi năm nay cũng có một số thay đổi, về mặt giải thưởng có tăng thêm số lượng các giải Nhì, Ba ở cấp tỉnh so với các năm trước và ở cấp huyện, thị, thành dự thi được phân bổ số giải thưởng không quá 30% trên tổng số lượng mô hình, sản phẩm theo thể lệ Cuộc thi.

Có thể nói, Cuộc thi đã khơi dậy tiềm năng của thanh niên, thiếu niên và nhi đồng - lứa tuổi năng động, sáng tạo, thích khám phá, tìm ra cái mới. Qua đó, tạo cơ hội để các em phát triển tư duy sáng tạo, giao lưu, học hỏi lẫn nhau trên nhiều lĩnh vực về khoa học sáng tạo.

ĐỂ CUỘC THI ĐI VÀO CHIỀU SÂU

Bên cạnh những kết quả đạt được, Cuộc thi lần thứ XVI, năm 2023 - 2024 vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như một số đơn vị trường học chưa thường xuyên tuyên truyền, vận động các em học sinh tham gia; việc phân công giáo viên hướng dẫn các em triển khai ý tưởng sáng tạo chưa phù hợp (không thuộc lĩnh vực chuyên môn của giáo viên).

Ban Tổ chức Cuộc thi thử nghiệm qui trình hoạt động mô hình đoạt giải xuất sắc

Bên cạnh đó, số lượng mô hình, sản phẩm tham dự cũng như khả năng sáng tạo chưa đồng đều ở các bậc học. Riêng đối với lực lượng thanh niên, thiếu niên ngoài trường học không có mô hình, sản phẩm tham gia dự thi.

Ngoài ra, về lĩnh vực dự thi, phần mềm tin học có số lượng hồ sơ tham gia ít, một số sản phẩm được tác giả thực hiện công phu nhưng phần thuyết minh trình bày còn sơ sài, chưa đầy đủ nội dung theo quy định. Một số mô hình, sản phẩm chưa thể hiện tính mới, tính sáng tạo, ý tưởng còn trùng lắp, khả năng ứng dụng không cao.

Trước những vấn đề còn hạn chế trên, đồng chí Nguyễn Thanh Hiền đề nghị lãnh đạo các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thị, thành tiếp tục quan tâm, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh trong triển khai Cuộc thi; đồng thời, chỉ đạo các ngành, trường học đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các em trong độ tuổi thanh niên, thiếu niên tích cực hưởng ứng và đăng ký tham dự Cuộc thi được tổ chức hằng năm.

Về phía Tỉnh đoàn Tiền Giang, cần chỉ đạo các đơn vị trực thuộc ở cấp huyện, cấp xã phối hợp với Ban Tổ chức Cuộc thi cấp huyện tích cực vận động thanh niên, thiếu niên ngoài nhà trường trong độ tuổi Đoàn đăng ký tham dự Cuộc thi.

Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo, cần có văn bản chỉ đạo các đơn vị trực thuộc là các trường THPT tích cực tham gia Cuộc thi nhiều hơn. Còn Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, thị, thành tham mưu UBND cùng cấp chỉ đạo ngành Văn hóa - Thông tin đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Cuộc thi.

Đồng thời, đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng Cuộc thi thông qua đặt hàng, giao chỉ tiêu cho các trường học thực hiện một số lĩnh vực dự thi mà trường có thế mạnh; đề xuất khen thưởng tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong tuyên truyền, vận động, hướng dẫn các em học sinh tham gia dự thi, cũng như khen thưởng các em học sinh có mô hình, sản phẩm đạt giải cao cấp huyện, cấp tỉnh, cấp quốc gia.

Ngoài cơ cấu, số lượng giải thưởng do tỉnh phân bổ, có thể đề xuất Ban Tổ chức Cuộc thi cấp huyện vận động nguồn kinh phí để khen thưởng bổ sung cho các em có mô hình, sản phẩm tiềm năng nhưng chưa đạt giải nhằm khuyến khích phong trào hoạt động sáng tạo trong lứa tuổi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng.

Ban Tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh tiếp tục triển khai Cuộc thi lần thứ XVII, năm 2024 - 2025 từ tháng 7-2024 đến tháng 5-2025; trong đó, cấp tỉnh sẽ ban hành Quyết định công nhận giải trước ngày bế giảng năm học để các đơn vị trường học biểu dương, khen thưởng giáo viên hướng dẫn và học sinh có mô hình, sản phẩm đạt giải vào dịp cuối năm học kết hợp phát động thi đua cho năm học mới.

Do đó, đề nghị Ban Tổ chức Cuộc thi cấp huyện gửi mô hình, sản phẩm dự thi cấp tỉnh đúng thời gian quy định.

TUẤN LÂM