5 lý do để người dân không quá hoang mang về bệnh đậu mùa khỉ

(ABO) Vừa qua tại nước ta đã xuất hiện ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên khiến cho nhiều người lo lắng, ảnh hưởng đến tâm lý và hoạt động sinh hoạt hằng ngày. Để giúp người dân hiểu rõ về bệnh này chúng tôi xin cung cấp một số thông tin như sau:

Thứ nhất, bệnh đậu mùa khỉ không phải là bệnh dịch mới nổi như Covid-19, mà đã được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1958 trên các đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu. Trường hợp bệnh đầu tiên ở người được ghi nhận vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Congo. Từ tháng 5-2022 đến nay, bệnh đậu mùa khỉ có diễn biến bất thường, đã ghi nhận trên 35 ngàn ca mắc tại 92 quốc gia, trong đó có 12 trường hợp tử vong. Vì là bệnh được các nhà khoa học phát hiện và nghiên cứu từ hơn 60 năm nay, nên thế giới đã có hiểu biết về cách phòng, chống và điều trị có hiệu quả.

Thứ hai, đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người, người là ký chủ mắc bệnh vô tình. Sau khi lây truyền sang người, người bệnh sẽ lây sang người khác, nhưng lây không dễ dàng. Các nhà nghiên cứu khẳng định bệnh rất khó lây qua tiếp xúc thông thường. Chỉ khi tiếp xúc trực tiếp gần gũi, da kề da mới có khả năng lây nhiễm.

Nghiên cứu của CDC Mỹ có hơn 80% lây nhiễm ở đồng giới nam, quan hệ đồng giới qua cơ chế da kề da chứ không phải là tinh dịch. Riêng vết thương hở, dịch cơ thể, giọt bắn lớn của đường hô hấp và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh sẽ dễ lây hơn. Sự lây truyền có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi hoặc khi tiếp xúc gần trong, sau khi sinh và cho con bú.

Thứ ba, không lây qua không khí. Khác với Covid-19, có thể lây qua giọt bắn hô hấp nhỏ như khí dung, đậu mùa khỉ lây qua những giọt bắn hô hấp lớn trong môi trường tiếp xúc gần gũi như người chăm sóc trực tiếp, bác sĩ, y tá. Lúc đầu, bệnh đậu mùa khỉ mới xuất hiện ở Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh cảnh báo du khách nên đeo khẩu trang để ngăn chặn sự lây lan của bệnh đậu mùa khỉ, nhưng sau đó đã bỏ khuyến cáo này. Giờ đây, cơ quan này chỉ đề xuất khẩu trang cho những người tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh.

Ở Việt Nam, việc mang khẩu trang là một nét văn hóa ai cũng chấp nhận nên người dân hãy tiếp tục mang khẩu trang khi ra đường hoặc ở chỗ đông người là rất tốt, phòng ngừa được nhiều bệnh, mà không riêng gì bệnh đậu mùa khỉ.

Thứ tư, bệnh đậu mùa khỉ có tỷ lệ tử vong thấp, thấp hơn cả bệnh thủy đậu. Hiện nay có 2 chủng, trong đó 1 chủng có nguồn gốc từ Congo (tỷ lệ tử vong là 10% nếu có người mắc phải) và một chủng khác lưu hành ở Tây Phi (tỷ lệ tử vong chỉ có 1%).

Hiện chủng đang gây bệnh đậu mùa khỉ ở Anh và các nước ở châu Âu có nguồn gốc ở Tây Phi, với tỷ lệ tử vong thấp. Tử vong chủ yếu là từ sự bội nhiễm vi khuẩn cơ hội theo vết thương da không được chăm sóc tốt, vi khuẩn vào tấn công cơ thể gây nhiễm trùng huyết hoặc viêm đa cơ quan. Một ít vi rút tấn công não gây viêm não, màng não. Tử vong thường do biến chứng chứ không phải độc lực của vi rút đậu mùa khỉ.

Thứ năm, những người lớn tuổi, đã từng được “trồng trái” bệnh đậu mùa, thì đã có kháng thể một phần chống bệnh đậu mùa khỉ hiệu quả.

Đó là 5 lý do giúp người dân an tâm để không phải hoang mang quá mức về bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, người dân cũng cần nâng cao ý thức phòng bệnh tốt để không mắc bệnh, nhất là người có bệnh nền, suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai và trẻ em. Ngoài việc mang khẩu trang, người dân cần thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

       BS. NGUYỄN THÀNH ÚC