Xe Buýt công cộng: Cần tạo "cú hích" đủ mạnh

Xe buýt là phương tiện vận tải khách công cộng góp phần giảm áp lực lên hạ tầng giao thông, giảm được phương tiện cá nhân, qua đó hạn chế tai nạn giao thông. Thế nhưng, lâu nay phương tiện này chỉ được khai thác sử dụng mà chưa được quan tâm đầu tư, thay mới; có phương tiện sản xuất từ năm 1960 nhưng đến nay vẫn tiếp tục hoạt động.

Nhiều xe buýt của Tiền Giang đã xuống cấp. Ảnh: VĂN THẢO

NHIỀU YẾU KÉM

Vấn đề xe buýt chất lượng kém đã được đại biểu, cử tri phản ánh qua nhiều kỳ họp HĐND tỉnh, nhưng đến nay tình trạng này chưa có chuyển biến nhiều. Tiếp tục đề cập vấn đề này, tại Kỳ họp thứ 7, HĐND tỉnh vừa qua, đại biểu Đoàn Thị Thanh Khỏi chất vấn: Tại Kỳ họp thứ 4, HĐND tỉnh, liên quan đến tình trạng các xe buýt công cộng xuống cấp, chất lượng dịch vụ còn kém, Sở Giao thông - Vận tải (GT-VT) có đề ra giải pháp thay thế những xe buýt đã xuống cấp bằng xe mới có chất lượng hơn, bình quân mỗi tuyến thay đổi 20% tổng số phương tiện mỗi năm, đến năm 2020 tuổi đời bình quân của phương tiện trên tuyến không quá 10 năm.

Tuy nhiên, từ Kỳ họp thứ 4 đến nay, việc thực hiện các giải pháp do Sở GT-VT đề ra chưa hiệu quả, chất lượng dịch vụ chưa cải thiện. Hiện nay, có những xe buýt sản xuất từ năm 1960 vẫn tiếp tục hoạt động gây bức xúc khi hành khách tham gia dịch vụ giao thông này.

Ngay sau Kỳ họp thứ 7, HĐND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Hưởng đã có buổi làm việc với các sở, ngành, địa phương… về việc nâng cao chất lượng xe buýt. Tại đây, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu: Sở GT-VT xây dựng, định hướng lại việc phát triển xe buýt đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh; cho kiểm tra lại các tuyến xe buýt đảm bảo công khai, minh bạch, có biện pháp giáo dục nhân viên tuân thủ các quy định pháp luật, đạo đức nghề nghiệp. Lực lượng Cảnh sát giao thông, Thanh tra giao thông tiếp tục ra quân tuyên truyền, xử lý các trường hợp vi phạm. Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh còn đề nghị các đơn vị kinh doanh, vận tải xe buýt có đam mê nghề nghiệp, nghiên cứu năng lực tài chính, cố gắng đổi dần xe mới; có khó khăn đề xuất UBND tỉnh sẽ hỗ trợ việc vay vốn để mua xe mới. Đây là giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo “cú hích” đủ mạnh cho việc nâng cao chất lượng xe buýt…

Đồng quan điểm với đại biểu Khỏi, đại biểu Lê Thị Thanh Nhàn bức xúc: “Tôi đã từng đi xe buýt trên tuyến Cái Bè - Mỹ Tho, Mỹ Thuận - Mỹ Tho và chứng kiến tình trạng xe buýt xuống cấp, tài xế tranh giành rước khách chạy rất ẩu làm cho hành khách lo lắng, bức xúc, chưa kể trang phục nhân viên xốc xếch, rất phản cảm”.

Để cảm nhận rõ hơn những gì đại biểu mô tả, chúng tôi đón chuyến xe buýt tuyến Mỹ Tho - Mỹ Thuận (mã số 01). Lúc ấy đã là 15 giờ, bên ngoài trời nắng gắt, xe lại không có máy lạnh, có nhiều mùi khó ngửi.

Bên trong xe, nhiều dãy ghế đã bị bong tróc, vỏ nệm trông rất nhếch nhác. Dưới sàn xe, gầm ghế là nơi để hàng hóa ký gửi.  Một hành khách đi cùng xe cho biết, dù không được thoải mái lắm nhưng anh cũng phải chọn đi bằng phương tiện này.

