Ngoại giao vaccine - Bài học kinh nghiệm để thúc đẩy ngoại giao kinh tế

Chúng ta cần rút ra những bài học kinh nghiệm quý từ công tác ngoại giao vaccine để tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực ngoại giao kinh tế phục vụ phục hồi nhanh và phát triển bền vững hiện nay. Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị tổng kết công tác ngoại giao vaccine và bài học kinh nghiệm để thúc đẩy công tác ngoại giao kinh tế trong tình hình mới được tổ chức chiều 30/11 tại Trụ sở Chính phủ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu khai mạc Hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam; Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn – Tổ trưởng Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vaccine. Hội nghị được truyền trực tuyến tới điểm cầu 24 địa phương trong nước và 94 cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài.

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, cách đây hơn 1 năm, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 128/NQ-CP về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19 với biện pháp chuyên môn, cụ thể là vaccine. Việc chuyển hướng đó cho đến nay được chứng minh là đúng đắn, kịp thời. Từ việc tăng trưởng âm trong quý III/2021, sau đó, kinh tế dần lấy lại đà tăng trưởng, kiểm soát an toàn dịch bệnh. Có được Nghị quyết 128 là do trước đó, chúng ta đã đưa ra Chiến lược vaccine, gồm 3 nội hàm: thành lập Quỹ Vaccine phòng, chống dịch Covid-19; tiến hành ngoại giao vaccine: lập Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vaccine với nòng cốt là Bộ Ngoại giao; tiến hành Chiến dịch tiêm chủng vaccine miễn phí lớn nhất từ trước tới nay.

Hội nghị được kết nối tới 93 điểm cầu truyền hình.

Kết quả là chuyển biện pháp phòng, chống dịch từ biện pháp hành chính sang biện pháp khoa học, chuyên môn, “đúng và trúng”; cái khó lúc đó là có đủ nguồn vaccine. Qua đây, chúng ta thấy công tác ngoại giao phục vụ đường lối phát triển kinh tế-xã hội là hết sức quan trọng, đó là nhờ chúng ta biết tận dụng các công cụ để thực hiện; trên cơ sở đó chúng ta tổng kết công tác ngoại giao vaccine để chúng ta cùng nhìn lại những việc đã làm được cũng như chưa làm được thời gian qua, xác định nguyên nhân, rút ra những bài học kinh nghiệm quý để không chỉ áp dụng cho công tác ngoại giao vaccine mà tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực ngoại giao kinh tế phục vụ phục hồi nhanh và phát triển bền vững hiện nay.

* Tại hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết, dưới sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Bộ Chính trị và Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, sự tham gia trực tiếp của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, sự vào cuộc khẩn trương, quyết liệt, đồng bộ của các bộ, ngành, Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, sự ủng hộ, đồng lòng của doanh nghiệp và nhân dân, chiến dịch ngoại giao vaccine đã được triển khai quyết liệt, thần tốc, thành công vượt kỳ vọng, được cộng đồng quốc tế và nhân dân ghi nhận và đánh giá cao.

Các đồng chí lãnh đạo cấp cao đã có hơn 130 cuộc điện đàm, tiếp xúc, trao đổi; gửi hơn 100 thư tới lãnh đạo các nước, tổ chức quốc tế và tập đoàn sản xuất vaccine để vận động, thúc đẩy chuyển giao vaccine cho Việt Nam. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Bộ trưởng và lãnh đạo các Bộ Ngoại giao, Y tế, Quốc phòng, Công an, các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp liên quan cũng đã có hàng trăm cuộc trao đổi, điện đàm, làm việc, gửi thư với các tổ chức, cá nhân nước ngoài liên quan, đồng thời tổ chức triển khai liên tục các hoạt động đồng bộ để tiếp cận các nguồn vaccine nhanh nhất và sớm nhất có thể.

Trong tổng thể chiến dịch ngoại giao vaccine, Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vaccine do Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn là Tổ trưởng cùng thành viên là lãnh đạo các bộ, ngành liên quan, dưới sự chỉ đạo quyết liệt, thường xuyên và trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ, đã làm tốt công tác tham mưu và tổ chức triển khai các hoạt động ngoại giao vaccine với tinh thần khẩn trương, hiệu quả và trách nhiệm cao.

