Về thăm căn cứ Trung ương Cục miền Nam

Căn cứ Trung ương Cục miền Nam còn được biết tới với tên gọi khác là R. Đây là cơ quan cao nhất, có nhiệm vụ lãnh, chỉ đạo trực tiếp trong cuộc kháng chiến chống Mỹ ở miền  Nam. Với tầm vóc và ý nghĩa lịch sử to lớn, khu di tích căn cứ Trung ương Cục miền Nam đã được đầu tư, phục dựng lại như nguyên bản.

Căn cứ Trung ương Cục miền Nam có diện tích khoảng 70ha, nằm trong rừng Rùm Đuôn phía Bắc tỉnh Tây Ninh, sát biên giới Việt Nam - Campuchia, cách thị xã Tây Ninh khoảng 60km, thuộc địa bàn xã Tân Lập, huyện Tân Biên.

Con đường mòn bây giờ được tráng bê tông dẫn sâu vào căn cứ.

Con đường nhỏ quanh co uốn lượn, dẫn khách tới thăm khu nhà lá đơn sơ ẩn mình trong những lùm cây rậm rạp, được phục chế lại theo nguyên bản, có sự đóng góp ý kiến của những người đã từng công tác tại đây, bao gồm: Nhà hội họp tập thể, nhà ở của các cán bộ cao cấp, nhà ở của chiến sĩ và các ban, ngành.

Nhà làm việc đồng chí Nguyễn Chí Thanh.

Đây là nơi mà các đồng chí Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Chí Thanh, Phạm Hùng, Võ Văn Kiệt, Phạm Thái Bường, Phan Văn Đáng, Phạm Văn Xô, Trần Nam Trung… đã từng sống và làm việc.

Nhà làm việc đồng chí Nguyễn Văn Linh.

Tất cả những căn nhà này đều có đặc điểm nổi bật là không có kèo, không lót đòn tay và được dựng bằng tre, gỗ, mái lợp lá trung quân (một loại lá rất dai, bền, khó bị mục bởi mưa nắng và không bắt lửa).

Các vật dụng cần thiết phục vụ cho các đồng chí như: tài liệu, túi da, bút, đài, đèn...

Trong nhà, các vật dụng mà các đồng chí đã từng sử dụng trong những năm tháng kháng chiến như: chõng tre, tủ, kệ, bàn, ghế, tài liệu, túi da, bút, đài, đèn … đều được để đúng vị trí như trước đây. Bên cạnh mỗi căn nhà là một hầm chữ A nửa chìm, nửa nổi. Các hầm này được nối với nhau bởi hệ thống giao thông hào liên hoàn dài hàng chục cây số, đan xen như mạng nhện.

Cạnh giường nằm là giao thông hào phòng khi bất trắc.

Đến với căn cứ Trung ương Cục miền Nam, du khách còn có dịp thăm hệ thống bếp lửa Hoàng Cầm. Gọi là bếp lửa Hoàng Cầm là bởi, trong thời gian Hoàng Cầm là anh nuôi, ông đã nghĩ ra một loại bếp lửa theo kiểu hang chuột mà khi đun nấu không có khói nhằm tránh sự phát hiện của địch.

Giao thông hào rộng khắp khu căn cứ

Bếp được đào sâu xuống lòng đất, có các ống dẫn khói, hầm phụ chứa khói và nhiều rãnh nhỏ để thoát khói. Trên các đường rãnh có phủ nhiều lá cây. Khi đốt lửa, áp suất không khí sẽ đẩy khói bay theo đường dẫn vào hầm chứa khói, sau đó khói tiếp tục tỏa ra theo các đường rãnh, gặp lá cây chỉ bay nhẹ như những làn sương mỏng. Bếp lửa Hoàng Cầm đáp ứng được một trong 3 yêu cầu bí mật đặt ra trong căn cứ cách mạng, đó là: “đi không dấu, nấu không khói, nói không tiếng”.

Nhà trưng bày di tích lịch sử.

Điểm dừng chân cuối cùng trong hành trình du lịch về nguồn của du khách là nhà trưng bày di tích lịch sử với khoảng 1.000 hình ảnh, hiện vật về đời sống sinh hoạt và chiến đấu của các chiến sĩ cách mạng tại chiến khu xưa, tiêu biểu là: Mô hình căn nhà lá của cố Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, chiếc bàn làm việc của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, xe đạp của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, súng tự tạo mang tên “Ngựa trời” … Tại đây còn có sa bàn về toàn bộ khu căn cứ giúp người xem có thể hình dung khái quát chiến khu xưa.

Với những giá trị đặc biệt của di tích, ngày 10-5-2012, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam là Di tích quốc gia đặc biệt (Quyết định số 548/QĐ-TTG).

BẢO LAM