Tăng giá và vấn nạn 'té nước" quá đà

Dư luận lo ngại việc dồn dập nhiều mặt hàng quan trọng tăng giá đầu năm sẽ đem đến một đợt tăng giá hàng hóa mới trong quý II và III /2019.

Cần kiểm soát hiện tượng “té nước” quá mức sau mỗi lần điều chỉnh giá điện và xăng.

Nửa cuối tháng 3/2019, giá điện đã tăng 8,36%, mới đây giá xăng dầu đã tăng khá mạnh với hơn 1000đ/lít xăng dầu, rồi đây một số mặt hàng trong năm có khả năng tiếp tục tăng giá như sách giáo khoa, dịch vụ y tế… Người tiêu dùng lo ngại là có cơ sở thực tế, vì mấy ngày nay, một số mặt hàng dịch vụ đã tăng lên, một bát phở, mỳ, cháo, giá gạo, giá thịt lợn sạch ở một số siêu thị, tiền cắt tóc, rửa xe máy... cũng đã tăng, tuy không cao, dao động khoảng 5-10% tùy loại hàng hóa dịch vụ. 

 

Chỉ có rau củ quả là có “giá mềm” xuống đôi chút, do thời tiết thuận lợi và đến mùa thu hoạch rộ. Các loại cước vận tại hành khách, taxi cũng chưa thấy có những động thái tăng giá, chắc họ còn đang tính toán về chi phí, điều chỉnh đồng hồ tính tiền, khoảng 300.000 – 400.000đ/xe và còn tính toán đến việc cạnh tranh với taxi công nghệ và các hãng taxi khác. Nhưng chắc chắn giá cước xe tải, xe khách các loại sẽ tăng nếu một vài tháng tới, giá xăng vẫn ở mức cao như hiện nay hoặc còn có thể tăng tiếp trong thời gian tới.

 

Một số chuyên gia có lo ngại tới việc tăng giá kiểu “té nước theo mưa”, cụm từ này nghe ra có vẻ hợp lý khi nhiều lần các mặt hàng đầu vào ở các mặt hàng tăng giá, tuy nhiên không phải hoàn toàn như vậy. Bởi vì, như chúng ta đều biết hàng hóa nào cũng phải “đụng chạm” tới chi phí vận chuyển, bảo quản và tiêu thụ. Như vậy, việc đẩy giá lên là tất yếu, điều quan trọng liệu có hiện tượng “té nước” quá mức hay không thì mới đáng trách.

 

Nhân câu chuyện tăng giá của điện xăng dầu vừa qua, chúng ta cũng có thể có nhiều cách để kìm hãm bớt tốc độ tăng giá của hàng hóa, giúp cho thị trường tiêu dùng hợp lý hơn, tránh những “cú sốc” không cần thiết.

 

Bài toán muôn thuở và là đầu tiên, đó là giải quyết quan hệ cung cầu. Ví dụ, giá cam sành miền Nam hiện nay vào ngày 07/04/2019 là 7.000 – 8.000đ/kg nhưng ở thị trường phía Bắc vẫn từ 35.000 – 50.000đ/kg, hệ thống phân phối vẫn tiếp tục có vấn đề với mặt hàng cam và những mặt hàng thiết yếu khác cho các gia đình.

 

Đường ăn cũng vậy, tồn kho rất lớn hiện nay đến mấy trăm nghìn tấn, đã có trường hợp phải xuất xưởng với giá 10.000 – 11.000đ/kg nhưng thị trường bán lẻ như chợ và siêu thị vẫn ở mức 20.000 – 22.000đ/kg. Nói như vậy là chúng ta phải tổ chức lại hệ thống phân phối, đưa nhanh hàng hóa từ nơi sản xuất tới nơi tiêu thụ lẻ, giảm bớt trung gian và chi phí bán lẻ bất hợp lý.

 

Cần tổ chức lại sản xuất theo chuỗi cung ứng, đảm bảo đầu ra cho sản xuất một cách hợp lý và đầu vào cho người tiêu dùng với giá cả chấp nhận được. Bàn tay của các cơ quan quản lý nhà nước cần có những biện pháp mạnh mẽ, hiệu quả để tổ chức lại sản xuất, thị trường, mạng lưới phân phối, cung cấp thông tin đầy đủ, rộng rãi, dễ nhận biết cho các chủ thể tham gia sản xuất kinh doanh trên thị trường, về lâu dài, cần tổ chức các trung tâm giao dịch hàng hóa, nông sản thực phẩm, các chợ đầu mối để buôn bán một cách công khai minh bạch, cạnh tranh một cách bình đẳng, góp phần giảm bớt tốc độ tăng giá không cần thiết như hiện nay và trong tương lai tiếp theo của thị trường nội địa Việt Nam.