Kết quả là, về vaccine, đến tháng 6/2021, Việt Nam mới có 4,3 triệu liều thì đến hết năm 2021, ta đã tiếp nhận hơn 192 triệu liều, vượt 30% chỉ tiêu 150 triệu liều theo Nghị quyết 21/NQ-CP của Chính phủ. Đến ngày 11/9/2022, Việt Nam đã nhận hơn 258 triệu liều, trong đó nguồn viện trợ đạt gần 120 triệu liều, chiếm gần 50%, tiết kiệm cho ngân sách nhà nước hơn 900 triệu USD (tương đương gần 23 nghìn tỷ đồng).

Về trang thiết bị y tế, hơn 30 quốc gia, vùng lãnh thổ, các tổ chức quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hỗ trợ các trang thiết bị y tế với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD (tương đương 2 nghìn tỷ đồng). Và thuốc điều trị, ta đã kịp thời tiếp cận, vận động, nhập khẩu các loại thuốc điều trị mới nhất được sản xuất, phục vụ nhu cầu điều trị trong nước.

Về hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, ta thúc đẩy Tập đoàn AstraZeneca đầu tư 90 triệu USD phát triển lĩnh vực dược phẩm tại Việt Nam; một số doanh nghiệp trong nước đã ký các thỏa thuận hợp tác đóng gói vaccine, hợp tác nghiên cứu và phát triển vaccine công nghệ mRNA; Việt Nam cũng là một trong 5 nước được WHO công bố chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine mRNA.

Có thể khẳng định, chiến dịch ngoại giao vaccine đã hết sức thành công, giúp “xoay chuyển tình thế”, đưa Việt Nam trở thành một trong ít quốc gia “đi sau về trước” trong triển khai tiêm chủng, một trong những quốc gia quyết định chuyển chiến lược ứng phó dịch bệnh sớm nhất tại khu vực.

Với nỗ lực thực hiện quyết liệt Chiến lược tiêm chủng, từ một nước có tỷ lệ tiêm nằm trong số các nước thấp nhất khu vực, Việt Nam đã trở thành nước có số lượng tiêm, tốc độ tiêm và tỷ lệ bao phủ vaccine cao hàng đầu thế giới. Tờ Financial Times đánh giá Việt Nam là nước có tỷ lệ bao phủ vaccine cao thứ 4 thế giới, chỉ sau Cuba, Brunei và Chile (những nước quy mô dân số từ hơn 400 nghìn đến dưới 20 triệu người).

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn báo cáo về công tác triển khai ngoại giao vaccine và các bài học kinh nghiệm.

Thành công của công tác ngoại giao vaccine có ý nghĩa quan trọng về nhiều mặt. Trước hết, quyết sách đúng đắn, kịp thời cùng sự tham gia trực tiếp, ngày đêm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, lãnh đạo các bộ, ngành để vận động vaccine nhanh nhất, nhiều nhất, sớm nhất, tiêm chủng miễn phí cho nhân dân đã tiếp tục củng cố hơn nữa niềm tin của nhân dân đối với chế độ chính trị của ta, khẳng định tính ưu việt của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, luôn đặt lợi ích, sức khỏe, hạnh phúc của nhân dân lên trên hết.

Thứ hai, thành công của ngoại giao vaccine và Chiến lược vaccine là điều kiện tiên quyết để chúng ta chuyển sang thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Các tổ chức quốc tế đều đánh giá, một trong những nguyên nhân quan trọng nhất để Việt Nam trở thành nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất khu vực là do đã sớm kiểm soát hiệu quả dịch bệnh và mở cửa để phục hồi và phát triển kinh tế.

Thứ ba, thành công của công tác ngoại giao vaccine tiếp tục truyền tải hình ảnh về một đất nước Việt Nam kiên cường, ý chí, đoàn kết, tương thân tương ái, với những “sức mạnh mềm” được bạn bè quốc tế nể phục.

Theo nhandan.vn