Về thăm Lăng thờ cá Ông ở xã Tân Phước

Tân Phước là một xã ven biển có nghề truyền thống đánh bắt khai thác thủy sản lâu đời được tiếp nối, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ngành nghề chủ yếu là đánh lưới rê hoạt động chủ yếu ở ngư trường từ Côn Sơn đến Cà Mau. Ở ấp 4 (còn còn gọi là ấp Lăng) của xã Tân Phước (huyện Gò Công Đông) có Lăng Thờ cá Ông vốn được xem là nét đẹp văn hóa tâm linh của cư dân miền biển.

Trong tâm thức, ngư dân miền biển luôn đặt niềm tin vào loài cá voi, mà họ gọi một cách kính trọng là cá Ông, hoặc Ông. Mỗi khi gặp hoạn nạn sóng to, gió lớn… ngư dân thường nghĩ và cầu cứu cá Ông.

Vào những mùa biển thất bát, ngư dân thường vào lăng Ông cúng, cầu xin thì mỗi chuyến ra khơi thuyền lại đầy tôm, cá. Từ đó, trong tâm tưởng ngư dân tin rằng họ đã được cá Ông giúp đỡ sau khi cầu cứu… Tín ngưỡng đó đã trở thành văn hoá tâm linh, gắn bó không thể tách rời đối với cư dân biển.

Lăng Ông Nam Hải ở xã Tân Phước, huyện Gò Công Đông.

Ông Nguyễn Văn Bên (ở xóm Lăng, xã Tân Phước) hay gọi ông Từ (người thờ cúng cho Lăng Ông Nam Hải) cho biết: Khi phát hiện có Ông “lụy” (cá Ông chết thì gọi là Ông “lụy”) ngoài biển, người ta đưa thuyền ra dìu xác cá vào bờ rồi tổ chức lễ chôn cất rất long trọng. Lễ táng được cả làng đứng ra tổ chức, sau 3 năm sẽ được hốt cốt lên, bỏ vào hòm và đưa vào thờ tại Lăng Ông. Mỗi làng biển đều có một lăng thờ cá Ông, xem cá Ông như là một vị thần hộ mạng giữa biển khơi đầy sóng gió.

Hàng năm, các làng biển đều tổ chức lễ hội nghinh Ông (còn gọi là lễ hội cúng Lăng Ông). Trong những ngày này Lăng thờ cá Ông được trang hoàng rực rỡ, trang nghiêm. Các nhà đều bày đồ lễ cúng còn trên mỗi tàu thuyền đều giăng đèn kết hoa. Lễ cầu an được tổ chức vào đêm đầu tiên tại Lăng thờ cá Ông dưới sự điều khiển của các vị chánh bái, là những vị cao niên, có uy tín lớn trong làng chài.

Năm nay, Ban thờ cúng của Lăng Ông Nam Hải tại xã Tân Phước tổ chức kỷ niệm 89 năm (1925 - 2014) thành lập với nhiều hoạt động văn hóa thể thao phong phú. Còn phần lễ hội cúng Lăng Gồm cúng Khai đầm (khai biển), đánh dấu một năm làm ăn mới của ngư dân; Cúng mừng Ông cầu ngư mong đi biển được mùa, bội thu tôm cá và cúng Kỵ Bà, trả lễ cho biển phù hộ cho ngư dân may mắn

Lễ Nghinh Ông ở xã Tân Phước nói riêng cũng như ở huyện biển Gò Công Đông nói chung chứa đựng những nét văn hóa tâm linh độc đáo, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện thế ứng xử văn hóa của ngư dân trước biển cả.

H.AN