Hội nghị lịch sử của ASEAN và vai trò Việt Nam

 

Với Tuyên bố “Tầm nhìn về ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: Vượt lên các thách thức và duy trì tăng trưởng” và Tuyên bố ASEAN về Phát triển nguồn nhân lực cho một thế giới công việc đang đổi thay, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 và các hội nghị liên quan đã thành công tốt đẹp khi 10 nước ASEAN thể hiện sự đồng lòng, nhất trí phối hợp để ứng phó hiệu quả với đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19, đồng thời thúc đẩy phục hồi kinh tế - xã hội trong khu vực.

 

Đánh giá về vai trò của Việt Nam, lãnh đạo nhiều nước cũng như dư luận quốc tế đều cùng chung nhận định Việt Nam đã hoàn thành tốt nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN trong 6 tháng vừa qua.

 

 

Theo TTXVN, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi khẳng định trên cương vị Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đã làm được nhiều việc và "thể hiện tầm lãnh đạo mạnh mẽ trong việc dẫn đầu một phản ứng tập thể của khu vực trước đại dịch", đồng thời đánh giá cao sự đóng góp của Việt Nam, đặc biệt là việc giúp đỡ một số nước thành viên ASEAN cũng như một số nước đối tác đối thoại trong việc ứng phó với đại dịch.

 

Ông nhấn mạnh dưới sự lãnh đạo của Việt Nam, các công việc cũng đang được tiến hành nhằm thiết lập “Quỹ ASEAN ứng phó với dịch COVID-19”, kho dự trữ vật tư y tế, và quy trình vận hành tiêu chuẩn trong các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng. Việt Nam cũng đã khởi động các cuộc thảo luận về Tầm nhìn ASEAN sau năm 2025. Đây là điều rất quan trọng, giúp ASEAN gắn kết và thích ứng tốt hơn trong tiến trình hội nhập khu vực, đồng thời thích nghi với trạng thái “bình thường mới” hiện nay và rút ra các bài học quan trọng.

 

Giới chức các nước cũng đặc biệt đề cao thành công của hội nghị và vai trò của Việt Nam. Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith đã đánh giá tích cực thành công của ASEAN trong thời gian qua, trong khi Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Lào Thongphane Savanphet khẳng định Việt Nam đã làm tốt vai trò Chủ tịch ASEAN từ đầu nhiệm kỳ tới nay.

 

Theo Trưởng SOM ASEAN của Lào, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng Việt Nam đã dẫn dắt các nước ASEAN cùng hợp tác chống lại đại dịch COVID-19 cũng như trong các hoạt động khác. Ngoài ra, Việt Nam cũng tổ chức thành công các cuộc họp với các đối tác ngoài khu vực và đối tác đối thoại. Ông bày tỏ tưởng dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN sẽ tiếp tục tiến tới và thực hiện thành công các sáng kiến và các thỏa thuận khác nhau mà các bên đã đưa ra trong năm nay.

 

Chia sẻ đánh giá tương tự, Thủ tướng Campuchia Samdec Hun Sen khẳng định hội nghị cấp cao ASEAN lần này phản ánh năng lực của Việt Nam trong dẫn dắt ASEAN, bất chấp những khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra.

 

 

Giới chuyên gia và truyền thông quốc tế đặc biệt ấn tượng với sự chủ động và trách nhiệm của Việt Nam trong việc điều phối, dẫn dắt ASEAN cùng vượt qua những thách thức chung, đặc biệt là dịch COVID-19, cuộc khủng hoảng mang tính toàn cầu hiện nay.

 

Hãng thông tấn Malaysia (Bernama) vừa có bài viết với tựa đề “Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 đi vào lịch sử trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19”.

 

Bài viết nêu rõ bất chấp việc lãnh đạo các nước ASEAN không thể gặp gỡ trực tiếp nhau tại Việt Nam lần này, không thể thực hiện nghi thức bắt tay chéo nhau như thường lệ, song các hội nghị và tương tác vẫn diễn ra gần như bình thường và đầy hào hứng.

 

Bài viết nhấn mạnh, dưới sự chủ trì của Việt Nam, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 với chủ đề “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng” đã chứng kiến các nhà lãnh đạo thảo luận hàng loạt vấn đề mà khu vực quan tâm, trong đó trọng tâm là yêu cầu phải có một kế hoạch hồi phục toàn diện giai đoạn hậu đại dịch cho cả khối.

