Anh hùng dân tộc Trương Định và những bài học vô giá

(ABO) Trong hai ngày 19 và 20-8 hằng năm là dịp để người dân mọi miền đất nước về thắp hương và viếng thăm Đền thờ, Lăng mộ Anh hùng dân tộc (AHDT) Trương Định tại huyện Gò Công Đông và TX. Gò Công (tỉnh Tiền Giang), đặc biệt là những đoàn khách đến từ tỉnh Quảng Ngãi, TP. Hồ Chí Minh.

Đây là sự kiện văn hóa lớn không chỉ của người dân Tiền Giang. Bởi, cách đây vài năm, TX. Gò Công đã tổ chức Lễ đón nhận Bằng tôn vinh giá trị kỷ lục Việt Nam, với 3 công trình được tôn vinh gồm: Đền thờ và lăng AHDT Trương Định, tượng đài Trương Định và quyển sách gỗ mộc bản “Tiểu sử Trương Định” bằng 3 thứ tiếng.

Đặc biệt, năm 2016 Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã công nhận Lễ hội Trương Định là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Các sự kiện này đã góp phần nâng cao giá trị di sản lịch sử, văn hóa cho thế hệ kế thừa, niềm tự hào về tấm gương kiên trung, bất khuất của Trương Định, mà còn có ý nghĩa để giáo dục truyền thống yêu nước của ông cha ta cho các thế hệ mai sau.

Nghi thức Giỗ AHDT Trương Định.

Nhưng điều quan trọng hơn là những bài học mà AHDT Trương Định đã để lại cho thế hệ hôm nay và mai sau. Trong trao đổi gần đây Nhà sử học Nguyễn Khắc Thuần cho rằng, có nhiều yếu tố rất đặc biệt xoay quanh AHDT Trương Định.

Trước hết phải nhận thấy được rằng, Gò Công là quê của ông Phạm Đăng Hưng, thân sinh của bà Phạm Thị Hằng tức Từ Dụ Thái Hậu (thân mẫu của vua Tự Đức). Lúc bấy giờ nói yêu nước phải gắn với tôn kính vua Tự Đức. Tuy nhiên, câu hỏi đang đặt ra là làm sao vừa đánh Pháp vừa triệt tiêu tư tưởng bạc nhược của Tự Đức. Đó là điều rất khó nhưng Trương Định đã làm được.

Bởi vì Trương Định đã theo lòng dân. Nguyễn Đình Chiểu đã viết rất hay: Bởi lòng chúng chẳng nghe thiên tử chiếu, đón ngăn mấy dặm mã tiền/ Theo bụng dân phải chịu tướng quân phù, gánh vác một vai khổn ngoại. Giữa dân và nước, Trương Định đã chọn dân. Đất nước lâm nguy, chọn dân tức là chọn đối tượng quyết định vận mệnh của dân tộc, từ bỏ ảnh hưởng của hoàng đế để đi theo lòng dân. Đó là sự chọn lựa rất sáng suốt, rất đúng đắn và lịch sử đời đời trân trọng.

Hằng năm, đông đảo người dân đến thắp hương tại Đền thờ, Lăng mộ AHDT Trương Định tại TX. Gò Công.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Thuần, đối với người Tiền Giang nói chung và Gò Công nói riêng, đăc biệt là tuổi trẻ cần phải lưu ý mấy vấn đề. Nói đến Trương Định là nói đến một người có năng lực, có ý chí và có nghệ thuật tổ chức khẩn hoang. Tên tuổi của Quản cơ Trương Định đã gắn liền với sự nghiệp tổ chức khẩn hoang của ông.

Ngày xưa chỉ có khẩn hoang, ngày nay tuổi trẻ có quá nhiều công việc để làm. Làm việc gì cũng được miễn là việc đó ích nước lợi nhà. Bài học đầu tiên của Trương Cầm (thân sinh của Trương Định) và của Trương Định bắt đầu từ đó. Hơn nữa những người đi theo Trương Định cũng là những người thể hiện được điều đó.

Bài học thứ hai là khi vận nước lâm nguy thì thái độ trang nghiêm nhất, đúng đắn nhất là cầm lấy vũ khí để mà cứu nước. Lúc bấy giờ giữa anh hùng và phản bội, giữa cao thượng và thấp hèn thể hiện một cách rất rõ ở chỗ ai dám hoặc không dám chống kẻ thù của dân tộc. Trương Định là người nêu cao nghĩa khí, cầm vũ khí để chống lại quân xâm lăng. Bài học đó đối với tuổi trẻ hiện nay là chúng ta không thể tách biệt ra khỏi vận mệnh của dân tộc, phải có trách nhiệm với dân tộc, thực hiện trách nhiệm bằng tất cả khả năng và điều kiện riêng của mình. Lúc này kẻ thù xâm lăng không còn nữa nhưng sự đói nghèo thực sự là kẻ thù.

Có một thời như thời Trương Định ai không thấy mất nước là một nỗi nhục kẻ đó không đáng sống. Có một thời như thời hôm nay ai không thấy đói nghèo là một nỗi nhục kẻ đó cũng không đáng sống. "Tuổi trẻ luôn phải làm giàu cho quê hương, làm giàu cho đất nước. Nhưng làm giàu không phải với bất cứ giá nào mà phải làm giàu một cách đàng hoàng. Làm giàu để không thể chỉ đem lại giá trị kinh tế mà còn đem lại những giá trị về trí thức và văn hóa cho đời sau. Đó là bài học cốt lõi từ Trương Định mà chúng ta rút ra"- Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Thuần chia sẻ.

Trải qua 159 năm kể từ khi AHDT Trương Định tuẫn tiết, những bài học lớn vẫn còn giữ nguyên giá trị. Điều này nhằm nhắc nhớ thế hệ nôm nay và mai sau về những cống hiến, hy sinh của các bậc tiền nhân đi trước trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước.

TA