Bởi không đi phương tiện này, anh chỉ còn cách mua vé xe chất lượng cao với giá khá đắt, hoặc phải đi bằng mô tô. Người này mong muốn thời gian tới chất lượng xe buýt sẽ được nâng lên để hành khách thoải mái hơn khi chọn phương tiện công cộng này.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 6 đơn vị khai thác vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, trong đó có 2 doanh nghiệp và 4 hợp tác xã. Toàn tỉnh có 4 tuyến xe buýt nội tỉnh và 6 tuyến liên tỉnh, với 68 xe nội tỉnh và 123 xe liên tỉnh. Trên địa bàn tỉnh có hơn 300 biển báo, điểm dừng xe buýt đón, trả khách; 25 nhà chờ được lắp đặt.

Thế nhưng, ai đã từng đi xe buýt cũng có thể cảm nhận được rằng, phần lớn các xe buýt đang hoạt động các tuyến nội tỉnh, liên tỉnh đều đã cũ (dù về cơ bản vẫn đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật bảo đảm điều kiện vận chuyển hành khách an toàn).

SẼ CÓ PHƯƠNG TIỆN MỚI

Tại phiên giải trình, chất vấn và trả lời chất vấn, Giám đốc Sở GT-VT Trần Văn Bon đã nhận khuyết điểm về việc chậm triển khai cải thiện chất lượng xe buýt. Đồng chí cho biết, thời gian qua UBND tỉnh đã chủ trì nhiều cuộc họp với các doanh nghiệp vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt và giao Sở GT-VT khẩn trương triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng xe buýt trên địa bàn tỉnh.

Thực hiện chỉ đạo trên, Sở GT-VT đã ban hành Kế hoạch 2036 ngày 21-9-2017 về việc triển khai thực hiện Đề án Nâng cao chất lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2017 - 2020; trong đó, đề ra chỉ tiêu, lộ trình đổi mới phương tiện đạt 20%/năm.

Sở GT-VT đã ban hành Quyết định 899 ngày 12-6-2018 về Quy chế phối hợp kiểm tra, giám sát hoạt động xe buýt trên địa bàn tỉnh. Sở cũng đã thành lập Tổ giám sát hoạt động của xe buýt và tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm để nâng cao chất lượng xe buýt trên địa bàn tỉnh.

Đặc biệt, các ngành chức năng đã tăng cường thực hiện công tác kiểm tra xử lý vi phạm đối với phương tiện vận tải này. Cụ thể, từ đầu năm 2018 đến hết tháng 11-2018, lực lượng Thanh tra Sở GT-VT đã kiểm tra xử lý vi phạm đối với hoạt động vận tải hành khách bằng xe buýt và đã xử phạt vi phạm hành chính 65 vụ, phạt thành tiền trên 31 triệu đồng.

Sở GT-VT đã yêu cầu các đơn vị vận tải phải có kế hoạch và cam kết hằng năm thay đổi những phương tiện đã xuống cấp bằng phương tiện mới có chất lượng tốt hơn, bình quân mỗi năm mỗi tuyến thay đổi 20%/tổng số phương tiện, để đến năm 2020 tuổi đời bình quân của phương tiện không quá 10 năm.

Đối với các tuyến xe buýt mở mới, các xe buýt thay thế, bổ sung trên các tuyến đang hoạt động phải đảm bảo niên hạn sử dụng của phương tiện không quá 10 năm.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế như: Còn tồn tại các phương tiện chất lượng thấp, tuổi đời phương tiện hơn 10 năm, thái độ, tác phong của lái xe, nhân viên chưa tốt. Lộ trình đổi mới phương tiện còn nhiều khó khăn do các doanh nghiệp khó khăn về tài chính. Về cơ chế, chính sách để hỗ trợ hoạt động vận tải hành khách bằng xe buýt chưa ban hành được vì chờ xin ý kiến của Bộ Tư pháp…

Trong thời gian tới, trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở GT-VT sẽ cương quyết yêu cầu các đơn vị vận tải thực hiện nâng cấp xe buýt để phục vụ người dân đi lại tốt hơn.

Đồng thời, ngành tăng cường giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động của xe buýt; chỉ đạo các Trung tâm Đăng kiểm trên địa bàn tỉnh siết chặt chất lượng công tác đăng kiểm xe buýt.

Đối với các doanh nghiệp không đáp ứng yêu cầu nâng cấp phương tiện thì xem xét thu hồi tuyến và kêu gọi các doanh nghiệp đủ năng lực tài chính, kinh nghiệm quản lý vận tải bằng xe buýt nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

HOÀI THU - VĂN THẢO