 

Đánh giá cao bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với tư cách người chủ trì hội nghị, Bernama đã trích dẫn lại một số ý kiến quan trọng. Thủ tướng Chính phủ Việt Nam mong muốn hội nghị cấp cao lần này là cơ hội để các quốc gia thành viên ASEAN khẳng định lại tinh thần đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và cam kết vượt qua khó khăn, tiếp tục tiến về phía trước.

 

Bài báo cũng đánh giá cao việc lần đầu tiên các nhà lãnh đạo ASEAN tham dự một phiên họp đặc biệt về việc tăng quyền cho phụ nữ trong thời đại kỹ thuật số. Điều này thể hiện cam kết của các nhà lãnh đạo khu vực về việc thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao vai trò của phụ nữ trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

 

Trước Hội nghị cấp cao ASEAN, trang rsis.edu.sg của Singapore đã có bài viết nhận định về vai trò của Việt Nam trong việc thúc đẩy ASEAN gắn kết và chủ động ứng phó. Theo bài viết, với chủ đề ASEAN năm nay là “Gắn kết và Chủ động thích ứng”, Việt Nam đang xử lý hiệu quả các thách thức khi đảm đương vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 với nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu là vận động ASEAN hướng tới một chiến lược chung đối phó với dịch COVID-19.

 

Với khả năng điều phối điêu luyện và khéo léo, hướng dẫn các nước thành viên kiểm soát các thách thức đang cùng đối mặt, Việt Nam đã thể hiện một sự khẳng định mạnh mẽ đầy quyết tâm để hướng đến một ASEAN “Gắn kết và Chủ động thích ứng”, giống như những gì từng làm trước đây.

 

 

Chuyên gia phân tích cao cấp tại Viện Chính sách chiến lược Australia Huong Le Thu (Lê Thu Hương) nêu rõ các nước thành viên ASEAN tin tưởng vào năng lực ngoại giao của Việt Nam, ngay cả trong hoàn cảnh phải tổ chức hội nghị theo hình thức trực tuyến và thiếu sự chuẩn bị. Việt Nam đã chứng tỏ là một nước chủ nhà có năng lực trong những lần giữ chức Chủ tịch luân phiên ASEAN trước đây. 

 

Trong khi đó, ông Ahmad Ibrahim Almutaqqi, Giám đốc Chương trình nghiên cứu ASEAN thuộc Trung tâm Habibie (Indonesia), cho rằng hội nghị cấp cao lần này không chỉ nhằm ứng phó với dịch COVID-19 vốn đang tiếp tục đe dọa sức khỏe toàn cầu, mà còn nhằm tìm giải pháp phục hồi sau dịch bệnh.

 

Đây cũng là cơ hội quan trọng để ASEAN, dưới sự dẫn dắt của Việt Nam trong năm giữ cương vị Chủ tịch luân phiên, tiếp tục vươn lên. Theo nhà nghiên cứu này, ở một mức độ nhất định, COVID-19 đã làm gián đoạn các hoạt động của ASEAN.  Tuy nhiên, Việt Nam đã làm tốt công việc của mình, tiếp tục dẫn dắt ASEAN và “cố gắng giữ cho các bánh xe của ASEAN tiếp tục lăn”, trong đó có việc tổ chức các hội nghị cấp cao.

 

Một học giả khác người Indonesia, Giáo sư Aleksius Jemadu đánh giá Việt Nam đã đóng vai trò tốt trong việc dẫn dắt các nước thành viên nhằm duy trì vai trò trung tâm của ASEAN, cũng như đảm bảo tất cả các nước thành viên giữ vững sự đoàn kết, thống nhất nội bộ nhằm duy trì ổn định khu vực.

 

Giáo sư Aleksius bày tỏ tin tưởng Việt Nam đang ở vị trí tốt nhất để phát huy vai trò lãnh đạo ASEAN vào thời điểm quyết định hiện nay. Ông nhấn mạnh: "Tất cả các nước ASEAN khác đều kỳ vọng Việt Nam đóng vai trò hiệu quả trong việc thống nhất ASEAN và ưu tiên thúc đẩy vai trò trung tâm của ASEAN trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020 của mình".

 

Đánh giá về hoạt động của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm nay, đặc biệt liên quan tới thỏa thuận thương mại Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Tiến sĩ Chheang Vannarith, Chủ tịch Viện Tầm nhìn châu Á (AVI) có trụ sở tại Phnom Penh (Campuchia) - nhận định trong năm giữ vị trí Chủ tịch luân phiên ASEAN, Việt Nam đã điều phối và thúc đẩy có hiệu quả tiến trình thương lượng nhằm đạt được sự đồng thuận và hướng tới kết thúc đàm phán RCEP, dù Ấn Độ đã quyết định rút lui vào phút chót.